Biologiya: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
{{Elm2
{{Elm
| parent = Təbiət elmləri
| parent = Təbiət elmləri
| section = Biologiya
| section = Biologiya
Sətir 86: Sətir 86:
* [http://biosites.org/index.php/Alphabetical_list Alphabetical list of bio sites]
* [http://biosites.org/index.php/Alphabetical_list Alphabetical list of bio sites]


== Həmçinin bax ==
{{Biologiya bölmələri}}
{{Biologiya bölmələri}}
{{Elmlər}}


[[Kateqoriya:Biologiya| ]]
{{Elm}}

[[Kateqoriya:Biologiya|*]]


{{Link FM|he}}
{{Link FM|he}}

12:24, 17 may 2013 versiyası

Biologiya
Elm sahəsi → öyrənir
Yarımbölmə → öyrənir
Ümumi biologiya → Canlı sistemlərin ümumi xüsusiyyətlərini
GenetikaGenomikaSitologiyaHistologiyaMorfologiya (biologiya)FiziologiyaMolekulyar biologiyaTəkamül biologiyasıAnatomiyaPatologiyaBioloji inkişafBiofizikaBiokimyaEkologiya
Xüsusi biologiya → Orqanizmin fərdi xüsusiyyətlərini
Tətbiqi biologiya → Orqanizmlərin praktik əhəmiyyətini
Mikrobiologiya → Mikroorqanizmlər: bakteriyalar, arxabakteriyalar. mikroskopik göbələklər, ibtidailər və viruslar haqqında elm

Kərtənkələ Zooplankton
Delfinlər Sincab
Biologiya canlı təbiəti öyrənən elmdir.

Biologiya (Bios – canlı, logos – elm) – canlı təbiət haqqında kompleks elm- hal hazırda Yer üzərində mövcud olan və məhv olmuş külli miqdarda növ müxtəlifliyi, onların quruluşu və funksiyası, mənşəyi, çoxalması və inkişafı, canlı və cansız təbiətlə əlaqəsi haqqında. Biologiya həyatın xas olan ümumi və fərdi qanunauyğunluqları müəyyən edir. Biologiyanın çoxlu şöbələrinin olmasına baxmayaraq qanunauyğunluqlar əsasən Ümumi Biologiya tərəfindən tədqiq edilir. Ümumi Biologiya özündə əsasən Yer üzərində həyatın əmələ gəlməsi haqqında nəzəriyyəni, Hüceyrə haqqında nəzəriyyəni (Sitologiyanı), Molekulyar Biologiyanı, İnsan haqqında nəzəriyyəni, Ekologiyanı, Genetikanı, Biosfer haqqında nəzəriyyəni, Təkamül nəzəriyyəsini (Darvinizmi), Orqanizmin individual inkişafını öyrənir.

Biologiya termini elmə ilk dəfə 1802-ci ildə bir-birindən asılı olmadan J.B.LamarkQ.R.Treviranus daxil etmişlər.

Bəs həyat nədir? Bu sualın cavabı hələdə sirr olaraq qalır. Lakin həyata verilən ən çox işlənən tərif əsasən bu cür səslənir--Həyat zülalların fiziki-kimyəvi vəziyyəti və xüsusi mövcud olma formasıdır.

DNA sarmalı

Biologiyaya aid aşağıdakı fənnlər aiddir:

  1. Botanika
  2. Geo-Botanika
  3. Zoologiya
  4. Anatomiya
  5. Mikologiya
  6. Bakteriologiya
  7. Virusologiya
  8. Morfologiya
  9. Fiziologiya
  10. Genetika
  11. Histologiya
  12. Sitologiya
  13. Embriologiya
  14. İmmunologiya
  15. Taksikologiya
  16. Taksonomiya
  17. Neyrobiologiya
  18. Briologiya
  19. Təkamül Təlimi
  20. Biokimya
  21. Biofizika
  22. Biocoğrafiya
  23. Biometriya
  24. Bionika
  25. Bioinformatika
  26. Ekologiya
  27. Sistematika
  28. Antropologiya
  29. Palentologiya
  30. Ksenobiologiya
  31. Astrobiologiya
  32. Molekulyar Biologiya
  33. Kosmik biologiya
  34. Okean Biologiyası
  35. Hidrobiologiya
  36. İnkişaf Biologiyası

İlk dəfə canlı təbiəti bütövlükdə öyrənilməsi cəhdləri antik həkim və filosoflar tərəfindən edilmişdi (Hipokrat, Qalen, Teofrast, Aristotel). Məhz onların əməyi İntibah dövründə davam etdirilərək Botanika, Zoologiya, Anatomiya, Fiziologiya elmlərinin əsasını qoydu.

Mikroskopun kəşfi Biologiyanın sərhədlərini mikroaləmə qədər genişləndirdi. Mikroskopun kəşfi ilə Zoologiyada yeni aləm- Birhüceyrəlilər və ya İbtidailər (Protozoa) aləmi, Botanikada isə birhüceyrəli yosunları müşhaidə etmək mümkün oldu. Həmçinin bakteriyalarıvirusları müşhaidə etmək mümkün oldu. Beləliklə hüceyrə kəşf olundu (1556. Robert Huk).

Biyologiyaya aid Azərbaycan dilində səhifələr

Həmçinin bax

Şablon:Link FM Şablon:Link FM Şablon:Link FM Şablon:Link GA Şablon:Link GA