Latın ifadələri

Latın dilinin "ölü dil" sayılmasına baxmayaraq bu dilə aid bir çox söz və ifadələr digər dillərin leksikonunda, xüsusilə dini, elmi, hüquqi terminologiyada hələ də geniş istifadə olunmaqdadır. Yeni ümumiişlək söz və ifadələrin yaranmasında latın dilinin rolu çox olmuşdur. Təbabəti xüsusilə kimya, biologiya, anatomiya kimi elmləri, o cümlədən beynəlxalq hüququ latın söz və ifadələrsiz təsəvvür etmək qeyri mümkündür. Latın ifadələri günümüzdə elmi və məntiqi fikirləri geniş auditoriyaya çatdırmaq üçün mühüm bir vasitəyə çevrilmişdir. Düzdür son zamanlar elm və texnikanın, iqtisadiyatın, ticarətin sürətlə inkişaf etməsi ilə meydana çıxan yeni termin və ifadələr ingilis dili əsasında formalaşsalar da latın dilindən digər dillərə oturmuş söz və ifadələr hələ də klassikliyini qoruyub saxlamaqdadır. Latın söz və ifadələri bu məqalədə əlifba sırası ilə təqdim olunmuşdur.

Latın ifadələri

lat. Exlibris — azərb. kitabdan‎

lat. Carpe Diem — azərb. hərfi:"günü tut", məntiqi: "anı tut", "zamanla ayaqlaş"‎

lat. Ultima ratio — azərb. hərfi:sonuncu metod, məntiqi: sonuncu cəhd‎

==
A ==

Latınca	Tərcümə	Qeydlər
a bene placito
a caelo usque ad centrum	səmadan mərkəzə kimi
a capite ad calcem	başdan cəhənnəmə kimi
a contrario	əks tərəf, əksinə
a Deucalione	Deucalion-dan bəri	Çox qədim zamanlarda. Qaus Lisilusdan bəri
a falsis principiis proficiscia falsis principiis proficisci	səhv prinsiplər əsasında qüvvəyə minmə	Siseronun De Finibus əsərindən hüquqi termin
a fortiori	daha güclü	Adətən, daha az dəqiq olan arqumentə nisbətən, daha aydın nəticələrə üstünlük verilməsi
a mari usque ad mare	dənizdən dənizə
a pedibus usque ad caput	ayaqdan başa qədər
a posse ad esse	ehtimaldan fəaliyyətə keçmə
a posteriori	daha sonradan	apriori sözünün antonimidir
a priori	əvvəlcədən
ab absurdo	cəfəngiyyat, absurd
ab aeterno	əbədidən
ab antiquo	keçmişdən
ab extra	arxadan
ab hinc  və ya abhinc	burdan
ab imo pectore	dərin qəlbdən
ab inconvenienti	narahatlıq doğuran
ab incunabulis	beşikdən	əvvəldən, başlanğıcdan
ab initio	əvvəldən, başlanğıcdan
ab intra	daxildən
ab invito	məcburi, könüllü olmayan
ab irato	əsəbi insan tərəfindən
ab origine	mənbədən	orijinal mənbədən
ab ovo usque ad mala	yumurtadan almayadək	əvvəldən axıra qədər mənasını daşıyır
ab uno disce omnes	bir dəfədən, hamısı öyrən
ab urbe condita (a.u.c.)	əsası qoyulmuş şəhər
ab utili	faydalılıq
absens haeres non erit	iştirak etməyən adam varis olmayacaq
absente reo	mühakimə ediləcək şəxs yoxdur
absit inuria	qoy ağrı-acı yox olsun	arzudur
absit omen	qoy bu əlamət yox olsun	qoy bu əlamət pisə yoluzmasın. arzudur
absolutum dominium	mütləq hakimiyyət, mütləq üstünlük
absolvo	bağışlayıram
abundans cautela non nocet	artıq ehtiyatlılığın ziyanı yoxdur
abusus non tollit usum	sui-istifadə istidafəni inkar eləmir	bir şeydən sui-istifadə edilibsə, bu o demək deyil ki, ondan düzgün istifaə edilə bilməz
accipe hoc	bunu götür
accusare nemo se debet nisi coram Deo	Heç kim Allahın iştirakı olmadan özünü günahlandırmamalıdır

• Latın söz və ifadələrinin siyahısı

• Acta est fabula
• Oyun bitti

• Acta non verba
• Hərəkət söz deyil

• Ad astra
• Ulduzlara doğru

• Adsum
• Buradayam

• Ad vitam æternam
• Sonsuz bir həyat üçün

• Ægroto dum anima est, spes est
• Xəstə nəfəs aldıqca ümid vardır

• Age quod agis!
• Nə edirsən et!

• Alea iacta est
• Zərlər atıldı

• Alis grave nil
• Heç bir şey qanadları olandan daha xəfif deyildir.

• Amantes amentes
• Aşiq olmaq dəlilikdir

• Amicus certus in re incerta cernitur
• Dost dar gündə tanınar

• Amor est vitae essentia
• Eşq həyatın özüdür (Robert M. Mekey)

• Amor omnia vincit
• Eşq hər çətinliyin öhdəsindən gələr

• Amor patriæ nostra lex
• Vətən sevgisi qanunumuzdur

• Aquila non capit muscas
• Qartallar milçək ovlamazlar

• Argumentum ad hominem
• Mübahisənin səviyyəsi mübahisə etdiyin adamın səviyyəsindən asılıdır

• Ars est celare artem
• Əsl incəsənət incəsənəti gizli saxlamaqdır

• Ars gratia artis
• İncəsənət üçün incəsənət

• Ars longa, vita brevis
• İncəsənət uzun, həyat qısa

• Asinus asinorum in sæcula sæculorum
• Yüzilliklərin gördüyü eşşəklərin ən eşşəyi

• Audaces fortuna juvat
• Tale cəsarət edənə gülər

• Audemus jura nostra defendere
• Haqqımızı aramağa cəsarət edirik

• Audiatur et altera pars
• Digər tərəfi də dinləyək

• Auri sacra fames
• Qızıla olan iyrənc aclıq

• Aut disce aut discede
• Ya öyrən, ya da çıx get

• Ave Cæsar, morituri te salutant
• Salam olsun Sezara, ölümə gedənlər səni salamlayır (döyüşdən əvvəl qladiatorların salamı)

• Avaro omnia desunt, inopi pauca, sapienti nihil
• Xəsisinin hər şeyi, kasıbın bəzi şeyləri əksikdir. Müdriyin isə heç bir şeyi əksik deyildir

• Barbarus hic ego sum quia non intellegor ulli
• Məni burda barbar hesab edirlər, çünki məni anlamırlar

• Bene diagnoscitur, bene curatur
• Yaxşı diaqnoz yaxşı müalicə deməkdir

• Bona fide
• Xoş niyyətlə

• Bona valetudo melior est quam maximæ divitiæ
• Sağlam olmaq ən yaxşı zənginlikdən belə üstündür