Cozef Con Tomson: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
k Bot: Migrating 66 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q47285 (translate me) |
||
| Sətir 45: | Sətir 45: | ||
[[Kateqoriya:Fizika]] |
[[Kateqoriya:Fizika]] |
||
[[Kateqoriya:Fiziklər]] |
[[Kateqoriya:Fiziklər]] |
||
[[an:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ar:جوزيف جون طومسون]] |
|||
[[be:Джозеф Джон Томсан]] |
|||
[[be-x-old:Джозэф Джон Томсан]] |
|||
[[bg:Джоузеф Джон Томсън]] |
|||
[[bn:জে জে টমসন]] |
|||
[[bs:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ca:Joseph John Thomson]] |
|||
[[cs:Joseph John Thomson]] |
|||
[[da:Joseph John Thomson]] |
|||
[[de:Joseph John Thomson]] |
|||
[[el:Τζόζεφ Τζον Τόμσον]] |
|||
[[en:J. J. Thomson]] |
|||
[[eo:Joseph John Thomson]] |
|||
[[es:Joseph John Thomson]] |
|||
[[et:Joseph John Thomson]] |
|||
[[eu:Joseph John Thomson]] |
|||
[[fa:جوزف جان تامسون]] |
|||
[[fi:Joseph John Thomson]] |
|||
[[fr:Joseph John Thomson]] |
|||
[[gl:Joseph John Thomson]] |
|||
[[he:ג' ג' תומסון]] |
|||
[[hi:जे जे थॉमसन]] |
|||
[[hr:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ht:Joseph John Thomson]] |
|||
[[hu:Joseph John Thomson]] |
|||
[[hy:Ջոզեֆ Ջոն Թոմսոն]] |
|||
[[ia:Joseph John Thomson]] |
|||
[[id:Joseph John Thomson]] |
|||
[[io:Joseph John Thomson]] |
|||
[[it:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ja:ジョゼフ・ジョン・トムソン]] |
|||
[[jv:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ko:조지프 존 톰슨]] |
|||
[[ku:Joseph John Thomson]] |
|||
[[lt:Joseph John Thomson]] |
|||
[[lv:Dž. Dž. Tomsons]] |
|||
[[mk:Џозеф Џон Томсон]] |
|||
[[ml:ജെ.ജെ. തോംസൺ]] |
|||
[[mr:जे.जे. थॉमसन]] |
|||
[[ms:Joseph John Thomson]] |
|||
[[new:जे जे थम्सन]] |
|||
[[nl:Joseph John Thomson]] |
|||
[[nn:J.J. Thomson]] |
|||
[[no:Joseph John Thomson]] |
|||
[[oc:Joseph John Thomson]] |
|||
[[pl:Joseph John Thomson]] |
|||
[[pms:Joseph John Thomson]] |
|||
[[pnb:جے جے تھامسن]] |
|||
[[pt:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ro:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ru:Томсон, Джозеф Джон]] |
|||
[[sa:जे जे थामसन]] |
|||
[[simple:J. J. Thomson]] |
|||
[[sk:Joseph John Thomson]] |
|||
[[sl:Joseph John Thomson]] |
|||
[[sr:Џозеф Џон Томсон]] |
|||
[[sv:J.J. Thomson]] |
|||
[[sw:Joseph John Thomson]] |
|||
[[ta:ஜெ. ஜெ. தாம்சன்]] |
|||
[[th:เจ. เจ. ทอมสัน]] |
|||
[[tr:J. J. Thomson]] |
|||
[[uk:Джозеф Джон Томсон]] |
|||
[[vi:Joseph John Thomson]] |
|||
[[yo:J. J. Thomson]] |
|||
[[zh:约瑟夫·汤姆孙]] |
|||
04:11, 3 aprel 2013 tarixindəki versiya
Ser Cozef Con Tomson (Joseph John "J. J." Thomson) (18 dekabr 1856 – 30 avqust 1940) Britaniya fiziki idi.
O, elektronun hissəcik kimi davranışını nümayiş etdirən təcrübələrinə görə 1906-cı ildə fizika üzrə Nobel mükafatı almışdır. [1]
Həyatı
C. C. Tomson 18 dekabr, 1856-cı ildə İngiltərədə (Mançester ətrafında) dünyaya gəlmişdir.
Tomson uşaqlıqda təhsilə həvəsli idi. 14 yaşında o, Ouen Kollecinə (indiki Mançester Universiteti) daxil oldu. Valideynlərinin məsləhəti ilə Tomson bu kolleci bitirdikdən sonra mühəndis firmasında çalışmağı planlaşdırırdı. Lakin 16 yaşında ikən atasını itirməsi mühəndis firmasında işə düzəlmək üçün lazım olan ödənişin yığılmasına mane oldu. 1876-cı ildə Tomson müsabıqədə qalib gələrək sonrakı təhsil üçün təqaüd aldı və Kembric Universitetinə (Triniti Kollec) daxil oldu və ömrünün sonuna qədər bu universitetin üzvü oldu.
1880-ci ildə o, Kavendiş Laboratoriyasında çalışmağa başladı. 1884-cü ildə laboratoriyanın direktoru vəzifəsi vakant olanda Tomson (28 yaşında) həmin vəzifəyə təyin olundu. Bu təyinat çoxlarını təəccübləndirsə [2] də Kavendiş Laboratoriyası üçün uğurlu oldu. Tomsonun rəhbərliyi müddətində orada elektrik cərəyanına və atomun təbiətinə aid əhəmiyyətli təcrübələr aparıldı. Bu fəaliyyətin nəticəsində karyerasını həmin laboratoriyada başlamış yeddi fizik apardıqları tədqiqatlara görə Nobel mükafatına layiq görüldülər, 27 nəfər isə Kral Cəmiyyətinə üzv seçildilər. Tomson özünün ruhlandırıcı və məhsuldar rəhbərlik üslubu ilə laboratoriya üzvlərinin dərin rəğbətini qazanmışdı. [1]
1890-cı ildə Tomson Kavendiş Laboratoriyasında çalışan fizik qadınla – Rose Paget ilə ailə qurdu. Onların bir oğlu və bir qızı dünyaya gəldi. Onların oğlu (George Paget Thomson) sonradan tanınmış fizik oldu və tədqiqatlarına görə 1937-ci ildə Nobel mükafatı aldı.
Professional fəaliyyəti
Tomson Kavendiş Laboratoriyasında direktor kimi işə başlayandan sonra burada əsas tədqiqatlar elektrik cərəyanının təbiətinin öyrənilməsi istiqamətində aparılırdı. Tomsonun əsas maraq obyekti isə katod şüaları idi. 1890-cı illərin əvvəllərində bir neçə ölkədə fiziklər katod şüalarının təbiətini öyrənməklə məşğul idilər. Katod şüalarının neqativ yüklü hissəciklər olduğu artıq məlum idi. Lakin bu hissəciklərin nə olduğu hələ dəqiqləşməmişdi.
Tomson catod borusu ilə bir neçə təcrübə apardıqdan sonra belə nəticəyə gəldi ki (1897), katod şüaları ölçüləri atomdan çox kiçik olan hissəciklərdən ibarətdir və o, bu hissəcikləri “korpuskul” adlandırdı. Onun təklif etdiyi bu ad sonradan başqa fiziklər tərəfindən “elektron” termini ilə əvəz edildi. [1]
Elektronların kəşfi fizikada böyük irəliləyiş idi, çünki o göstərdi ki, atom ən kiçik hissəcik deyil. Fiziklər yeni kəşfə əsaslanaraq atomun quruluşu haqda fikir yürütməyə başladılar və atomun müxtəlif modellərini təklif etdilər. Bu modellərdən biri atomu içində mənfi yüklü elektronlar yerləşmiş müsbət yüklü sfera kimi təsvir edirdi. Formasına görə bu model fiziklər arasında "gavalı pudinqi" (plum pudding) adını aldı. Bu model Ernest Rutherfordun (Rezerford) protonu kəşf etməsi ilə birdəfəlik rədd edildi.
Tomson 1906-cı ildə qazların elektrik keçiriciliyinə aid nəzəri və eksperimental tədqiqatlarına görə Nobel mükafatı aldı. [3] O 1908-ci ildə Cəngavər Tituluna layiq görüldü. 1918-cu ildə Tomson Triniti Kollecinin Masteri vəzifəsinə təyin edildi [4] və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışdı. [1]
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ 1 2 3 4 J. Gribbin. Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics. The Free Press. 1999. ISBN 0-684-85578-X.
- ↑ D. Lincoln. Understanding the Universe. World Scientific. 2004. ISBN 981-238-705-6.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1906". Nobelprize.org. İstifadə tarixi: 2013-03-05.
- ↑ "The Master of Trinity". Trinity College, Cambridge. İstifadə tarixi: 2013-03-02.
Xarici keçidlər
- The Cathod Ray Tube site History and Physics Instruments
- Cavendish LaboratoryJ. J. Thomson