Teizm: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Din}} |
{{Din}} |
||
'''Teizm''' ({{lang-gr|Θεός}}, ''Teos - allah'') — zəkaya və iradəyə malik, bütün maddi və mənəvi proseslərə möcüzəli təsir göstərən fövqəltəbii varlıq kimi [[Allah]]ın mövcudluğunu qəbul edən dini-fəlsəfi təlim. |
'''Teizm''' ({{lang-gr|Θεός}}, ''Teos - allah'') — zəkaya və iradəyə malik, bütün maddi və mənəvi proseslərə möcüzəli təsir göstərən fövqəltəbii varlıq kimi [[Allah]]ın mövcudluğunu qəbul edən dini-fəlsəfi təlim. Daha dəqiq, kainatla Tanrı arasındakı əlaqəni aydınlaşdıran, mövcud kainatın yaranması və idarəsinə cavabdeh olan bir Tanrı anlayışını özündə əks etdirən, bu Tanrının müxtəlif yollarla [[din]] göndərdiyi fikrini müdafiə edən əqidədir. Bu yanaşmaya görə, Tanrı daima insanlarla əlaqə halındadır. Bu baxışları mənimsəmiş insanlara ''Teist'' deyilir. |
||
⚫ | Aləmdə baş verən şeyləri teizm çox vaxt allah qayəsinin həyata keçirlməsi kimi nəzərdən keçirir. Təbii qanunauyğunluq teizmdə allah qayəsindən asılı şəkildə götürülür. [[Deizm]]dən fərqli olaraq teizm allahın bütün dünya hadisələrində bilavasitə iştirakını qəbul edir, [[panteizm]]dən fərqli olaraq allahın dünyadan kənarda və dünya üzərində mövcudluğunu müdafiə edir. Teizm [[klerikalizm]]in, [[teologiya]]nın və [[fideizm]]in ideoloji əsası olmaqla elmə və elmi dünyagörüşə ziddir. |
||
== Növləri == |
|||
=== Monoteizm === |
|||
{{əsas|Monoteizm}} |
|||
Monoteizm yalnız bir tanrının olduğu inancıdır. Bəzi müasir monoteist dinler də vardır ki, bunlar [[Bəhailik]], [[İslam]], [[Xristianlıq]], [[Yəhudilik]], [[Siqhizm]], [[Eckankar]] və [[Hinduizm]]in bəzi formalarıdır. |
|||
=== Politeizm === |
|||
{{əsas|Politeizm}} |
|||
Politeizm birden artıq tanrının olduğu inancıdır. Təcrübi olaraq Politeizm çoxsaylı allahların olması inancı deyil, eyni zamanda xüsusi [[panteon]]ların olduğu inancıdır. |
|||
⚫ | Aləmdə baş verən şeyləri teizm çox vaxt allah qayəsinin həyata keçirlməsi kimi nəzərdən keçirir. Təbii qanunauyğunluq teizmdə allah qayəsindən asılı şəkildə götürülür. [[Deizm]]dən fərqli olaraq teizm allahın bütün dünya hadisələrində bilavasitə iştirakını qəbul edir, [[panteizm]]dən fərqli olaraq allahın dünyadan kənarda və dünya üzərində mövcudluğunu müdafiə edir. Teizm [[klerikalizm]]in, [[teologiya]]nın və [[fideizm]]in ideoloji əsası olmaqla elmə və elmi |
||
12:05, 7 oktyabr 2013 tarixindəki versiya
|
Teizm (yun. Θεός, Teos - allah) — zəkaya və iradəyə malik, bütün maddi və mənəvi proseslərə möcüzəli təsir göstərən fövqəltəbii varlıq kimi Allahın mövcudluğunu qəbul edən dini-fəlsəfi təlim. Daha dəqiq, kainatla Tanrı arasındakı əlaqəni aydınlaşdıran, mövcud kainatın yaranması və idarəsinə cavabdeh olan bir Tanrı anlayışını özündə əks etdirən, bu Tanrının müxtəlif yollarla din göndərdiyi fikrini müdafiə edən əqidədir. Bu yanaşmaya görə, Tanrı daima insanlarla əlaqə halındadır. Bu baxışları mənimsəmiş insanlara Teist deyilir.
Aləmdə baş verən şeyləri teizm çox vaxt allah qayəsinin həyata keçirlməsi kimi nəzərdən keçirir. Təbii qanunauyğunluq teizmdə allah qayəsindən asılı şəkildə götürülür. Deizmdən fərqli olaraq teizm allahın bütün dünya hadisələrində bilavasitə iştirakını qəbul edir, panteizmdən fərqli olaraq allahın dünyadan kənarda və dünya üzərində mövcudluğunu müdafiə edir. Teizm klerikalizmin, teologiyanın və fideizmin ideoloji əsası olmaqla elmə və elmi dünyagörüşə ziddir.
Növləri
Monoteizm
Monoteizm yalnız bir tanrının olduğu inancıdır. Bəzi müasir monoteist dinler də vardır ki, bunlar Bəhailik, İslam, Xristianlıq, Yəhudilik, Siqhizm, Eckankar və Hinduizmin bəzi formalarıdır.
Politeizm
Politeizm birden artıq tanrının olduğu inancıdır. Təcrübi olaraq Politeizm çoxsaylı allahların olması inancı deyil, eyni zamanda xüsusi panteonların olduğu inancıdır.