Karikatur: Redaktələr arasındakı fərq
k Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
[[Şəkil:Chaplin caricature.JPG|thumbnail|right|Aktyor [[Çarli Çaplin]]in karikaturası]] |
[[Şəkil:Chaplin caricature.JPG|thumbnail|right|Aktyor [[Çarli Çaplin]]in karikaturası]] |
||
'''Karikatura''' - ([[Latın dili|latınca]]: ''carrus'' - şişirtmək |
'''Karikatura''' - ([[Latın dili|latınca]]: ''carrus'' - şişirtmək, italyanca yükləmək, şişirtmək) - ictimai-siyasi və məşət mövzularında satirik və ya yumoristik rəsm) |
||
== Haqqında == |
|||
Karikaturalar çox vaxt siyasi məzmunlu olur. Şəkil karikaturaların yaradıcıları karikaturaçılar və ya karikaturaçı rəssamlar adlanır. |
Karikaturalar çox vaxt siyasi məzmunlu olur. Şəkil karikaturaların yaradıcıları karikaturaçılar və ya karikaturaçı rəssamlar adlanır. |
||
Karukaturada çox vaxt söhbət mövcud dəyərlər və ya siyasi münasibətlərə tənqidi əhatə edən satiranın şəkil formasından gedir. Bu adətən cəmiyyətdə qarşıdurmalarda "silah" kimi də tətbiq edilir. Karikatura bilərəkdən verilmiş hadisənin və ya şəxsin xarakterik cizgilərini şişirdilmiş və təhrif olunmuş formada təsvir edərək əldə edilən reallığın kontrastı və etirazı əsasında kənar şəxsləri düşünməyə vadar edir. Tez-tez karikatura aktual hadisəyə sarkastik-ironik baxımdan yanaşır. Burada təsvir olunan hadisə və şəxsin malik olduğu çatışmazlığı və səhvləri qabarıq göstərilir və bu və ya digər formada rəssamlıq texnikasının köməyi ilə onu gülməli vəziyyətə salır. |
Karukaturada çox vaxt söhbət mövcud dəyərlər və ya siyasi münasibətlərə tənqidi əhatə edən satiranın şəkil formasından gedir. Bu, adətən, cəmiyyətdə qarşıdurmalarda "silah" kimi də tətbiq edilir. Karikatura bilərəkdən verilmiş hadisənin və ya şəxsin xarakterik cizgilərini şişirdilmiş və təhrif olunmuş formada təsvir edərək əldə edilən reallığın kontrastı və etirazı əsasında kənar şəxsləri düşünməyə vadar edir. Tez-tez karikatura aktual hadisəyə sarkastik-ironik baxımdan yanaşır. Burada təsvir olunan hadisə və şəxsin malik olduğu çatışmazlığı və səhvləri qabarıq göstərilir və bu və ya digər formada rəssamlıq texnikasının köməyi ilə onu gülməli vəziyyətə salır. |
||
== Tarixi == |
|||
İlk karikatura Antik |
İlk karikatura rəsmləri Antik dövrlərdə çəkilmişdir. Qədim Misir papiruslarının, yunan vazalarının üzərində və ya Roma divar rəsmlərində qədim karikaturanın izlərinə rast gəlinir. Orta əsr kilsələrinin divarlarında və sütunlarında, kitablarda satirik motivli şəkillər vardır. Avropada Reformasiya hərəkatı dövründə protestantlığın və katolikliyin tərəfdarları bir-birlərini karikatura ilə təqnid emişdilər. Leonardo da Vinçinin işlərində də bir neçə satirik məzmunlu şəkillər vardır. XVI əsrdə Karacci qardaşları karikatura ilə məşğul olmuşlar. XVII əsrdə Hollandiyada mənəvi-satirik qrafiklərə rast gəlinir. Cəmiyyətlə bağlı karikaturanın inkişafı XVIII əsrdə İngiltərədə baş verir. |
||
== Azərbaycanda karikatura == |
|||
Azərbaycanda karikaturanın ilk əlamətlərinə orta əsr rəssamlarının (Kamal Təbrizi və başqaları) yaradıcılığında təsadüf edilir. Müstəqil janr kimi XX əsrin əvvəllərində rus satirif qrafikası və "Molla Nəsrəddin" jurnalının ideya-bədii təsiri nəticəsində yaranmışdır. Molla Nəsrəddinçi rəssamlar Ə.Əzimzadə, O.Şmerlinq, İ.Rotter, B.Telinqater (Beno), X.Musayev və başqalarının bu sahədə mühüm xidmətləri olmuşdur. Azərbaycan rəssamlarından Q.Xalıqov, İ.Axundov, K.Kazımzadə, Nəcəfqulu və başqa milli katikarunanın tanınmış yaradıcılarıdır. 1952-ci ildə "Kirpi" jurnalının nəşri ilə karikaturanın mövzu dairəsi daha da genişlənmişdir. |
|||
== Mənbə == |
|||
*Cəlil Məmmədquluzadə ensiklopediyası. Bakı,2008 |
|||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
12:51, 31 yanvar 2015 tarixindəki versiya
Karikatura - (latınca: carrus - şişirtmək, italyanca yükləmək, şişirtmək) - ictimai-siyasi və məşət mövzularında satirik və ya yumoristik rəsm)
Haqqında
Karikaturalar çox vaxt siyasi məzmunlu olur. Şəkil karikaturaların yaradıcıları karikaturaçılar və ya karikaturaçı rəssamlar adlanır.
Karukaturada çox vaxt söhbət mövcud dəyərlər və ya siyasi münasibətlərə tənqidi əhatə edən satiranın şəkil formasından gedir. Bu, adətən, cəmiyyətdə qarşıdurmalarda "silah" kimi də tətbiq edilir. Karikatura bilərəkdən verilmiş hadisənin və ya şəxsin xarakterik cizgilərini şişirdilmiş və təhrif olunmuş formada təsvir edərək əldə edilən reallığın kontrastı və etirazı əsasında kənar şəxsləri düşünməyə vadar edir. Tez-tez karikatura aktual hadisəyə sarkastik-ironik baxımdan yanaşır. Burada təsvir olunan hadisə və şəxsin malik olduğu çatışmazlığı və səhvləri qabarıq göstərilir və bu və ya digər formada rəssamlıq texnikasının köməyi ilə onu gülməli vəziyyətə salır.
Tarixi
İlk karikatura rəsmləri Antik dövrlərdə çəkilmişdir. Qədim Misir papiruslarının, yunan vazalarının üzərində və ya Roma divar rəsmlərində qədim karikaturanın izlərinə rast gəlinir. Orta əsr kilsələrinin divarlarında və sütunlarında, kitablarda satirik motivli şəkillər vardır. Avropada Reformasiya hərəkatı dövründə protestantlığın və katolikliyin tərəfdarları bir-birlərini karikatura ilə təqnid emişdilər. Leonardo da Vinçinin işlərində də bir neçə satirik məzmunlu şəkillər vardır. XVI əsrdə Karacci qardaşları karikatura ilə məşğul olmuşlar. XVII əsrdə Hollandiyada mənəvi-satirik qrafiklərə rast gəlinir. Cəmiyyətlə bağlı karikaturanın inkişafı XVIII əsrdə İngiltərədə baş verir.
Azərbaycanda karikatura
Azərbaycanda karikaturanın ilk əlamətlərinə orta əsr rəssamlarının (Kamal Təbrizi və başqaları) yaradıcılığında təsadüf edilir. Müstəqil janr kimi XX əsrin əvvəllərində rus satirif qrafikası və "Molla Nəsrəddin" jurnalının ideya-bədii təsiri nəticəsində yaranmışdır. Molla Nəsrəddinçi rəssamlar Ə.Əzimzadə, O.Şmerlinq, İ.Rotter, B.Telinqater (Beno), X.Musayev və başqalarının bu sahədə mühüm xidmətləri olmuşdur. Azərbaycan rəssamlarından Q.Xalıqov, İ.Axundov, K.Kazımzadə, Nəcəfqulu və başqa milli katikarunanın tanınmış yaradıcılarıdır. 1952-ci ildə "Kirpi" jurnalının nəşri ilə karikaturanın mövzu dairəsi daha da genişlənmişdir.
Mənbə
- Cəlil Məmmədquluzadə ensiklopediyası. Bakı,2008