Mağara: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k 190.228.122.88 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Legobot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Sətir 6: Sətir 6:
Azərbaycaının ən qədim məskən tipləri təbii və suni mağaralar kimi formalaşmışdır. Belə mağaralar həm də ibtidai insanların ilk sığınacaq yerləri-evləri olmuşdur. Məhsuldar quvvələrin inkişafı və bununla həmahəng olaraq inşaat texnikasının təkmilləşdirilməsi nəticəsində suni mağaralar qazma tipli evlərlə əvəz olunmuşdur. Daş hörgünün meydana gəlməsi isə qazma və yarımqazma evlərin yaranmasında mutərəqqi rol oynamışdır.
Azərbaycaının ən qədim məskən tipləri təbii və suni mağaralar kimi formalaşmışdır. Belə mağaralar həm də ibtidai insanların ilk sığınacaq yerləri-evləri olmuşdur. Məhsuldar quvvələrin inkişafı və bununla həmahəng olaraq inşaat texnikasının təkmilləşdirilməsi nəticəsində suni mağaralar qazma tipli evlərlə əvəz olunmuşdur. Daş hörgünün meydana gəlməsi isə qazma və yarımqazma evlərin yaranmasında mutərəqqi rol oynamışdır.
=== Karst mağaraları ===
=== Karst mağaraları ===
[[Şəkil:Cuevas de Acsibi, Salta (Argentina).jpg|thumb|250px|Mağara]]

Bü cür mağaralar daha çoxdur. Karst mağaraları daha uzun və dərin olur. Bü cür mağaralar süxurların su ilə yuyulmasından əmələ gəlir. Ona görə də karst mağaralarına yalnız orada rast gəlmək olur ki, həmin yerlərdə [[əhəngdaşı]], [[mərmər]], [[dolomit]], [[təbaşir]], eləcə də [[gips]] və [[xörək duzu]] kimi əridilə bilinən süxurlar olsun.
Bü cür mağaralar daha çoxdur. Karst mağaraları daha uzun və dərin olur. Bü cür mağaralar süxurların su ilə yuyulmasından əmələ gəlir. Ona görə də karst mağaralarına yalnız orada rast gəlmək olur ki, həmin yerlərdə [[əhəngdaşı]], [[mərmər]], [[dolomit]], [[təbaşir]], eləcə də [[gips]] və [[xörək duzu]] kimi əridilə bilinən süxurlar olsun.



13:07, 25 iyun 2013 versiyası

Mağara ya Köhül — təbii və suni olmaqla, həm də ibtidai insanların ilk sığınacaq yerləri, yaşayış evləri.

Ümumi məlumat

Krizna Yama mağarasında göl, Sloveniya

Azərbaycaının ən qədim məskən tipləri təbii və suni mağaralar kimi formalaşmışdır. Belə mağaralar həm də ibtidai insanların ilk sığınacaq yerləri-evləri olmuşdur. Məhsuldar quvvələrin inkişafı və bununla həmahəng olaraq inşaat texnikasının təkmilləşdirilməsi nəticəsində suni mağaralar qazma tipli evlərlə əvəz olunmuşdur. Daş hörgünün meydana gəlməsi isə qazma və yarımqazma evlərin yaranmasında mutərəqqi rol oynamışdır.

Karst mağaraları

Bü cür mağaralar daha çoxdur. Karst mağaraları daha uzun və dərin olur. Bü cür mağaralar süxurların su ilə yuyulmasından əmələ gəlir. Ona görə də karst mağaralarına yalnız orada rast gəlmək olur ki, həmin yerlərdə əhəngdaşı, mərmər, dolomit, təbaşir, eləcə də gipsxörək duzu kimi əridilə bilinən süxurlar olsun.

Əhəngdaşı və deməli mərmər saf distillə olunmuş su ilə çox pis həll olunur. Suda həll olunmuş karbon qazı olduqda (təbii şəkildə suyun tərkibində həll olunmuş karbon qazı mövcud olur) isə, suyun həlledicilik qabiliyyəti bir neçə dəfə artsa da, əhəngdaşı istənilən halda ya zəif həll olur, ya da gips və ya düzla müqayisədə zəif həll olunur. Lakin, əhəngdaşınını yuyulması ilə yaranan mağaraların gips və duzun yuyulması ilə yaranan mağaralardan daha böyük olmasının səbəbi budur ki, gips və duzun yuyulması zamanı mağaralarların yaranması kimi, dağılması da sürətlə gedir.

Yer kürəsinin ən dərin mağaraları[1]

Dərinliyi 1000 m-dən çox olan ilk mağara fransız Qufr Berje tərəfindən müəyyən edilmişdir və 1953-cü ildən 1963-cü ilə qədər bu mağaranın ən dərin mağara olduğu hesab edilirdi.

Mağara Dərinliyi, m Uzunluğu, m Yerləşməsi
1 Krubera-Voronya -2191[2] 16 058 Abxaziya, Gürcüstan
2 Sarma -1760[3] 13 000 Abxaziya, Gürcüstan
3 Qarlı -1753[4] 24 080 Abxaziya, Gürcüstan
4 Lamprextsofen -1632 50 000 Avstriya
5 Mirolda -1626 13 000 Fransa
6 Jan-Bernar -1602 20 536 Fransa
7 Torka del Syerra -1589 7060 İspaniya
8 Pantyuxin -1508 5530 Abxaziya, Gürcüstan
9 Sima de la Korniza -1507 6445 İspaniya
10 Çeki-2 -1502 5291 Sloveniya
Mamont mağarasında tipik qalereya, Kentukki.

Xarici keçidlər

İstinadlar