Antigen: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 18: Sətir 18:


[[Kateqoriya:Biomolekullar]]
[[Kateqoriya:Biomolekullar]]
[[Kateqoriya:İmmun sistemi]]

13:29, 17 oktyabr 2013 versiyası

Antigenlər (yunan dilindən “anti” - əks + “genes” – doğan) — orqanizm üçün yad cisim olub, özünə qarşı spesifik immun reaksiyası yaradan maddələr. Bu reaksiyanın nəticəsi kimi orqanizm tərəfindən antitellər sintez olunur. Antigenlər və antitellər həm invitro, həm də invivo daxilində bir-birinə qarşılıqlı təsir etmək qabiliyyətinə malikdirlər. Canlı orqanizmlərin bütün makromolekulyar komponentləri antigen xüsusiyyətinə malikdir. Antigenlər müəyyən bir növün bütün fərdləri, yaxud bu növün müəyyən bir qrupunun bəzi fərdləri üçün ümumi ola bilər. İmmun reaksiyası yaratmaq qabiliyyəti və yaratdığı reaksiyaların forması (antitel yaratmaq, hüceyrə immuniteti, allergiya və s.) fərqli ola bilər.[1] Antigenlər yalnız, onların öz təsiri altında yaranmış anticisimlərlə birləşə bilir.[2]

Xassələri

Antigen aşağıdakı xassələrə malikdir:

  • yadlıq;
  • antigenlik;
  • spesifiklik;
  • immunogenlik;
  • tolerogenlik;
  • allergenlik.[3]

Antigenlər yad cismlik dərəcəsindən, kimyəvi təbiətindən (zülal, yaxud polisaxarid), dozasından və orqanizmə hansı formada daxil olmasından və s.-dən asılıdır. Antigenlər antitelllərlə və hüceyrə ilə öz molekullarının bir-birinə toxunan müəyyən bir hissəsi vasitəsilə qarşılıqlı təsirə məruz qalırlar. Antigenlərin yad cisim təbiətinin təyini, onun “özününkü”, yaxud “özgəninki” olmasını müəyyənləşdirmək canlı orqanizmlərə məxsus universal xüsusiyyətlərdən biridir. Bu xüsusiyyət orqanizmlərin tamlığını qoruyur. Əks halda yaşamaq qeyri-mümkün olardı. Canlı varlıqlara xas antigenlər müxtəlifliyinin mövcudluğu hər bir növün bioloji fərdiliyini müəyyən edir. Antigenlərin müxtəlifliyi sonsuzdur. Belə ki, təkcə məməlilər sinfi daxilində 106-dan çox antigenlər müxtəlifliyi mövcuddur. Antigenlərin növ, yaxud qrup mənsubiyyətinin təyini infeksion xəstəliklərin diaqnostikasında, qan köçürmədə, məhkəmə təbabətində geniş istifadə olunur. Vaksinlərin və zərdabın hazırlanması işində müdafiə antigenlərinin təyini, sintezi və s. çox mühüm rol oynayır.[1]

İstinadlar

  1. 1,0 1,1 M. Abbasov, S. Məşədibəyova, R. İbadov. Təbiət elmləri lüğəti, Bakı 2006, səh. 30
  2. Təriflər - Antigenlər
  3. Antigenlər, quruluşu, növləri və xassələri.