Bülbülə: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 44: Sətir 44:
Bülbülə "İmamzadə"sində beşinci İmam Mühəmməd Baqirin övladı Mühəmməd Sadiq, onun xanımı, həmçinin nökəri də dəfn olunmuşdur.
Bülbülə "İmamzadə"sində beşinci İmam Mühəmməd Baqirin övladı Mühəmməd Sadiq, onun xanımı, həmçinin nökəri də dəfn olunmuşdur.
Onların Bülbülə torpağında dəfn olunması bu torpağın müqəddəsliyini bir daha təsdiq etmiş, onların dəfn olunduğu yer bu günə qədər ziyarətgaha çevrilmişdir.
Onların Bülbülə torpağında dəfn olunması bu torpağın müqəddəsliyini bir daha təsdiq etmiş, onların dəfn olunduğu yer bu günə qədər ziyarətgaha çevrilmişdir.
Kərbalayı Ağabalabəy Bakıxanov Azərbaycanın böyük mütəfəkkir şairi və alimi Abbasqulu Ağa Bakıxanovun qardaşı oğludur. Kərbalayı Ağabalabəyin adı ilə bağlı olan Kərbalayı Ağabalabəy məscidi 1850-1860-cı illərdə tikilmişdir.
Kərbalayı Ağabalabəy Bakıxanov Azərbaycanın böyük mütəfəkkir şairi və alimi Abbasqulu Ağa Bakıxanovun qardaşı oğludur. Kərbalayı Ağabalabəyin adı ilə bağlı olan Kərbalayı Ağabalabəy məscidi [[1850]]-1860-cı illərdə tikilmişdir.
Qəriblər məscidi Bülbülənin yuxarı hissəsində lahıclar məhəlləsində yerləşir. Məscid 1915-ci ildə Seyid Baxış Seyid Nurbaxış oğlunun rəhbərliyi ilə suraxanılı usta Məşədi Dadaş tərəfindən tikilmişdir.
Qəriblər məscidi Bülbülənin yuxarı hissəsində lahıclar məhəlləsində yerləşir. Məscid 1915-ci ildə Seyid Baxış Seyid Nurbaxış oğlunun rəhbərliyi ilə suraxanılı usta Məşədi Dadaş tərəfindən tikilmişdir.
Salam təpəsi Bülbülə ilə Bakıxanov qəsəbəsi sərhədində yerləşən həmşəhərli qəbiristanlığı adı ilə tanınan ərazinin ən hündür sahəsində yerləşir. İrandan Bakıya işləməyə gələnlər dünyalarını dəyişdikləri zaman bu ərazidə dəfn olunurdular, buna görə də bu yer xalq arasında həmşəhərli qəbiristanlığı kimi tanınırdı{{mənbəsiz}}.
Salam təpəsi Bülbülə ilə Bakıxanov qəsəbəsi sərhədində yerləşən həmşəhərli qəbiristanlığı adı ilə tanınan ərazinin ən hündür sahəsində yerləşir. İrandan Bakıya işləməyə gələnlər dünyalarını dəyişdikləri zaman bu ərazidə dəfn olunurdular, buna görə də bu yer xalq arasında həmşəhərli qəbiristanlığı kimi tanınırdı{{mənbəsiz}}.

04:59, 20 noyabr 2015 versiyası

BÜLBÜLƏ
40°26′11″ şm. e. 49°58′23″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon [[Suraxanı rayonu]]
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı
Bülbülə xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

BülbüləBakının Suraxanı rayonunda qəsəbə (1936-cı ildən).

Tarixi

Abşeronun qədim yaşayış məntəqələrindəndir.

Bülbülədə orta əsrlərə dair bir sıra abidələr, o cümlədən 1624-cü ildə tikilmiş Şeyx Nəcməddin məscidi var.

Bülbülə kəndində bir sıra tarixi abidələr olmuşdur. Bunların arasında "İmamzadə"xüsusi yer tutur. Bülbülə "İmamzadə"sində beşinci İmam Mühəmməd Baqirin övladı Mühəmməd Sadiq, onun xanımı, həmçinin nökəri də dəfn olunmuşdur. Onların Bülbülə torpağında dəfn olunması bu torpağın müqəddəsliyini bir daha təsdiq etmiş, onların dəfn olunduğu yer bu günə qədər ziyarətgaha çevrilmişdir. Kərbalayı Ağabalabəy Bakıxanov Azərbaycanın böyük mütəfəkkir şairi və alimi Abbasqulu Ağa Bakıxanovun qardaşı oğludur. Kərbalayı Ağabalabəyin adı ilə bağlı olan Kərbalayı Ağabalabəy məscidi 1850-1860-cı illərdə tikilmişdir. Qəriblər məscidi Bülbülənin yuxarı hissəsində lahıclar məhəlləsində yerləşir. Məscid 1915-ci ildə Seyid Baxış Seyid Nurbaxış oğlunun rəhbərliyi ilə suraxanılı usta Məşədi Dadaş tərəfindən tikilmişdir. Salam təpəsi Bülbülə ilə Bakıxanov qəsəbəsi sərhədində yerləşən həmşəhərli qəbiristanlığı adı ilə tanınan ərazinin ən hündür sahəsində yerləşir. İrandan Bakıya işləməyə gələnlər dünyalarını dəyişdikləri zaman bu ərazidə dəfn olunurdular, buna görə də bu yer xalq arasında həmşəhərli qəbiristanlığı kimi tanınırdı[mənbə göstərin].

Deyilənlərə görə Bülbülə kəndinin günçıxan tərəfindən olan kəndlərdən zəvvarlar Məkkə, Kərbala və Məşhəd şəhərlərinə ziyarətə gedərkən bu təpədə ayaq saxlayar, Bülbülədə olan "İmamzadə"yə salam verərdilər. Çovuş ziyarətnamə oxuyub qurtardıqdan sonra isə xudahafizləşərdilər. Ziyarətdən qayıdan zaman da onlar bu təpədə ayaq saxlayar, Bülbülə "İmamzadə"si ilə salamlaşardılar. Ziyarətə gedən zəvvarları yola salanlar onları bu təpədən yola salıb evlərinə dönərdilər. Beləliklə, xalq arasında bu təpənin adı Salam təpəsi adlanırdı. Bülbülədə 4 hamam var idi: 1. Əlican və Vəlican hamamı 2. Hacı İsgəndər hamamı 3. Razaq hamamı 4. Almas hamamı. Əlican və Vəlican hamamı 1902-ci ildə Məşədi Vəlican tərəfindən tikilmiş, hamamın dörd günbəzindən hal-hazırda ikisi qalmışdır[mənbə göstərin].

Bülübülə qəsəbəsi bu gün

Bülbülə qəsəbəsi Sabunçu rayonunun Bakıxanov və Ramana, Suraxanı rayonunun Əmircan və Yeni Suraxanı qəsəbələri ilə həmsərhəddir. 2007-ci ilin statistik məlumatlarına əsasən qəsəbədə 17000 yaxın, qeyri-rəsmi məlumatlara görə 21000 nəfər əhali yaşayır. Qəsəbənin 37 küçəsi var, onların uzunluğu 33,8 km.-dir. Qəsəbənin ərazisindən strateji əhəmiyyəti olan Bakı-H. Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanı yolu, S. Bəhlulzadə küçəsi, köhnə Bakı – Aeroport yolu və dəmir yolu keçir.

Bülbülə qəsəbəsində 6 orta məktəb (79, 140, 208, 226, 232 və 316 saylı) Qubadlı rayonundan məcburi köçkünlər üçün inşa edilmiş məktəb, 4 uşaq bağçası (136, 268, 312 və 313 saylı), M.Ə.Sabir adına Mədəniyyət evi, Ü.Hacıbəyov adına kütləvi kitabxana, 24 saylı şəhər poliklinikası, poçt və müxtəlif dövlət əhəmiyyətli müəssisələr yerləşir[mənbə göstərin].

Mədəniyyəti

Müasir Bülbülə – 1936-cı ildən etibarən Bakı şəhəri Suraxanı rayonunda şəhər tipli qəsəbədir. Azərbaycanın bir çox görkəmli şəxsləri Bülbülə qəsəbəsinə tarixi baxımdan yüksək qiymət vermişlər. Azərbaycanın tarixində böyük xidmətləri olan mütəfəkkir alim Abbasqulu Ağa Bakıxanov – özünün "Gülüstani-İrəm" əsərində Bülbülə haqqında belə yazır: "Xalq arasında belə bir rəvayət məşhurdur ki, Əmircan, Bülbülə və Ramana kəndləri xan kəndidir". "Bir çox şəhər və kənd xarabaları, Həzrət Şəmunun Aran şəhərində və yüksək dərəcəli üç imamzadənin – Şamaxı, Gəncə və Bərdə şəhərlərində olan türbələri, Bülbülə kəndindəki İmamzadə. . . göstərir ki, bu ölkə həmişə din böyüklərinin vətəni olmuşdur. " Bülbülədə yerləşən "Mühəmməd Sadiq İmamzadəsi"ndə beşinci İmam Mühəmməd Baqir, övladı Mühəmməd Sadiq, xanımı, bir də ki, nökəri dəfn olunmuşdur. Beşinci İmam Mühəmməd Baqir 677-735–ci illərdə yaşamışdır. Buradan məlum olur ki, Bülbülədə hələ o zamanlar yaşayış var imiş ki, İmamın övladları da bura pənah gətirmiş və burada məskunlaşmışlar. Söyləyirlər ki, qədim əsrlərdə Bülbülə şorunun ətrafında şirin sulu bulaqlar qaynayarmış. Yayda şorun suyu quruyandan sonra üzə çıxan duzdan ceyranlar yalayar, şirin sulardan içərmişlər. Qafqaz, Azərbaycan – dünyanın ən qədim xalqlarından biri olan oğuzların – ulu babalarımızın məskəni olmuşdur. Bülbülə yaşayış mərkəzi özü də qədim oğuz məskənidir. "Bülbülə" sözünün mənşəyi haqqında aşağıdakı rəvayətlər mövcuddur: 1. Bülbülə şorunun ətrafında şirin sulu bulaqlardan birini "pül-pül" adlandırmışlar. 2. Başqa bir rəvayətdə isə deyilir ki, eramızdan əvvəl təxminən 335-325 illər arasında Makedoniyalı İsgəndər Zülqərneyn öz qoşunu ilə Bülbülə torpaqlarından keçən zaman palçıq, bataqlıq olan yerlərdə əziyyət çəkmiş və bu yerlərə "buli-buli" demişlər. 3. Başqa bir rəvayət isə "Bülbülə" sözunun burada olan bülbüllərin çox olması ilə əlaqələndirir. Bütün bu yazılardan Bülbülə kəndinin dəqiq yaşını müəyyən etmək olmasada, məlum olur ki, bu kənd qədim tarixə malik olmuş və müqəddəs yer kimi tanınmışdır. Bu fikir hal-hazırda kənddə yaşayan əhalinin müxtəlif yerlərdən gəlməsi də təsdiq edir. Kənd əhalisinin əsas məşğuliyyəti xalçaçılıq, misgərlik, daşyonan, dabbaqlıq, maldarlıq, əkinçilik , bağbanlıq, qalayçılıq və s. olmuşdur[mənbə göstərin].

Coğrafiyası və iqlimi

Əhalisi

Tanınmış şəxslər

Abdullayev Kərim Kərbalayı Yəhya oğlu (1898-1937)- Azərbaycan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsini bitirmiş, 1920–ci ildən başlayaraq xalq maarifi sahəsində yüksək vəzifələrdə çalışmışdır. 1923-1926-cı illərdə xalq hakimi, Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri, 1928-ci ildə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Kollegiyasının üzvü, mühüm işlər üzrə Məhkəmənin sədri seçilmişdir. Sonralar Azərbaycan Respublikası Ədliyyə nazirinin müavini, Respublika Prokuroru işləmişdir. 1931-ci ildə Zaqafqaziya üzrə Yol Nəqliyyatı nazirinin müavini təyin edilmişdir. 1933-1934-cü illərdə Gürcüstan Respublikasının Axalsıx rayonunda XDS-nin İcraiyə Komitəsinin sədri vəzifəsində işləmisdir. 1937-ci il martın 1-də həbs edilmiş və oktyabrın 11-də güllələnmişdir.

Bəydəmirov Mövsüm Hacı Məzahir oğlu (1899-1937) – Müsavat partiyasının fəal üzvü olduğuna görə 1926-cı ildə 10 il müddətinə sürgün edilmişdir. 1937-ci ildə Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının xüsusi üçlüyünün qərərı ilə Bəydəmirov Mövsüm Məzahir oğlu güllələnmişdir. SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 16 yanvar 1989-cu il tarixli qərarı ilə Mövsüm Hacı Məzahir oğlu Bəydəmirov 12 aprel 1990-cı ildə bəraət qazandı. Bülbülənin mərkəzi küçəsi Mövsüm Bəydəmirov adlanır.

Məşədi Ağarəşid Kərbalayi Kazım oğlu (1870-1937)- ibtidai təhsilini mollaxanada almış, sonra Məşhəddə və Tehranda təhsilini davam etdirmişdir. Ədəbiyyata, tarixə sonsuz həvəsi olmuş, şəxsi mütaliəsi nəticəsində ərəb, fars, türk, rus dili və ədəbiyyatını, ilahiyyat elmlərini mükəmməl öyrənmişdir. 1937-ci ildə 66 yaşlı Ağarəşid günahsız qurban kimi gedər-gəlməzə göndərildi. Yaşlı nəsilin yaddaşında Ağarəşid bir şair kimi də qalmaqdadır. Onun çoxlu sayda qəsidə, qəzəl, növhələri və satirik şe"rləri indi də xatırlanır. O, bu əsərləri "Rəşid" təxəllüsü ilə yazmışdır.

Bağırov Bala Əbdülbağa oğlu (1905-1938) – Dövlət xadimi. 1937-ci ildə represiya olunmuş və 1938-ci ildə vəfat etmişdir. Bağırov Məşədi Cahangir Kərbalayi Bəhman oğlu (1901-1980)- Moskva Neft Sənayesi Akademiyasını bitirmişdir. 1928-ci ildə "Buzovnaneft"də işləyərkən ilk dəfə dənizdə qazıntı işləri aparıb və neft çıxaranlardan biri olmuşdur. Sonralar isə Qaradağ rayonunun neft mədənləri idarəsinin baş müdiri olmuşdur. 1938-ci ildə həbs olunmuş, bəraət aldıqdan sonra ömrünün sonuna kimi mühəndis işləmişdir.

Dadaşov Bəhlul Dadaş oğlu (1904-1957) -ilk təhsilini kənddə almışdır. 1922-ci ildən Azərbaycan neft sənayesində çalışmışdır. 1931-ci ildə Azərbaycan Politexnik İnistitutunu bitirmiş, 1938-ci ildə texniki elmlər namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. Böyük nüfuza malik olan Bəhlul Dadaşov dövlət orqanlarında müxtəlif yüksək vəzifələrdə çalışmışdır.

Bağırov Məşədi Cahangir Kərbəlayi Bəhman oğlu- (1901-1980) Moskva Neft Sənayesi Akademiyasını bitirmiş,1928-ci ildə "Buzovnaneft"də işləyərkən ilk dənizdə neftçıxaranlardan biri və Qaradağ rayonunun neft mədənləri idarəsinin baş müdiri olmuşdur. 1938-ci ildə həbs olunmuş, sonra bəraət almışdır. Qurbanov Gülbala Rəhman oğlu (1896-1977) -Əməkdar həkim, Əməkdar Elm xadimi. Bülbülədə anadan olmuş,BDU-nun tibb fakültəsini bitirmiş,1932-ci ildə stomatologiya kafedrasının müdiri, 1933-cü ildə tibb elmləri namizədi, 1936-cı ildə tibb elmləri doktoru, 1939-cu ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda operativ cərrahiyə və topoqrafik anatomiya kafedrasının müdiri (professor) olmuşdur. Plastik cərrahiyənin banilərindəndir.

Qafarov Mirzə Mirzəcan oğlu (1911-1999)- M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye İnstitutunu bitirmişdir. Müxtəlif vəzifələrdə işləmiş, o cümlədən "Buzovnaneft" neftqazçıxarma idarəsində baş geoloq vəzifəsində çalışmışdır. Qafarov İslam -1932-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda həkim-cərrah-uroloq fakültəsini bitirmişdir. 1951-ci ildə tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. Azərbaycanın müxtəlif rayonlarında işləmiş və işlədiyi müddət ərzində dövlət tərəfindən bir çox orden və medallarla təltif edilmişdir. Dadaşov Malik Məzlum oğlu (1941-1999)- sənətkar–rəngsaz ailəsində anadan olmuşdur. 1971-ci ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunun "Maşınqayırma istehsalatının avtomatlaşdırılması və kompleksli mexanikləşdirilməsi" fakültəsini bitirmişdir. 1982-ci ilə kimi Suraxanı Maşınqayırma zavodunda böyük mühəndis, müdir vəzifələrində işləmişdir. 1982-ci ildən ömrünün sonuna kimi keçmiş Stalin adına zavodda direktor vəzifəsində çalışmışdır. Aşıq Cavad XIX əsrin birinci yarısında yaşayıb-yaratmış el aşığı olmuşdur. Onun yazıb – yaratdığı əsərlər, yaradıcılığı haqqında geniş məlumat bir çox səbəblər üzündən bu günümüzə gəlib çıxmamışdır.

Hacı Mirzə Məhəmməd Rəhim Xəlfəqulu oğlu Bülbülənin tanınmış ziyalılarından biri olmuş, onun haqqında məlumatlar olduqca azdır.

Verdiyev Əvəz Həşim oğlu (1916-1944) – Sovet İttifaqı Qəhrəmanı. Bülbülədə anadan olmuş, Polşa uğrunda döyüşdə göstərdiyi qəhrəmanlığa görə 1944-cü il sentyabr ayının 23-də Lenin ordeni və Sovet İttifaqı Qəhrəmanının Qızıl Ulduz medalı ilə təltif edilir. Suraxanı maşınqayırma zavodunun ərazisində onun büstü qoyulmuş, Bülbülədə yaşadığı evin divarında xatirə lövhəsi vurulmuş,adına küçə var Əbdülağa Kazımlı Məşədi Ağakərim oğlu (1923)- Ə.Əzimzadə adına rəssamlıq məktəbini birirmiş, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü olmuş, Ümumittifaq və beynəlxalq sərgilərdə iştirak etmişdır.

Teyyub Qurban (1934) Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin jurnalistika ixtisası üzrə təhsil almışdır. 1961-1963-cü illərdə ADU-nun jurnalistika kafedrasının aspirantı olmuş, müxtəlif vəzifələrdə işləmişdir. 1992-1993-cü illərdə Suraxanı rayon İcra hakimiyyəti başçısının birinci müavini olmuşdur. 1994-cü ildən Bakı və Kəndlər Birliyi İctimai Birliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri olmuşdur. Quliyev Sabir Dadaş oğlu (1938) 1959-cu ildə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbini, 1961-ci ildə Bakı Dövlət Univesitetinin fiologiya fakültəsinin dil və ədəbiyyat şöbəsini, 1969-cu ildə Ü. Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının Azərbaycan xalq musiqisi şöbəsini bitirmişdir. 1961-ci ildən N.Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində adi müəllimlikdən baş müəllim, dosent, kafedra müdiri, professor vəzifəsinə qədər yüksəlmişdir. Paşayev Ramiz Mahmud oğlu (1930)- uşaq vaxtlarından gözlərini itirən Ramiz Buzovna qəsəbəsində yerləşən görmə qabiliyyətini itirmiş uşaqlar üçün təşkil olunan Respublika xüsusi internat orta məktəbini bitirmişdir. 1966-cı ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdi. Tələbə ikən onda Nizami, Füzuli, Nəsimi və digər mütəfəkkir şairlərin yaradıcılığına böyük maraq oyanır. Ramiz Fateh görkəmli alimimiz Əkrəm Cəfər, mətinşünas alim Əli Fəhmidən dərs almış və elmin dərinliyinə yönəlmişdir. Əbiyev Ağacan Gulam oğlu -1937-ci ildə anadan olmuş, 1960-cı ildə Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İnstitutunu bitirmişdir. Hal-hazırda həmin Universitetin rektoru, Azərbaycan Respublikası boks federasiyasının prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin sədr müavini, Beynəlxalq dərəcəli hakimdir. 2005-ci il tarixdə Suraxanı rayonunun 32 saylı seçki dairəsindən Milli Məclisin deputatı seçilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23.11.2007-ci il tarixli sərəncamı ilə Əbiyev Ağacan Gulam oğluna Azərbaycan elminin inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi fəxri adı verilmişdir. Şərifov Azad Ağakərim oğlu- 1930-cu ildə anadan olmuş, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını və Dövlət Universitetini bitirmişdir. 1962-ci ildə Moskvada Komsomolun MK-nın mətbuat şöbəsində,sonra "Vokruq sveta" jurnalında redaktor müavini, "İzvestiya" qəzetinin xüsusi müxbiri, Az.KP MK-nın Mədəniyyət şöbəsinin müdiri, Respublika Dövlət Kino Komitəsində sədr, Azərinformun baş direktoru vəzifələrində işləmiş, Azərbaycanın Əməkdar Jurnalisti, bir neçə kitabın müəllifidir[mənbə göstərin].

İstinadlar