Fiziki sabitlər: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Orartu (müzakirə | töhfələr)
+en iv
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
*'''Fiziki sabitlər''' — çoxdur və onlardan çox rastlaşdıqlarımız bunlardır:
'''Fiziki sabitlər''' — çoxdur və onlardan çox rastlaşdıqlarımız bunlardır:
*'''Sərbəstdüşmə təcili''' - Yerin səthi yaxınlığında və orta coğrafi enlikdə cisimlərin havasız fəzada düşmə təcilidir,g ilə işarə olunur və g=9,81m/san<sup>2</sup>-dır.Bu kəmiyyət cismin kütləsindən asılı deyil və bəzən qravitasiya sahəsinin intensivliyi adlanır.
*[[Sərbəstdüşmə təcili]] - Yerin səthi yaxınlığında və orta coğrafi enlikdə cisimlərin havasız fəzada düşmə təcilidir,g ilə işarə olunur və g=9,81m/san<sup>2</sup>-dır.Bu kəmiyyət cismin kütləsindən asılı deyil və bəzən qravitasiya sahəsinin intensivliyi adlanır.
*'''Qravitasiya sabiti''' - ədədi qiymətcə kütlələri 1kq, aralarındakı mısafə 1m ollan iki bircins kürə arasındakı qravitasiya qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,G ilə işarə olunur və G=6,67·10<sup>-11</sup>Nm<sup>2</sup>/kq<sup>2</sup>'''Habbl sabiti'''-bir-birindən 1Mpk(meqaparsek)məsafədə olan qalaktikaların vir-birindən uzaqlaşma sürətinə bərabər olan sabitdir,H ilə işarə olunur və H=75 km/Mpk·san.
*[[Qravitasiya sabiti]] - ədədi qiymətcə kütlələri 1kq, aralarındakı mısafə 1m ollan iki bircins kürə arasındakı qravitasiya qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,G ilə işarə olunur və G=6,67·10<sup>-11</sup>Nm<sup>2</sup>/kq<sup>2</sup>'''Habbl sabiti'''-bir-birindən 1Mpk(meqaparsek)məsafədə olan qalaktikaların vir-birindən uzaqlaşma sürətinə bərabər olan sabitdir,H ilə işarə olunur və H=75 km/Mpk·san.
*'''Avoqadro sabiti''' - bütün maddələrin 1mol-dakı molekulların sayidir, N<sub>A</sub>ilə işarə olunur və N<sub>A</sub>=6,02·10<sup>23</sup>mol<sup>-1</sup>-dir.
*[[Avoqadro sabiti]] - bütün maddələrin 1mol-dakı molekulların sayidir, N<sub>A</sub>ilə işarə olunur və N<sub>A</sub>=6,02·10<sup>23</sup>mol<sup>-1</sup>-dir.
*'''Bolsman sabiti'' - ideal qazın temperaturu 1K artanda bir molekulun enerji artımına uyğun gələn enerjidir,k ilə işarə olunur və k=1,38·10<sup>-23</sup>C/K.
*[[Bolsman sabiti]] - ideal qazın temperaturu 1K artanda bir molekulun enerji artımına uyğun gələn enerjidir,k ilə işarə olunur və k=1,38·10<sup>-23</sup>C/K.
*'''Universal qaz sabiti'''-1mol ideal qazın temperaturunu 1K yüksəltdikdə onun daxili enerjisinin artımına uyğun olan enerjidir, R ilə işarə olunur və R=8,31 C/mol·K
*[[Universal qaz sabiti]]-1mol ideal qazın temperaturunu 1K yüksəltdikdə onun daxili enerjisinin artımına uyğun olan enerjidir, R ilə işarə olunur və R=8,31 C/mol·K
*'''Kulon sabiti''' - yükləri 1Kl aralarındakı məsafə im olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,k ilə işarə olunur və k=9·10<sup>9</sup>N·m<sup>2</sup>/Kl<sup>2</sup>.
*[[Kulon sabiti]] - yükləri 1Kl aralarındakı məsafə im olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,k ilə işarə olunur və k=9·10<sup>9</sup>N·m<sup>2</sup>/Kl<sup>2</sup>.
*'''Elektrik sabiti''' - ε<sub>0</sub>=8,85·10<sup>-12</sup>Kl<sup>2</sup>/N·m<sup>2</sup>/
*[[Elektrik sabiti]] - ε<sub>0</sub>=8,85·10<sup>-12</sup>Kl<sup>2</sup>/N·m<sup>2</sup>/
*'''Elementar yük''' - təbiətdə rast gəlinən ən kiçik elektrik yükünün moduludur,e ilə işarə olunur və e=1,6·10<sup>-19</sup>Kl.
*[[Elementar yük]] - təbiətdə rast gəlinən ən kiçik elektrik yükünün moduludur,e ilə işarə olunur və e=1,6·10<sup>-19</sup>Kl.
*'''Elektronun xüsusi yükü''' - elektronun yükününmodulunun kütləsinə olan nisbətidir və e/m=10<sup>11</sup>Kl/kq.
*[[Elektronun xüsusi yükü]] - elektronun yükününmodulunun kütləsinə olan nisbətidir və e/m=10<sup>11</sup>Kl/kq.
*'''Faradey sabiti''' - elektroliz zamanı elektrod üzərində 1 qram ekvivalent maddə ayrılması üçün elektrolitdən keçən yükdür və F=96500Kl/mol.
*[[Faradey sabiti]] - elektroliz zamanı elektrod üzərində 1 qram ekvivalent maddə ayrılması üçün elektrolitdən keçən yükdür və F=96500Kl/mol.
*'''İşıq sürəti''' - İşığın vakuumda 1san-də getdiyi yoldur və c=3·10<sup>8</sup>m/san.
*[[İşıq sürəti]] - İşığın vakuumda 1san-də getdiyi yoldur və c=3·10<sup>8</sup>m/san.
*'''Plank sabiti''' - h=6,63·10<sup>-34</sup>C·san.
*[[Plank sabiti]] - h=6,63·10<sup>-34</sup>C·san.
*'''Ridberq sabiti''' - R≈1,097373143·10<sup>7</sup>m<sup>-1</sup>.
*[[Ridberq sabiti]] - R≈1,097373143·10<sup>7</sup>m<sup>-1</sup>.
*'''a.k.v.''' - atom kütlə vahidi,1a.k.v=1,6605655·10<sup>-27</sup>kq.
*[[Atom kütlə vahidi]] - atom kütlə vahidi,1a.k.v=1,6605655·10<sup>-27</sup>kq.
*'''Elektronun sükunət kütləsi''' - m<sub>e</sub>=9,109534·10<sup>-31</sup>kq.
*[[Elektronun sükunət kütləsi]] - m<sub>e</sub>=9,109534·10<sup>-31</sup>kq.
*'''Protonun sükunət kütləsi''' - M<sub>p</sub>=1,6726485·10<sup>-27</sup>kq.
*[[Protonun sükunət kütləsi]] - M<sub>p</sub>=1,6726485·10<sup>-27</sup>kq.
*'''Neytronun sükunət kütləsi''' - M<sub>p</sub>=1.6749543·10<sup>-27</sup>kq
*[[Neytronun sükunət kütləsi]] - M<sub>p</sub>=1.6749543·10<sup>-27</sup>kq
*'''bor radiusu''' - hidrogen atomunun stasionar hala uyğun elektron orbitinin ,yəni hidrogen atomunun radiusu a<sub>0</sub>=5,2917706·10<sup>-11</sup>m.
*[[Bor radiusu]] - hidrogen atomunun stasionar hala uyğun elektron orbitinin ,yəni hidrogen atomunun radiusu a<sub>0</sub>=5,2917706·10<sup>-11</sup>m.
*'''Elektronun klassik radiusu''' - r<sub>0</sub>=2,8179380·10<sup>-15</sup>m.
*[[Elektronun klassik radiusu]] - r<sub>0</sub>=2,8179380·10<sup>-15</sup>m.
*'''Stefan-Bolsman sabiti''' - σ=5,67032·10<sup>-8</sup>Vt·m<sup>2</sup>dər<sup>-4</sup>.
*[[Stefan-Bolsman sabiti]] - σ=5,67032·10<sup>-8</sup>Vt·m<sup>2</sup>dər<sup>-4</sup>.
*'''İdeal qazın standart həcmi''' - normal şəraitdə 1mol ideal qazın tutduğu həcm V<sub>0</sub>=22,41383m³·kmol<sup>-1</sup>.
*[[İdeal qazın standart həcmi]] - normal şəraitdə 1mol ideal qazın tutduğu həcm V<sub>0</sub>=22,41383m³·kmol<sup>-1</sup>.
*'''Loşmid ədədi''' - normal şəraitdə vahid həcmdəki qaz molekullarının sayıdır,n<sub>0</sub>=2,7·10<sup>25</sup>m<sup>-3</sup>.
*[[Loşmid ədədi]] - normal şəraitdə vahid həcmdəki qaz molekullarının sayıdır,n<sub>0</sub>=2,7·10<sup>25</sup>m<sup>-3</sup>.


== Mənbə ==
== Mənbə ==

18:38, 10 fevral 2013 versiyası

Fiziki sabitlər — çoxdur və onlardan çox rastlaşdıqlarımız bunlardır:

  • Sərbəstdüşmə təcili - Yerin səthi yaxınlığında və orta coğrafi enlikdə cisimlərin havasız fəzada düşmə təcilidir,g ilə işarə olunur və g=9,81m/san2-dır.Bu kəmiyyət cismin kütləsindən asılı deyil və bəzən qravitasiya sahəsinin intensivliyi adlanır.
  • Qravitasiya sabiti - ədədi qiymətcə kütlələri 1kq, aralarındakı mısafə 1m ollan iki bircins kürə arasındakı qravitasiya qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,G ilə işarə olunur və G=6,67·10-11Nm2/kq2Habbl sabiti-bir-birindən 1Mpk(meqaparsek)məsafədə olan qalaktikaların vir-birindən uzaqlaşma sürətinə bərabər olan sabitdir,H ilə işarə olunur və H=75 km/Mpk·san.
  • Avoqadro sabiti - bütün maddələrin 1mol-dakı molekulların sayidir, NAilə işarə olunur və NA=6,02·1023mol-1-dir.
  • Bolsman sabiti - ideal qazın temperaturu 1K artanda bir molekulun enerji artımına uyğun gələn enerjidir,k ilə işarə olunur və k=1,38·10-23C/K.
  • Universal qaz sabiti-1mol ideal qazın temperaturunu 1K yüksəltdikdə onun daxili enerjisinin artımına uyğun olan enerjidir, R ilə işarə olunur və R=8,31 C/mol·K
  • Kulon sabiti - yükləri 1Kl aralarındakı məsafə im olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,k ilə işarə olunur və k=9·109N·m2/Kl2.
  • Elektrik sabiti - ε0=8,85·10-12Kl2/N·m2/
  • Elementar yük - təbiətdə rast gəlinən ən kiçik elektrik yükünün moduludur,e ilə işarə olunur və e=1,6·10-19Kl.
  • Elektronun xüsusi yükü - elektronun yükününmodulunun kütləsinə olan nisbətidir və e/m=1011Kl/kq.
  • Faradey sabiti - elektroliz zamanı elektrod üzərində 1 qram ekvivalent maddə ayrılması üçün elektrolitdən keçən yükdür və F=96500Kl/mol.
  • İşıq sürəti - İşığın vakuumda 1san-də getdiyi yoldur və c=3·108m/san.
  • Plank sabiti - h=6,63·10-34C·san.
  • Ridberq sabiti - R≈1,097373143·107m-1.
  • Atom kütlə vahidi - atom kütlə vahidi,1a.k.v=1,6605655·10-27kq.
  • Elektronun sükunət kütləsi - me=9,109534·10-31kq.
  • Protonun sükunət kütləsi - Mp=1,6726485·10-27kq.
  • Neytronun sükunət kütləsi - Mp=1.6749543·10-27kq
  • Bor radiusu - hidrogen atomunun stasionar hala uyğun elektron orbitinin ,yəni hidrogen atomunun radiusu a0=5,2917706·10-11m.
  • Elektronun klassik radiusu - r0=2,8179380·10-15m.
  • Stefan-Bolsman sabiti - σ=5,67032·10-8Vt·m2dər-4.
  • İdeal qazın standart həcmi - normal şəraitdə 1mol ideal qazın tutduğu həcm V0=22,41383m³·kmol-1.
  • Loşmid ədədi - normal şəraitdə vahid həcmdəki qaz molekullarının sayıdır,n0=2,7·1025m-3.

Mənbə

  • M.Murquzob, S.Abdullayev və b. VII VƏ VIII sinif üçün fizika dərsliyi. Bakı: 2005.
  • A.Mehrabov və b.Fizika kursu. Bakı: Maarif, 1982.
  • Таблицы физических величин (под ред. И.К.Кикоина).