Karl Saqan

Karl Saqan
ing. Carl Edward Sagan
Doğum tarixi	9 noyabr 1934(1934-11-09)[…]
Doğum yeri	Bruklin, Nyu-York, Nyu-York ştatı
Vəfat tarixi	20 dekabr 1996(1996-12-20)[…] (62 yaşında)
Vəfat yeri	Sietl, Vaşinqton, ABŞ
Vəfat səbəbi	ağciyər iltihabı
Elm sahələri	astrobiologiya, Planetologiya, astrofizika, astronomiya
İş yeri	Kornell Universiteti
Təhsili	Çikaqo Universiteti (–1960), Çikaqo Universiteti (–1956), Çikaqo Universiteti (–1955)
Elmi rəhbəri	Cerard Koyper
Tanınmış yetirmələri	Nil Deqrass Tayson
Üzvlüyü	Amerika Fəlsəfə Cəmiyyəti[d], Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası, Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı, Amerika Fizik Cəmiyyəti[d], A 119 Layihəsi
Mükafatları
carlsagan.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karl Edvard Saqan (ing. Carl Edward Sagan; 9 noyabr 1934 — 20 dekabr 1996) — аmerikalı аstronоm, аstrоfiziк və görkəmli elm təbliğatçısı.

Sаqаn astrobiologiya sahəsində ilk mütəxəssislərdəndir. Onun Yerdənkənar Şüurun Axtarışının (SETI) irəliləməsində böyük xidmətləri olmuşdur. Saqan özünün elmi-populyar kitabı və televiziya mini-serialı olan "Cоsmos"dan sonra məşhurlaşdı. O, həmçinin "Kоntakt" romanının və 1997-ci ildə çəkilmiş eyniadlı filmin müəllifidir.

Təhsili və elmi karyerası

Karl Saqan Bruklində yəhudi ailəsində doğulmuşdur. Atası Sem Saqan dərzi, anası Raşi Molli Qruber evdar qadın idi. Saqan 1955-ci ildə Çikaqo Universitetinin məzunu olmuşdur. 1956-cı ildə fizika sahəsində magistr, 1960-cı ildə isə astronomiya və astrofizika üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır. Universitet illərində genetik H.J.Müllerin laboratoriyasinda çalışmışdır. 1960-cı illərin əvvələrində alimlərdən heç kimdə Venera planetinin səthi haqda təsəvvür yox idi. Saqan öz məqaləsində planetdə mümkün olan şərtləri qeyd etmişdir. Karl Saqanın özü belə hesab edirdi ki, planetin səthi quru və istidir.

1960-1962-ci illərdə Saqan Çikaqo Universitetində Yerk rəsətxanasında, Berklidə Kaliforniya Universitetində və Stenford Universitetində asistent olaraq çalışmışdır. 1962-1968-ci illərdə Harvard Universitetində astronomiyadan dərs demişdir. 1968-ci ildə Kornel Universitetidə fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1971-ci ildə astronomiya və kosmik tədqiqatlar üzrə professor və planetlərin öyrənilməsi laboratoriyasının direktoru olmuşdur.

Onun praktiki olaraq bütün Günəş sisteminin öyrənilməsi üçün nəzərdə tutulmuş avtomatik kosmik lahiyələrdə tövhəsi olmuşdur. O, ilk dəfə olaraq Günəş sistemini tərk edən kosmik aparatlarla yerdənkənar sivilizasiyalara "göndəriş" göndərməyin ideayasını irəli sürmüşdür. Karl Saqan göndərişlər üzərində işini davam edirdi. Ən detallı göndərişi isə proqramda onun da iştirak etdiyi "Voyadjerin" qızıl plastinkası" idi.

Elmi nailiyyətləri

Saqan Saturnun peyki olan Тitanda və Yupiterin peyki olan Avropada okeanların olma hipotezini ilk irəli sürənlərdən olmuşdur. Saqan həmçinin Veneranın atmosferini,Marsda və Saturnun peyki olan Titanda fəsil dəyişiklərinin öyrənilməsinə nəzərəçarpacaq töhfələr vermişdir.O müəyyən etmişdirki,Venera planetinin atmosferi çoc isti və sıxdır.O həm qeyd edirki,qlobal istiləşmə insanlar tərəfindən yaradılmış süni təhlükədi. Karl Saqan Marsda fəsil dəyişikliyinin qum tufanının nəticəsində baş verməsi hipotezini irəli sürmüşdür

Elmin populyarlaşdırılması

Planitar Cəmiyyətinin nümayəndələri təşkilatla əlaqəli toplantıda

Karl Saqan yerdənkənar sivilizasiyaların axtarışı ideyasını vermiş ilk alimlərdən olmuşdur. Saqan məşhur 13 seriyalı "Kosmos:ferdi səyahət" elmi sənədli filmin müəllifidir,özü isə bu filmdə hadisə nəql edən rolunda çıxış etmişdir.Seriyalın ideasını Saqan İakov Bronovskinin "Insanın yaranışı" serialından götürmüşdür.Serialda sauntrek kimi Bax,Vivaldi,Motsart,Stravinski,Şostakoviç,Xovanessa və s. bəstəkarların musiqiləri səslənmişdi. Karl Saqan həmçinin elmin təbliğatı və popurlaşdırılması üçün kitablar yazırdı.Belə kitablardan biri "Kosmos" adlı kitabıdı,hansıkı bu kitabda "Kosmos:ferdi səyahət" serialının bəzi mövzularını daha da işıqlandırırdı.

Fayl:Sagan Viking.jpg

Karl Saqan Marsa enməyə hazırlaşan "Viking" kosmik aparatının modeli ile birlikdə

Əsas işləri

• «Planetlər» Karl Saqan və Conatan Nortom Leonard «Life» — Time Inc. jurnalının rektorları ile birgə, 1966.
• «Kainatda şüurlu heyat» (ing. Intelligent Life in the Universe), К. Sаqаq və Şklolovskiy,İosif Samuiloviç. Random House, 1966.
• «Yerdənkenar şüurla əlaqə» (ing. Communication with Extraterrestrial Intelligence), К. Sаqаn. MIT Press, 1973.
• «Маrs və İnsan Şüuru» (ing. Mars and the Mind of Man), К. Sаqаn və b. Harper & Row, 1973.
• «Digər dünyalar» (ing. Other Worlds), К. Sаqаn. Bantam Books, 1975.
• «Yer səsləri:Voyadcerin ulduzlararası yazısı» (ing. Murmurs of Earth: The Voyager Interstellar Record), К. Sаqаn və b. Random House, 1977.
• «Nüvə qışı:Atom müharbəsindən sonrakı həyat» (ing. The Nuclear Winter: The World After Nuclear War), К. Sаqаn və b. Sidgwick & Jackson, 1985.
• «Коntаkt», К. Sаqаn. Simon and Schuster, 1985;
• «Heç kimin fikirləşmədiyi Yol: Atom qışı və orduların sonu(ing. A Path Where No Man Thought: Nuclear Winter and the End of the Arms Race), К. Sаqаn və Riçard Tarko. Random House, 1990
• «Ədəmin əjdahaları:Insan beyninin təkamülü haqda mübahisə» (ing. Dragons of Eden: Speculations on the Evolution of Human Intelligence), К. Sаqаn. Ballantine Books, Dekabr 1989, ISBN 0-345-34629-7, 288 seh.
• «Brokun beyni:Elmi Romansların müzakirəsi» (ing. Broca’s Brain: Reflections on the Romance of Science), К. Sаqan. Ballantine Books, 1993, ISBN 0-345-33689-5, 416 seh.
• «Unudulmuş əcdadların kölgəsi: Kim olmağımız üzərində axtarış» (ing. Shadows of Forgotten Ancestors: A Search for Who We Are), К. Sаqan və E. Druyn. Ballantine Books, 1993, ISBN 0-345-38472-5, 528 seh.
• «Комета» (ing. Comet), К. Саган и Э. Друян. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-41222-2, 496 стр.
• «Mavi Ləkə: İnsanlığın kosmik gələcəyə baxışı»(ing. Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space), К. Saqan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-37659-5, 384 seh.
• «Мilliard və Milliardlar:Minniliyin sonunda yaşam və ölem haqda fikirlər» (ing. Billions and Billions : Thoughts on Life and Death at the Brink of the Millennium), К. Sаqаn və E. Druyn. Ballantine Books, 1998, ISBN 0-345-37918-7, 320 seh.
• «İblislərlə dolu həyat:Elm qaranlıqda çıraq kimi» (ing. The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark), К. Sаqan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-40946-9, 480 səh.
• «Kosmik əlaqələr» (ing. The Cosmic Connection), К. Sаqan və Derom Eydjel. Cambridge University Press, 2000, ISBN 0-521-78303-8, 301 səh.
• «Коsmos: ferdi səyahət» (ing. Cosmos: A Personal Voyage), К.Sаqan. Random House, 2002, ISBN 0-375-50832-5, 384 səh.
• «Elm tanrı axtarışında» (ing. The Varieties of Scientific Experience: A Personal View of the Search for God), К. Sаqan E.Druynanın redaksiyası ilə, 1985 mühhazirə Gifford, Penguin Press HC, noyabr 2006, ISBN 1-59420-107-2, 304 səh

İsqinadlar

1. ↑ StarChild: Dr. Carl Sagan (англ.). НАСА. Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
2. ↑ Poundstone William Carl Sagan: A Life in the Cosmos. — New York: Henry Holt & Company, 1999. — P. 363–364, 374–375. — ISBN 0-805-05766-8
3. ↑ Internet Accuracy Project (англ.). Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
4. ↑ New Jersey Humanist Network. Carl Sagan (англ.). Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
5. ↑ Graduate students receive first Sagan teaching awards (англ.). Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
6. ↑ 1 2 Keay Davidson Carl Sagan: a life. — Wiley, 2000. — 576 с. — ISBN 0471395366
7. ↑ Titan: A Laboratory for Prebiological Organic Chemistry, Accounts of Chemical Research, том 25, стр. 286 (1992).
8. ↑ Ray Spangenburg и Diane Moser Carl Sagan: a biography. — Greenwood Publishing Group, 2004. — 131 с. — ISBN 9780313322655.
9. ↑ Turco RP, Toon OB, Ackerman TP, Pollack JB, Sagan C. Climate and smoke: an appraisal of nuclear winter, Science, том 247, страницы 166—176 (1990). PubMed abstract JSTOR ссылка к полному тексту статьи.
10. ↑ Саган, Карл The demon-haunted world: science as a candle in the dark. — Нью-Йорк: Random House, 1996. — 457 с. — ISBN 0-394-53512-X
11. ↑ Карл Саган Billions and Billions: Thoughts on Life and Death at the Brink of the Millennium. — New York: Ballantine Books, 1998. — ISBN 0-345-37918-7
12. ↑ Carl Sagan Takes Questions: More From His ‘Wonder and Skepticism’ CSICOP 1994 Keynote (англ.). The Committee for Skeptical Inquiry (26 июня 1994 года). Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
13. ↑ sagan в словаре dictionary.reference.com (определение от Jargon File)
14. ↑ William Safire, ON LANGUAGE; Footprints on the Infobahn, New York Times, 17 апреля 1994 года
15. ↑ Карл Саган Космос. Эволюция Вселенной, жизни и цивилизации. — СПб.: Амфора, 2005. — С. 12.
16. ↑ Grinspoon, Lester Marihuana Reconsidered. — Oakland, CA: Quick American Archives, 1994. — ISBN 0-932-55113-0
17. ↑ Sagan, Carl Mr. X (англ.). Marijuana-Uses.com. Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
18. ↑ Whitehouse, David. Carl Sagan: A Life in the Cosmos (англ.), BBC News (15 October 1999).
19. ↑ Davidson, Keay. US: Billions and Billions of '60s Flashbacks (англ.), San Francisco Examiner (22 August 1999).
20. ↑ Larsen, Dana. Carl Sagan: Toking Astronomer (англ.), Cannabis Culture Magazine (1 November 1999).
21. ↑ This Week in Apple History: November 14-20. The Mac Observer. Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
22. ↑ Quotes on Religion - Carl Sagan (англ.). about.com. Архивировано из первоисточника 7 февраля 2012.
23. ↑ Carl Sagan dies at 62 (англ.), CNN (20 декабря 1996 года).