Əyyubilər dövləti: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 6: Sətir 6:
== Kökeni==
== Kökeni==
Eyyubiler Türk kökenliydi.<ref name="Sılay">Dr. Mehmet Sılay, "Ortadoğu Barışının Mimarı Selahaddin Eyyubi", İstanbul, 2009.</ref><ref name="Fairburn">''The chronicle of the kings of England from William the Norman to the death of George III'', ''California Digital Library'', (Basım: 1821, Yazar: J. Fairburn, Dil: İngilizce) (Sayfa 33, "Saladin the Turk") (http://www.archive.org/stream/chronicleofkings00dods#page/32/mode/2up )''"</ref><ref>[[Mehmet Ögel]] ve [[Ali Tayyar Önder]], Selahattin'in [[Gence]] çevresinde [[Şeddadiler]] sülalesini kuran büyük dedesinin babasının ismi Kartuk/Kürtuk olup, Türk olduğunu iddia etmektedir. (''Türk Milli Bütünlüğü İçerisinde Anadolu'' - Prof. Dr. Mehmet Ögel, ''Türkiye'nin Etnik Yapısı: Halkımızın Etnik Kökenleri ve Gerçekler - Ali Tayyar Önder, 2006.)</ref><ref>[http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/endmiddle/bluedot/crusades.html The Crusades] '''(İngilizce)'''. Calgary Üniversitesi.</ref><ref name="Langer">William Leonard Langer, "A survey of European civilization", c.1, s. 217, 1947.</ref><ref>http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/eyyubiler</ref> Azerbaycan Türklerinden olan Selahaddin Eyyubi'ye kökeni sorulduğunda bizzat Türk olduğunu söylemiştir. Eyyübi hanedanı üyelerinin büyük çoğunluğunun adları, en eski Türk adlarıdır. Selahaddin'in ağabeyinin adı Turanşah'tır. Kardeşlerinin adları ise, Tuğtekin ve Böri'dir. Selahaddin'in dayısının adı, Şihabeddin Mahmut b. Tüküş idi. Selahaddin'in annesi ise özbeöz Türk'tür. Gene Selahaddin'in hanımlarından birisi olan Unar Bey kızı İsmetüddin Amine Türk'tür. İki eniştesi de Türk'tür. Bunlardan birisi, Unaroğlu Sadeddin Mesut; diğeri ise Muzafferüddin Gökbörü idi. İbn Senaül-mülk'ün, Haleb'in Selahaddin tarafından alınmasından sonra yazdığı medhiyesinin bir beyitinde, şair şöyle demektedir: "Arap milleti, Türkler'in devletiyle yüceldi. Ehl-i Salip (Haçlı) davası, Eyyüb'un oğlu tarafından perişan edildi." Səlahəddin Əyyubi ile aynı zamanda yaşamış bir Arap tarihçi İbn Kesir tarafından yazılan, 15. ciltlik önemli bir kaynak olan El-Bidaye ve'n-Nihaye adlı eserinde Səlahəddin Əyyubi hakkında ''Bir Türk prensi'' denmektedir. Yine aynı zamanda yaşayan İbnül Esir de Eyyubilerin Türklüğünü belirtmiştir.
Eyyubiler Türk kökenliydi.<ref name="Sılay">Dr. Mehmet Sılay, "Ortadoğu Barışının Mimarı Selahaddin Eyyubi", İstanbul, 2009.</ref><ref name="Fairburn">''The chronicle of the kings of England from William the Norman to the death of George III'', ''California Digital Library'', (Basım: 1821, Yazar: J. Fairburn, Dil: İngilizce) (Sayfa 33, "Saladin the Turk") (http://www.archive.org/stream/chronicleofkings00dods#page/32/mode/2up )''"</ref><ref>[[Mehmet Ögel]] ve [[Ali Tayyar Önder]], Selahattin'in [[Gence]] çevresinde [[Şeddadiler]] sülalesini kuran büyük dedesinin babasının ismi Kartuk/Kürtuk olup, Türk olduğunu iddia etmektedir. (''Türk Milli Bütünlüğü İçerisinde Anadolu'' - Prof. Dr. Mehmet Ögel, ''Türkiye'nin Etnik Yapısı: Halkımızın Etnik Kökenleri ve Gerçekler - Ali Tayyar Önder, 2006.)</ref><ref>[http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/endmiddle/bluedot/crusades.html The Crusades] '''(İngilizce)'''. Calgary Üniversitesi.</ref><ref name="Langer">William Leonard Langer, "A survey of European civilization", c.1, s. 217, 1947.</ref><ref>http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/eyyubiler</ref> Azerbaycan Türklerinden olan Selahaddin Eyyubi'ye kökeni sorulduğunda bizzat Türk olduğunu söylemiştir. Eyyübi hanedanı üyelerinin büyük çoğunluğunun adları, en eski Türk adlarıdır. Selahaddin'in ağabeyinin adı Turanşah'tır. Kardeşlerinin adları ise, Tuğtekin ve Böri'dir. Selahaddin'in dayısının adı, Şihabeddin Mahmut b. Tüküş idi. Selahaddin'in annesi ise özbeöz Türk'tür. Gene Selahaddin'in hanımlarından birisi olan Unar Bey kızı İsmetüddin Amine Türk'tür. İki eniştesi de Türk'tür. Bunlardan birisi, Unaroğlu Sadeddin Mesut; diğeri ise Muzafferüddin Gökbörü idi. İbn Senaül-mülk'ün, Haleb'in Selahaddin tarafından alınmasından sonra yazdığı medhiyesinin bir beyitinde, şair şöyle demektedir: "Arap milleti, Türkler'in devletiyle yüceldi. Ehl-i Salip (Haçlı) davası, Eyyüb'un oğlu tarafından perişan edildi." Səlahəddin Əyyubi ile aynı zamanda yaşamış bir Arap tarihçi İbn Kesir tarafından yazılan, 15. ciltlik önemli bir kaynak olan El-Bidaye ve'n-Nihaye adlı eserinde Səlahəddin Əyyubi hakkında ''Bir Türk prensi'' denmektedir. Yine aynı zamanda yaşayan İbnül Esir de Eyyubilerin Türklüğünü belirtmiştir.

== Tarix ==
1171’de Fatimilere son veren Selahaddin Eyyubi, Mısır'da hutbeyi yeniden Abbasi halifesi adına okutmuş ve Mısırda sünniliği yeniden başlatmıştır. 1174’de kendi adına hutbe okutarak devletin başına geçti. İlk iş olarak Zengileri kendi topraklarına bağladı. Suriye, Filistin, Hicaz, Ürdün, Yemen, Güneydoğu Anadoluyu egemenliği altına aldı.

1187 yılında Hittin Savaşı'nda haçlıları yenilgiye uğrattı; tüm dünyada nam salmıştır. Kudüs'ü haçlılardan geri alan orduyu bizzat kumanda etmiştir. 1188 senesinde Selahaddin, Antakya Prensliği'ne (Haçlı Kontluğu) karşı sefere çıkmıştır. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.

1189 yılı başlarında Üçüncü Haçlı seferi Papa tarafından başlatılmıştı. Bu sefere daha önce Hittin Savaşına katılan Haçlılardan başka İngiliz, Fransız, Alman ve Sicilya içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmaları ve kara kuvvetleri haçlılara katıldılar. Selahaddin bütün Müslümanlardan yardım istedi fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Bunun üzerine anlaşmaya karar verildi. 1 Eylül 1192 tarihinden geçerli olmak üzere 3 yıl 8 ay karada ve denizde geçerli olacak bir anlaşma imzalandı.

Bu anlaşma ile Yafa ile Sur arasındaki dar sahil şeridi Haçlılar'ın elinde kalıyor, diğer fethedilen yerler müslümanların oluyordu. Bu zaman zarfında Ortadoğu'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti. Sultan 4 Mart 1193 günü Şam'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. Selahaddin Eyyubi, bütün bu işlerin dışında Haşhaşiler/ Batınilik meselesi ile de uğraştı.

Oğulları arasındaki mücadele Mısır'da isyan çıkmasına neden oldu. Abbasi Halifesi'nin yardım amaçlı gönderdiği Memluk askerleri yönetimi ele geçirdi. Bundan sonra İslam Dünyası'nda Memlukler egemen olmaya başladı.

Kahire'nin tam ortasına Mukattam dağının karşısına yaptırdığı kale Selahaddin Eyyubi Kalesidir.


== Yapısı ==
== Yapısı ==

17:41, 18 noyabr 2013 versiyası

Əyyubilər Dövleti, Zengi Dövleti'nin komutanı olan Səlahəddin Əyyubi tarafından kurulan ve toprakları Mısır, Suriye, Hicaz ve Yemen'in tamamı ile ile Anadolu, Irak ve Libya'nın bir kısmını kapsayan bir Türk dövleti. Əyyubilər sülaləsinə aşağıdakı tarixi şəxsiyyətlər daxildir:

Kökeni

Eyyubiler Türk kökenliydi.[1][2][3][4][5][6] Azerbaycan Türklerinden olan Selahaddin Eyyubi'ye kökeni sorulduğunda bizzat Türk olduğunu söylemiştir. Eyyübi hanedanı üyelerinin büyük çoğunluğunun adları, en eski Türk adlarıdır. Selahaddin'in ağabeyinin adı Turanşah'tır. Kardeşlerinin adları ise, Tuğtekin ve Böri'dir. Selahaddin'in dayısının adı, Şihabeddin Mahmut b. Tüküş idi. Selahaddin'in annesi ise özbeöz Türk'tür. Gene Selahaddin'in hanımlarından birisi olan Unar Bey kızı İsmetüddin Amine Türk'tür. İki eniştesi de Türk'tür. Bunlardan birisi, Unaroğlu Sadeddin Mesut; diğeri ise Muzafferüddin Gökbörü idi. İbn Senaül-mülk'ün, Haleb'in Selahaddin tarafından alınmasından sonra yazdığı medhiyesinin bir beyitinde, şair şöyle demektedir: "Arap milleti, Türkler'in devletiyle yüceldi. Ehl-i Salip (Haçlı) davası, Eyyüb'un oğlu tarafından perişan edildi." Səlahəddin Əyyubi ile aynı zamanda yaşamış bir Arap tarihçi İbn Kesir tarafından yazılan, 15. ciltlik önemli bir kaynak olan El-Bidaye ve'n-Nihaye adlı eserinde Səlahəddin Əyyubi hakkında Bir Türk prensi denmektedir. Yine aynı zamanda yaşayan İbnül Esir de Eyyubilerin Türklüğünü belirtmiştir.

Tarix

1171’de Fatimilere son veren Selahaddin Eyyubi, Mısır'da hutbeyi yeniden Abbasi halifesi adına okutmuş ve Mısırda sünniliği yeniden başlatmıştır. 1174’de kendi adına hutbe okutarak devletin başına geçti. İlk iş olarak Zengileri kendi topraklarına bağladı. Suriye, Filistin, Hicaz, Ürdün, Yemen, Güneydoğu Anadoluyu egemenliği altına aldı.

1187 yılında Hittin Savaşı'nda haçlıları yenilgiye uğrattı; tüm dünyada nam salmıştır. Kudüs'ü haçlılardan geri alan orduyu bizzat kumanda etmiştir. 1188 senesinde Selahaddin, Antakya Prensliği'ne (Haçlı Kontluğu) karşı sefere çıkmıştır. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.

1189 yılı başlarında Üçüncü Haçlı seferi Papa tarafından başlatılmıştı. Bu sefere daha önce Hittin Savaşına katılan Haçlılardan başka İngiliz, Fransız, Alman ve Sicilya içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmaları ve kara kuvvetleri haçlılara katıldılar. Selahaddin bütün Müslümanlardan yardım istedi fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Bunun üzerine anlaşmaya karar verildi. 1 Eylül 1192 tarihinden geçerli olmak üzere 3 yıl 8 ay karada ve denizde geçerli olacak bir anlaşma imzalandı.

Bu anlaşma ile Yafa ile Sur arasındaki dar sahil şeridi Haçlılar'ın elinde kalıyor, diğer fethedilen yerler müslümanların oluyordu. Bu zaman zarfında Ortadoğu'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti. Sultan 4 Mart 1193 günü Şam'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. Selahaddin Eyyubi, bütün bu işlerin dışında Haşhaşiler/ Batınilik meselesi ile de uğraştı.

Oğulları arasındaki mücadele Mısır'da isyan çıkmasına neden oldu. Abbasi Halifesi'nin yardım amaçlı gönderdiği Memluk askerleri yönetimi ele geçirdi. Bundan sonra İslam Dünyası'nda Memlukler egemen olmaya başladı.

Kahire'nin tam ortasına Mukattam dağının karşısına yaptırdığı kale Selahaddin Eyyubi Kalesidir.

Yapısı

Devletin kurulduğu coğrafi bölge Mısır ve çevresidir. Halkın büyük çoğunluğu Arap olmakla beraber, ordu ve idareci zümre Türk çoğunluğun kontrolündedir. Eyyübi hanedanının devlet teşkilatı, Karahanlı ve Gazneli Türk devletlerinde başlayan ve Selçuklular'la gelişen teşkilatın aynıdır. Sultan, Divan, Meşveret yani Kurultay, Üstazüddar (saray idaresi, şarapdarlık, çeşnigirlik gibi görevleri yürüten kişi), Haciblik, Silahdarlık, Emirahurluk, Davadarlık, el-mükebbis, taşdarlık, çavuşluk gibi saray teşkilatı, Türk-İslam devletlerinin bir devamıdır. Adliye işlerine bakan kazaskerlik müessesesi bilindiği üzere Osmanlılar'da devam edecektir. Eyyübi ordusunun temelini ve büyük çoğunluğunu Tavaşi adı verilen Türk memlükları teşkil etmekte idi. Bu Türk ordusu, bağlı bulundukları komutanların adlarına göre el-Nuriyye, el-Esediyye, el-Necmiyye, el-Salahiyye gibi adlarla adlanırlardı. Selahaddin devrindeki bu Türk Memlüklu ordusu komutanları arasında Bahaeddin Karaküş, Şerefeddin Karakuş el-Takavi, İzzettin Cavlı, Şarimüddin Kutluaba, Hüsameddin Sungur el-Halati gibi Türkler bulunmakta idiler.

Kültür

Eyyubiler Arap Coğrafyasında Türk kültürünü yaymış ve Avrupalılar da Eyyubiler sayesinde Türk kültürü hakkında daha çok bilgi sahibi olmuşlardır. Hakimiyet alametlerinden birisi de, bilindiği üzere bayraktır. Eyyübiler'in bayrağı sarı renkte idi. Amblemi de kartaldı. Eyyübi hanedanı Türk geleneklerine uyarak, açık sarı rengi kendi hakimiyet rengi olarak kabul etmişti. Ayrıca bayrağına, bir Türk amblemi olarak kartalı koymuştu. Kartal, Eyyübiler'den başka Selçuklular'ın, Artuklular'ın da devlet sembolü olmuştur. Türk hakimiyet sembollerinden birisi de mehter'dir. Eyyübi sarayında da Türk geleneklerine göre yer alan mehter, nevbet vurur ve büyük saygı görürdü. Hatta Selahaddin, gözde cariyelerinden birisini, sarayın yüksek memurlarından birisi olan mehterbaşı ile evlendirerek, bu kuruluşa verdiği değeri göstermişti.

İstinadlar

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Dr. Mehmet Sılay, "Ortadoğu Barışının Mimarı Selahaddin Eyyubi", İstanbul, 2009.
  2. The chronicle of the kings of England from William the Norman to the death of George III, California Digital Library, (Basım: 1821, Yazar: J. Fairburn, Dil: İngilizce) (Sayfa 33, "Saladin the Turk") (http://www.archive.org/stream/chronicleofkings00dods#page/32/mode/2up )"
  3. Mehmet Ögel ve Ali Tayyar Önder, Selahattin'in Gence çevresinde Şeddadiler sülalesini kuran büyük dedesinin babasının ismi Kartuk/Kürtuk olup, Türk olduğunu iddia etmektedir. (Türk Milli Bütünlüğü İçerisinde Anadolu - Prof. Dr. Mehmet Ögel, Türkiye'nin Etnik Yapısı: Halkımızın Etnik Kökenleri ve Gerçekler - Ali Tayyar Önder, 2006.)
  4. The Crusades (İngilizce). Calgary Üniversitesi.
  5. William Leonard Langer, "A survey of European civilization", c.1, s. 217, 1947.
  6. http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/eyyubiler

Xarici keçidlər

Şablon:Link GA