Aşıq Hüseyn Cavan

AŞIQ HÜSEYN CAVAN
Doğum tarixi	1916
Doğum yeri	Uti kəndi, Kəleybər şəhristanı, Şərqi Azərbaycan ostanı, İran
Vəfat tarixi	14 noyabr 1985(1985-11-14)
Fəaliyyəti	şair, aşıq

|}

Əliyev Hüseyn Mikayıl oğlu - şair, aşıq, 1948-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının üzvü, Azərbaycan Demokrat Partiyasının üzvü (1946), Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət işçisi (1967)

Həyatı

Aşıq Hüseyn Cavan - 1916-cı ildə Güney Azərbaycanın Kərməduz mahalının Ut kəndində yoxsul ailədə anadan olmuşdur. Atasının vaxtsız vəfatından sonra anası Zöhrə bir yaşlı oğlu Hüseyni xilas etmək ümidi ilə Qüzey Azərbaycana gətirir. Onlar bir müddət Ağdamın Şərəfxanlı kəndində, sonra Dəliməmmədlidə yaşayırlar.

Hüseyn Cavan 1985-ci ildə vəfat etmişdir.

Yaradıcılığı

Aşıq şerinin bütün növlərində yazan aşıq Cavan əsasən gəraylı və qoşmalara üstünlük vermiş, Güney Azərbaycanın gözəlliklərini, qəhrəmanlarını öz şeirlərində vəsf etmişdir:

Gözlərim vətəni qəmli görəndə.
Dərdim təzələndi, xəyala düşdüm.
Xalqın naləsindən, xalqın ahından,
Alışdım odlara, bu hala düşdüm.

Cəlladlar əlində dağılır vətən,
Ayrılır analar körpələrindən,
Elin naləsini eşitdikcə mən,
Dolandım, mahaldan mahala düşdüm.

Şeirlərində tez-tez Güney Azərbaycanın dağlarını, şəhərlərini qeyd edən Cavan "Qaradağ" rədifli qoşmasında bunları yazır:

Təbriz bir anadır, sən də oğlusan,
El bilir, ürəkdən ona bağlısan, Oğlun Səttarxandan sinə dağlısan,
Onuncün ağarıb başın Qaradağ.

Hüseyn Cavan Güney Azərbaycanda olduğu kimi Azərbaycanda da sevilir. Həm Güney, həm də Azərbaycanın bir çox aşıqları onun təsiri ilə şeirlər yazmışlar.

İranda Pişəvəri hökuməti məğlub olandan sonra Azərbaycana gələn Cavanın burada bir çox şeir və qoşmaları məşhur olmuş, bundan başqa aşıq üç xalq dastanı qoşmuşdur.

KİMDƏN ÖYRƏNDİN

Sevgilim, sən maral kimi
Gəzməyi kimdən öyrəndin?
Ay qabağa cığa teli
Düzməyi kimdən öyrəndin?

Tez yuxudan oyanmağı,
Al qumaşa boyanmağı,
Gərdən çəkib dayanmağı,
Süzməyi kimdən öyrəndin?

Mən sevirəm Zərnişanı,
Onda var gülün nişanı.
Sağ əlinlə bənövşəni
Üzməyi kimdən öyrəndin?

Kəklik kimi qayalarda,
Ceyran kimi səhralarda,
Sona kimi dəryalarda
Üzməyi kimdən öyrəndin?

Bulud almasın ay üzün,
Hüseyn sazla deyir sözün.
Xumar-xumar ala gözün
Süzməyi kimdən öyrəndin?

BOYLANA-BOYLANA

Azad bir qız girib bağa,
Gəzir boylana-boylana.
Xumar gözün sola, sağa,
Süzür boylana-boylana.

İçib eşqin bulağından,
Gəzir Məcnun sorağından,
Tər qönçəni bulağından,
Üzür boylana-boylana.

Alıb kitabı əlinə,
Baxır hər bir sətrinə,
Atılıb eşqin gölünə,
Üzür boylana-boylana.

Açıb qönçə dəhanını,
Qumru təkin zəbanını,
Cavan Hüseynin canını,
Üzür boylana-boylana.