Arizona: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.3) (Robot: Modifying zh-yue:亞罅笋拿省 to zh-yue:亞罅筍拿省
k r2.7.2+) (Bot redaktəsi dəyişdirilir: zh-yue:亞里桑拿省
Sətir 222: Sətir 222:
[[zh:亞利桑那州]]
[[zh:亞利桑那州]]
[[zh-min-nan:Arizona]]
[[zh-min-nan:Arizona]]
[[zh-yue:亞罅筍拿省]]
[[zh-yue:亞里桑拿省]]

15:33, 28 oktyabr 2012 versiyası

Arizona
ing. Arizona
Ştat
Arizona bayrağı [[Fayl:{{{Gerbi}}}|85px||Arizona gerbi]]
Bayraq Gerb
Təxəllüsü:
"Böyük kanyonun ştatı"
ABŞ xəritəsində Arizona
ABŞ xəritəsində Arizona
PaytaxtıFiniks
Ən iri şəhəriFiniks
Ərazisi6-cı (ABŞ üzrə)
 • Ümumi mil²
(295 254 km2)
 • Eni mil ( km)
 • Uzunluğu mil ( km)
 • % su0,32
 • En dairəsi31°20'
 • Uzunluq dairəsi109°3'
Əhalisi20-ci (ABŞ üzrə)
 • Ümumi5 939 292
 • Sıxlıq/mil²  (17.43 nəfər/km2)
(ABŞ üzrə)
Yüksəklik
 • Maksimal yüksəklik
 ft ( m)
 • Orta yüksəklik ft  ( m)
 • Minimal yüksəklik{{{Minimal yüksəklikABŞ}}} ft ( m)
İttifaqa qəbul14 fevral 1912 (48)
Qanunverici hakimiyyət
ABŞ Palata nümayəndələriSiyahı
Saat qurşağıUTC-7
AbbreviaturaArizona

ArizonaAmerika Birləşmiş Ştatlarının 48-ci ştatıdır. Paytaxtı və ən iri şəhəri Finiksdir.

Ümümü məlumat

Arizona, kanyonları və çölləriylə məşhurdur. Arizonanın ən əhəmiyyətli coğrafi xüsusiyyəti əlbəttə Böyük Kanyondur. Əyalətdə 1107 km boyunca axan Kolorado çayı Arizonanın ən uzun çayıdır. Əhəmiyyətli şəhərləri, Phoenix (paytaxt), Tucson, Mesa, Tempe, Glendale, Scottsdale və Yumadır. Əyalət əhalisinin 3,6 milyondan çox olduğu təxmin edilməkdədir. Arizona, Amerikanın sahə baxımından 295.260 km² ilə altıncı böyük əyalətidir. Cənub-qərb əyalətlərindən biri olan Arizona, Kolorado Platosu, dağlıq bölgə və çöl bölgəsi olmaq üzrə başlıca üç bölgəyə ayrılar. Kolorado Platosu, Arizonanın şimal və şimal-şərq hissələrini örtər, dağlıq sahə şimal-qərbdən ən cənuba qədər uzanar, çöl bölgəsi isə cənub-qərbin yarısını örtər.

İqlim

Quru hava və aydın səma, Arizonanın xarakteristika iqlim xüsusiyyətidir. Hava şərtləri, əyalətin şimalındakı dağlar və cənubdakı səhra sahələri arasında böyük bir dəyişiklik göstərər. Əyalətdə müşahidə edilən ən aşağı tempratur -40 °C, ən yüksək tempratur isə 53 °C'dir. Əyalət diametrində, Yanvar ayında orta istilik dərəcəsi 5 °C, İyun ayında orta istilik dərəcəsi isə 27 °C'dir. Bütün əyalət üzrə orta illik yağıntı 33 cm³'dir. Bu dəyər səhra bölgələrində ortalama 8 cm³'ə qədər düşür.

Böyük kanyon
Böyük kanyon

Mədəniyyət

Arizonada Phoenix Symphony Orkestr, Tucson Symphony Orkestr və Flagstaff Symphony Orkestr kimi bir çox böyük orkestralar var. Bununla yanaşı əyalətdə çoxlu sayda teatr qrupları da mövcuddur ki, bunlardan bəziləri İspan dilində fəaliyyət göstərir. Əyalətdə klassik, müasir və etnik rəqslərə daha çox yer verilir.

Arizona muzeylərində, onun mədəni irsi, tarixi, sənəti və əyalətin qərbiylə əlaqədar məlumatlar əks etdirilir. Əyalətin böyük muzeylərindən bəzilərini; Phoenix Art Museum, The Tucson Museum of Art, the Museum of Northern Arizona və Heard Museum of Anthropology and Primitive Artdır qeyd etmək olar.

Arizonada qırmızıdərili qəbilələrin də (Apache, Hopi, və Navajo qəbilələri kimi) yaşadıqları bölgələr var. Bu bölgələrin bir qisiminin muzeylərində qırmızıdərililərin mədəniyyətiylə bağlı nümunələr də nümayiş etdirilir.

İstirahət

Arizonada iyirmi adət mesire yeri, yeddi meşəlik bölgə, 21 əyalət parkı vardır. Grand Canyon National Park, Amerikanın ən məşhur parklarından biridir və hər il dörd milyon adam Grand Canyonu görməyə gəlir. Əyalətin digər məşhur məkanları isə, Coronado National Memorial, Painted Rocks State Historic Park, Tombstone Courthouse State Historic Park və Petrified Forest National Parkdır. Əyalət, balıqçılar, düşərgəçilər, ovçular və turistlərin yanında tarix, geologiya və arxeologiya araşdırmaçıları üçün də maraqlı bir yerdir.

İrqi tərkibi

Arizonada əhalinin irqi quruluşu aşağıdakı kimidir:

  1. 63.8% Ağ
  2. 25.3% Ispanmənşəlli
  3. 5% Qırmızıdərili
  4. 3.1% Qara
  5. 1.8% Uzaq şərqli
  6. 2.9% Mələz

Universitetlər

3 universiteti vardır:

  1. Arizona Dövlət Universiteti
  2. Arizona Universiteti
  3. Şimali Arizona Universiteti