Biologiya: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{ |
{{Elm |
||
| parent = Təbiət elmləri |
| parent = Təbiət elmləri |
||
| section = Biologiya |
| section = Biologiya |
||
Sətir 86: | Sətir 86: | ||
* [http://biosites.org/index.php/Alphabetical_list Alphabetical list of bio sites] |
* [http://biosites.org/index.php/Alphabetical_list Alphabetical list of bio sites] |
||
== Həmçinin bax == |
|||
{{Biologiya bölmələri}} |
{{Biologiya bölmələri}} |
||
{{Elmlər}} |
|||
⚫ | |||
{{Elm}} |
|||
⚫ | |||
{{Link FM|he}} |
{{Link FM|he}} |
12:24, 17 may 2013 versiyası
Biologiya | |||||||||
Elm sahəsi → öyrənir | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Yarımbölmə → öyrənir | |||||||||
|
Biologiya (Bios – canlı, logos – elm) – canlı təbiət haqqında kompleks elm- hal hazırda Yer üzərində mövcud olan və məhv olmuş külli miqdarda növ müxtəlifliyi, onların quruluşu və funksiyası, mənşəyi, çoxalması və inkişafı, canlı və cansız təbiətlə əlaqəsi haqqında. Biologiya həyatın xas olan ümumi və fərdi qanunauyğunluqları müəyyən edir. Biologiyanın çoxlu şöbələrinin olmasına baxmayaraq qanunauyğunluqlar əsasən Ümumi Biologiya tərəfindən tədqiq edilir. Ümumi Biologiya özündə əsasən Yer üzərində həyatın əmələ gəlməsi haqqında nəzəriyyəni, Hüceyrə haqqında nəzəriyyəni (Sitologiyanı), Molekulyar Biologiyanı, İnsan haqqında nəzəriyyəni, Ekologiyanı, Genetikanı, Biosfer haqqında nəzəriyyəni, Təkamül nəzəriyyəsini (Darvinizmi), Orqanizmin individual inkişafını öyrənir.
Biologiya termini elmə ilk dəfə 1802-ci ildə bir-birindən asılı olmadan J.B.Lamark və Q.R.Treviranus daxil etmişlər.
Bəs həyat nədir? Bu sualın cavabı hələdə sirr olaraq qalır. Lakin həyata verilən ən çox işlənən tərif əsasən bu cür səslənir--Həyat zülalların fiziki-kimyəvi vəziyyəti və xüsusi mövcud olma formasıdır.
Biologiyaya aid aşağıdakı fənnlər aiddir:
- Botanika
- Geo-Botanika
- Zoologiya
- Anatomiya
- Mikologiya
- Bakteriologiya
- Virusologiya
- Morfologiya
- Fiziologiya
- Genetika
- Histologiya
- Sitologiya
- Embriologiya
- İmmunologiya
- Taksikologiya
- Taksonomiya
- Neyrobiologiya
- Briologiya
- Təkamül Təlimi
- Biokimya
- Biofizika
- Biocoğrafiya
- Biometriya
- Bionika
- Bioinformatika
- Ekologiya
- Sistematika
- Antropologiya
- Palentologiya
- Ksenobiologiya
- Astrobiologiya
- Molekulyar Biologiya
- Kosmik biologiya
- Okean Biologiyası
- Hidrobiologiya
- İnkişaf Biologiyası
İlk dəfə canlı təbiəti bütövlükdə öyrənilməsi cəhdləri antik həkim və filosoflar tərəfindən edilmişdi (Hipokrat, Qalen, Teofrast, Aristotel). Məhz onların əməyi İntibah dövründə davam etdirilərək Botanika, Zoologiya, Anatomiya, Fiziologiya elmlərinin əsasını qoydu.
Mikroskopun kəşfi Biologiyanın sərhədlərini mikroaləmə qədər genişləndirdi. Mikroskopun kəşfi ilə Zoologiyada yeni aləm- Birhüceyrəlilər və ya İbtidailər (Protozoa) aləmi, Botanikada isə birhüceyrəli yosunları müşhaidə etmək mümkün oldu. Həmçinin bakteriyaları və virusları müşhaidə etmək mümkün oldu. Beləliklə hüceyrə kəşf olundu (1556. Robert Huk).
-
Animalia - Bos primigenius taurus
-
Planta - Triticum
-
Fungi - Morchella esculenta
-
Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
-
Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Mikrometer)
-
Archaea - Halobacteria
-
Virus - Gamma phage
Biyologiyaya aid Azərbaycan dilində səhifələr
- Əməkdar müəllim Almaz Həsrətin biologiya üzrə şəxsi saytı
- Azərbaycan Respublikası Təhsil portalı
- Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı - "Seçilmiş dərman bitkiləri" monoqrafiya (ingiliscə)
- "Herba Flora" müalicəvi bitkilər və fitoçaylar
- Azərbaycan Ornitoloji Cəmiyyəti
- Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər nazirliyi
- “EKOSTİL-AZƏRBAYCAN” Təbiəti Mühafizə İctimai Birliyi - Ətraf mühit ensiklopediyası
- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası - "Elm və həyat" jurnalı
- Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı nazirliyi
- Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin elektron qaynaqları
- Alphabetical list of bio sites
Həmçinin bax
Şablon:Link FM Şablon:Link FM Şablon:Link FM Şablon:Link GA Şablon:Link GA