Con Neş: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
yeniləmə, təkmilləşdirmə
Sətir 22: Sətir 22:
}}
}}


'''Con Neş''' ({{lang-en|John Forbes Nash}}) (d. [[13 iyun]] [[1928]]) — amerikalı [[riyaziyyatçı]] və iqtisadçı.
'''Con Neş''' ({{lang-en|John Forbes Nash}}) (d. [[13 iyun]] [[1928]]) — amerikalı [[riyaziyyatçı]] və iqtisadçı. [[Oyunlar nəzəriyyəsi]]ndəki tədqiqatlarına görə [[1994]]-cü ildə [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]nı [[Reynhard Zelten]] və [[Con Xarsani]] ilə bölüşmüşdür. Eyni zamanda diferensial həndəsə və qismi diferensial tənliklər sahələrindəki tədqiqatları ilə də tanınır. Nəzəriyyələri [[bazar iqtisadiyyatı]], hesablama, təkamül biologiyası, [[süni intellekt]], [[mühasibat]], [[siyasət]] və hərbi nəzəriyyələrdə istifadə olunur.

'''John Forbes Nash, Jr.''' (13 iyun, 1928) — Amerikan riyaziyyatçısıdır.


==Həyatı==
==Həyatı==
Con Neş bakalavr və magistr təhsilini Karnegi Texnologiya İnstitutunda (indiki Karnegi Mellon Universiteti) tamamladıqdan sonra doktorluq dərəcəsinə yüksəlmək üçün [[Prinston Universiteti]]nə getdi. 21 yaşında hazırladığı doktorluq dissertasiyası olan [[Oyunlar nəzəriyyəsi]] uzun illər sonra, [[1994]]-cü ildə ona [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]nı qazandırmışdı. Con Neş [[Con fon Neyman]]ın kəşfi olan [[Oyunlar nəzəriyyəsi]]ndəki problemləri həll edib, onu istifadəyə yararlı hala gətirdi. Con Neş 30 yaşına qədər parlaq düşüncələri və gözə gəlimli şəxsiyyətinə görə sürətlə yüksələrək [[riyaziyyat]] toplumunun qabaqcıl şəxslərindən biri oldu. [[Massaçusets Texnologiya İnstitutu]]nda professor olaraq işləməyə başlayarkən Alisa Lerdi ilə tanış oldu. Lerdi həmin vaxt hələ [[fizika]] tələbəsi idi. Con Neşin [[şizofreniya]] problemləri başlamazdan əvvəl cütlüyün bir oğlu oldu. Con Neş həmçinin [[Soyuq müharibə]] dövründə [[ABŞ]] ordusunda gizli şifrələrin açılmasında iştirak etmişdi.
Con Neş bakalavr və magistr təhsilini Karnegi Texnologiya İnstitutunda (indiki Karnegi Mellon Universiteti) tamamladıqdan sonra doktorluq dərəcəsinə yüksəlmək üçün [[Prinston Universiteti]]nə getdi. 21 yaşında hazırladığı doktorluq dissertasiyası olan [[Oyunlar nəzəriyyəsi]] uzun illər sonra, [[1994]]-cü ildə ona [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]nı qazandırmışdı. Con Neş [[Con fon Neyman]]ın kəşfi olan [[Oyunlar nəzəriyyəsi]]ndəki problemləri həll edib, onu istifadəyə yararlı hala gətirdi. Con Neş 30 yaşına qədər parlaq düşüncələri və gözə gəlimli şəxsiyyətinə görə sürətlə yüksələrək [[riyaziyyat]] toplumunun qabaqcıl şəxslərindən biri oldu. [[Massaçusets Texnologiya İnstitutu]]nda professor olaraq işləməyə başlayarkən Alisa Lerdi ilə tanış oldu. Lerdi həmin vaxt hələ [[fizika]] tələbəsi idi. Con Neşin [[şizofreniya]] problemləri başlamazdan əvvəl cütlüyün bir oğlu oldu. Con Neş həmçinin [[Soyuq müharibə]] dövründə [[ABŞ]] ordusunda gizli şifrələrin açılmasında iştirak etmişdi.


Xəstəliyinin ilk göstəriciləri [[1958]]-ci ildə özünü büruzə verməyə başladı. Otaq yoldaşı olmamasına baxmayaraq ətrafındakılara otaq yoldaşı haqqında danışaraq onları qorxutmuş və otaq yoldaşı ilə xəyali söhbətləri onun [[şizofreniya]]dan əziyyət çəkdiyini ortaya çıxartmışdı. Daha sonra səy göstərərək bu xəstəliyin öhdəsindən gəlmişdi.
Xəstəliyinin ilk göstəriciləri [[1958]]-ci ildə özünü büruzə verməyə başladı. Otaq yoldaşı olmamasına baxmayaraq ətrafındakılara otaq yoldaşı haqqında danışaraq onları qorxutmuş və otaq yoldaşı ilə xəyali söhbətləri onun [[şizofreniya]]dan əziyyət çəkdiyini ortaya çıxartmışdı.<ref>[http://www.usatoday.com/life/movies/oscar2002/2002-03-06-true-stories.htm "Oscar race scrutinizes movies based on true stories"]. USA Today. March 6, 2002. Retrieved January 22, 2008.</ref><ref> [http://www.usatoday.com/life/movies/oscar2002/2002-03-24-winners.htm "List of Oscar Winners"]. USA Today. March 25, 2002. Retrieved August 30, 2008.</ref><ref>Yuhas, Daisy. [http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=throughout-history-defining-schizophrenia-has-remained-challenge "Throughout History, Defining Schizophrenia Has Remained A Challenge (Timeline)"]. Scientific american Mind (March 2013). Retrieved March 2, 2013.</ref> Daha sonra səy göstərərək bu xəstəliyin öhdəsindən gəlmişdi.


Alisa Lerdi və Con Neş cütlüyü [[1963]]-cü ildə boşandı və [[1970]]-ci ildə yenidən barışdılar. Tez-tez araları dəyib yenidən barışan cütlük özləri haqqında "bir dam altındakı iki yad" bənzətməsini etmişdi. Con Neş [[1994]]-cü ildə [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]na layiq görüldükdən cütlük yenidən barışdı və [[1 iyun]] [[2001]]-ci ildə yenidən evləndilər.
Alisa Lerdi və Con Neş cütlüyü [[1963]]-cü ildə boşandı və [[1970]]-ci ildə yenidən barışdılar. Tez-tez araları dəyib yenidən barışan cütlük özləri haqqında "bir dam altındakı iki yad" bənzətməsini etmişdi. Con Neş [[1994]]-cü ildə [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]na layiq görüldükdən cütlük yenidən barışdı və [[1 iyun]] [[2001]]-ci ildə yenidən evləndilər.
Sətir 40: Sətir 38:


Con Neş [[21 avqust]] [[2009]]-cu ildə ürək tutması keçirdi. Dörd gün xəstəxanada yatdıqdan sonra özünə gəldi və evinə qayıtdı.
Con Neş [[21 avqust]] [[2009]]-cu ildə ürək tutması keçirdi. Dörd gün xəstəxanada yatdıqdan sonra özünə gəldi və evinə qayıtdı.

== Fəaliyyəti ==
[[Oyunlar nəzəriyyəsi]], [[diferensial həndəsə]] və [[qismi diferensial tənliklər]] sahələrində çalışır. Nəzəriyyələri [[bazar iqtisadiyyatı]], [[hesablama]], [[təkamül biologiyası]], [[süni intelekt]], [[mühasibatlıq]], [[siyasət]] və [[hərbi nəzəriyyə]]lərdə istifadə olunur. Hazırda [[Princeton Universiteti]]ndə senior riyazi tədqiqatçı kimi fəaliyyət göstərir. Oyunlar nəzəriyyəsindəki işlərinə görə 1994-cü ildə [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]nı [[Reinhard Selten]] və [[John Harsanyi]] ilə bölüşmüşdür.

2001-ci ildə [[Hollywood]]da çəkilmiş "[[A Beautiful Mind]]" başlıqlı film John Nashdən bəhs edir.

⚫
== İstinadlar ==
⚫
<references/>


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
Sətir 59: Sətir 49:
* [http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/1994/nash-interview.html Con Neşin müsahibəsi]
* [http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/1994/nash-interview.html Con Neşin müsahibəsi]
* [http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/1994/nash-photo.html Con Neşin şəkilləri]
* [http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/1994/nash-photo.html Con Neşin şəkilləri]

⚫
== İstinadlar ==
⚫
<references/>


{{iqtisadçı-qaralama}}
{{iqtisadçı-qaralama}}

10:43, 21 avqust 2014 tarixindəki versiya

Con Neş
ing. John Forbes Nash
Doğum tarixi 13 iyun 1928(1928-06-13)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 23 may 2015(2015-05-23)[3][1][…] (86 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi avtomobil qəzası[d][10]
Həyat yoldaşları
  • Alisia Naş[d] (2001–2015),
  • Alisia Naş[d] (1957–1963)
Elm sahələri Oyunlar Nəzəriyyəsi, differensial həndəsə[d], riyaziyyat, iqtisadiyyat
Elmi dərəcələri
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Con Neş (ing. John Forbes Nash) (d. 13 iyun 1928) — amerikalı riyaziyyatçı və iqtisadçı. Oyunlar nəzəriyyəsindəki tədqiqatlarına görə 1994-cü ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını Reynhard Zelten və Con Xarsani ilə bölüşmüşdür. Eyni zamanda diferensial həndəsə və qismi diferensial tənliklər sahələrindəki tədqiqatları ilə də tanınır. Nəzəriyyələri bazar iqtisadiyyatı, hesablama, təkamül biologiyası, süni intellekt, mühasibat, siyasət və hərbi nəzəriyyələrdə istifadə olunur.

Həyatı

Con Neş bakalavr və magistr təhsilini Karnegi Texnologiya İnstitutunda (indiki Karnegi Mellon Universiteti) tamamladıqdan sonra doktorluq dərəcəsinə yüksəlmək üçün Prinston Universitetinə getdi. 21 yaşında hazırladığı doktorluq dissertasiyası olan Oyunlar nəzəriyyəsi uzun illər sonra, 1994-cü ildə ona İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını qazandırmışdı. Con Neş Con fon Neymanın kəşfi olan Oyunlar nəzəriyyəsindəki problemləri həll edib, onu istifadəyə yararlı hala gətirdi. Con Neş 30 yaşına qədər parlaq düşüncələri və gözə gəlimli şəxsiyyətinə görə sürətlə yüksələrək riyaziyyat toplumunun qabaqcıl şəxslərindən biri oldu. Massaçusets Texnologiya İnstitutunda professor olaraq işləməyə başlayarkən Alisa Lerdi ilə tanış oldu. Lerdi həmin vaxt hələ fizika tələbəsi idi. Con Neşin şizofreniya problemləri başlamazdan əvvəl cütlüyün bir oğlu oldu. Con Neş həmçinin Soyuq müharibə dövründə ABŞ ordusunda gizli şifrələrin açılmasında iştirak etmişdi.

Xəstəliyinin ilk göstəriciləri 1958-ci ildə özünü büruzə verməyə başladı. Otaq yoldaşı olmamasına baxmayaraq ətrafındakılara otaq yoldaşı haqqında danışaraq onları qorxutmuş və otaq yoldaşı ilə xəyali söhbətləri onun şizofreniyadan əziyyət çəkdiyini ortaya çıxartmışdı.[11][12][13] Daha sonra səy göstərərək bu xəstəliyin öhdəsindən gəlmişdi.

Alisa Lerdi və Con Neş cütlüyü 1963-cü ildə boşandı və 1970-ci ildə yenidən barışdılar. Tez-tez araları dəyib yenidən barışan cütlük özləri haqqında "bir dam altındakı iki yad" bənzətməsini etmişdi. Con Neş 1994-cü ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görüldükdən cütlük yenidən barışdı və 1 iyun 2001-ci ildə yenidən evləndilər.

Con Neş 1945-1996-ci illərdə 23 elmi tədqiqat nəşr etdirdi, həmçinin "Oyunlar haqqında esselər" (1996) və "Con Neşin əsas özəlliyi" adlı kitablar yazdı. Bundan əlavə "Hex" və "So Long Sucker" adlı iki məşhur oyunun müəlliflərindən biridir. Con Neş Prinstonda riyaziyyatla bağlı tədqiqatlar aparırdı.

Onun həyatı haqqında "Ağıl oyunları" (ing. A Beautiful Mind) filmi çəkilmişdir.

Con Neşin 23 rəqəmi ilə bağlı inancı vardı. Belə ki, o, cəmi 23 məqalə nəşr etdirmişdi.

Con Neş 21 avqust 2009-cu ildə ürək tutması keçirdi. Dörd gün xəstəxanada yatdıqdan sonra özünə gəldi və evinə qayıtdı.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
  2. ↑ John F. Nash // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. ↑ John Nash Dead: 'A Beautiful Mind' Mathematician Killed In Car Accident (ing.). // HuffPost NYC: 2015.
  4. ↑ 1 2 https://www.princeton.edu/news/2015/05/27/tragic-meaningful-life-legendary-princeton-mathematician-john-nash-dies.
  5. ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
  6. ↑ 1 2 http://www.ams.org/fellows_by_year.cgi?year=2013.
  7. ↑ 1 2 http://www.ams.org/news?news_id=1680.
  8. ↑ 1 2 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam.
  9. ↑ Famed 'A Beautiful Mind' mathematician John Nash, wife, killed in N.J. Turnpike crash (ing.). Jersey City.
  10. ↑ https://qz.com/411383/princeton-mathematician-john-nash-and-his-wife-alicia-are-killed-in-a-car-accident/.
  11. ↑ "Oscar race scrutinizes movies based on true stories". USA Today. March 6, 2002. Retrieved January 22, 2008.
  12. ↑ "List of Oscar Winners". USA Today. March 25, 2002. Retrieved August 30, 2008.
  13. ↑ Yuhas, Daisy. "Throughout History, Defining Schizophrenia Has Remained A Challenge (Timeline)". Scientific american Mind (March 2013). Retrieved March 2, 2013.
 İqtisadçı ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.


Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Con_Neş&oldid=3032185"