Velosiped idmanı

Fayl:Velosiped-indiki.jpg

Bir çox ölkələrdə velosipedlərdən ən əlverişli nəqliyyat vasitəsi kimi istifadə edilir.İnsanların rahatlığı üçün getdikcə cürbəcür velosipedlər icad olunur.Elə kiçik velosipedlər var ki,onlar minik maşının yük yerinə yerləşir.Açılıb bükülən velosipedlərdə var.Onları cəmi bir neçə dəqiqə ərzində ki hissəyə ayırmaq və yenidən birləşdirmək mümkündür.Belə velosipedlər şəhər əhalisi üçün çox əlverişlidir.

TARİXİ

Velosiped pedalla hərəkətə gətirilən ikitəkərli nə ya üçtəkərli maşındır.İlk ikitəkərli və sükanlı velosipedi Rusiyada təhkimli usta U.M.Artamonov 1801-ci ildə düzəltmişdir.Ona "samokat",yəni "öz-özünə hərəkət edən" deyirdilər.Bu,doğurdan da belə idi:oturmuş sürücü böyük qapaq təkərə birləşdirilmiş pedalları fırladanda velosiped hərəkətə gəlirdi.Lakin Artamovun velosipedinin taleyi uğurlu olmadı.O, çarın nadir şeylər kolleksiyasına daxil edildi və tezliklə yaddan çıxdı.Daha sonralar-1801-ci ildə Parisdə sükansız və pedalsız velosipedlər meydana çıxdı.Bu velosipedi sürücü ayaqları ilə yerə təkan verməklə hərəkətə gətirirdi.1815-ci ildə alman K.drez sükanlı velosiped,19-cu əsri ortalarında isə onun həmvətəni F.Fişer qabaq təkərində pedalı olan velosiped düzəltdi.Beləliklə,Artamonovun sxemi yenidən həyata qayıtdı.O vaxt velosipedin təkərləri metaldan düzəldilirdi.Qabaq təkəri bir adam boyunda olurdu.Təkərdəki millərin sayı çox olduğundan,o,hörümçək toruna oxşayırdı.Buna görə ona "hörümçək" deyirdilər.Bu "hörümçək" iyirmi ilə yaxın ömer sürəndən sonra onu öz quruluşu və görləminə görə indiki velosipedlərə oxşayan yemi maşın əvəz etdi.

VELOSİPED SÖZÜNÜN TARİXİ

"velosiped" latın dilində "itiayaq" deməkdir.Qeyd etmək lazımdır ki, bu ad özünü ilk vaxtan doğrultmuşdur.Hələ 1869-cu ildə Fransada 120km məsafəyə keçrilmiş ilk yarışlarda velosiped o dövr üçün misli görünməmiş sürətə-saatda 11km-nail olmuşdur.O vaxtdan müxtəlif idman yarışlarının iştirakçıları indiki ikitəkərli velosipedləri ilə şosedə(şose yarışları),dərə-təpə yollarda(velokross) ,xüsusi velosiped stsdionlarında(velotrekdə) sürətlə şütüyürlər.Onlar həm təkadamlı velosipedlərdə,həmdə ikidamlıq velosipedlərdə-tandemlərdə məşq edirlər.

1893-cü ildən velosiped idmanı üzrə dünya,Avropa və digər yarışlar keçrilir.Velosiped yarışları ilk Olimpiya Oyunları proqramına daxil olub.İlk Olimpiyadalarda bu idman növü tez-tez dəyişillirdi.Ancaq son vaxtlar velosipedçilərin proqramı dəyişilməz qalıb.Bura-1km-ə git sprint yürüşü,4km məsafəyə fərdi və komanda yürüşü,şosedə-100km məsafəyə komanda yürüşü və fərdi dairəvi yürüş daxildir.