Abbasilər: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 16: | Sətir 16: | ||
}} |
}} |
||
'''Abbasilər''' ({{lang-ar|العبّاسيّون}}) — [[Əməvilər sülaləsi]]ndən sonra [[Ərəb xilafəti]] |
'''Abbasilər''' ({{lang-ar|العبّاسيّون}}) — [[Abbasilər Xilafəti]]ndə hakim sülalə. [[Əməvilər sülaləsi]]ndən sonra [[Ərəb xilafəti]]ni Abbasilər idarə etmişdirlər. |
||
[[Məhəmməd peyğəmbər]]in əmisi Abbas bin Əbdülmütəllibin soyundan gələn Abbasilər, Əməvilərə qarşı qiyam qaldıraraq [[750]]-ci ildə iqtidarı ələ keçirdilər və [[1258]]-ci ilə qədər [[İslam]] dünyasının böyük hissəsinə rəhbərlik etdilər. Ərəb millətçiliyini əsas götürən Əməvilərdən fərqli olaraq Abbasilər zamanı dövlətdə qeyri-ərəblər də yüksək vəzifələr tuturdular. |
[[Məhəmməd peyğəmbər]]in əmisi Abbas bin Əbdülmütəllibin soyundan gələn Abbasilər, Əməvilərə qarşı qiyam qaldıraraq [[750]]-ci ildə iqtidarı ələ keçirdilər və [[1258]]-ci ilə qədər [[İslam]] dünyasının böyük hissəsinə rəhbərlik etdilər. Ərəb millətçiliyini əsas götürən Əməvilərdən fərqli olaraq Abbasilər zamanı dövlətdə qeyri-ərəblər də yüksək vəzifələr tuturdular. |
||
07:21, 19 yanvar 2016 tarixindəki versiya
| Abbasilər | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Hissəsidir | Bəni Haşim |
| Banisi | Əbül-Abbas əs-Saffah |
| Sonuncu hökmdar | III Mütəvəkkül |
| Əsası qoyulub | 750 |
| Soyun kəsilməsi | 1543 |
| Milliyyət | Ərəb |
| Titullar | |
|
Bağdad Xəlifi Qəhirə Xəlifi Əmir əl-Möminin |
|
Abbasilər (ərəb. العبّاسيّون) — Abbasilər Xilafətində hakim sülalə. Əməvilər sülaləsindən sonra Ərəb xilafətini Abbasilər idarə etmişdirlər.
Məhəmməd peyğəmbərin əmisi Abbas bin Əbdülmütəllibin soyundan gələn Abbasilər, Əməvilərə qarşı qiyam qaldıraraq 750-ci ildə iqtidarı ələ keçirdilər və 1258-ci ilə qədər İslam dünyasının böyük hissəsinə rəhbərlik etdilər. Ərəb millətçiliyini əsas götürən Əməvilərdən fərqli olaraq Abbasilər zamanı dövlətdə qeyri-ərəblər də yüksək vəzifələr tuturdular.
İlk Abbasi xəlifəsi Əbul-Abbas əs-Səffah (750-754) idi. 754-ci ildə qardaşı Mənsur (754-775) onun yerinə keçdi. Mənsur, 762-ci ildə paytaxtı Şamdan Bağdada daşıdı. Mənsurdan sonra Mehdi (775-785) və Hadi (785-786) xəlifə oldular. Harun ər-Rəşid (786-809) dövründə ən geniş sərhədlərinə çatdı.
Harun Rəşidin oğulları Əmin (809-813), Məmun (813-833) və Mötəsim (833-842) atalarının siyasətlərini davam etdirdilər.
Mötəsim türklərdən ibarət xüsusi bir ordu qurmuş, paytaxtı Bağdaddan Samirəyə köçürmüşdür.
Mötəsimin oğulu Vasiqin (842-847) dövründə dövlətin zəifləməsi nəticəsində Tahirilər, Samanilər, Qaraxanlılar, Fatimilər, Tolunoğulları və Həmdənilər kimi müstəqil dövlətlər yarandı.
İranda hökm sürən Buveyhilər 945-ci ildə Bağdadı ələ keçirərək xəlifə adından dövləti idarə edirdilər. Xəlifə Qaimin (1031-1075) çağırışı ilə Böyük Səlcuq İmperiyası hökmdarı Toğrul bəy 1031-ci ildə Büveyhileri Bağdaddan çıxardı.
Monqol hücumları zamanı 1258-ci ildə Hülaku xan Bağdadı tutaraq Xəlifə Mustasımı və xanədan üzvlərini edam etdirdi.
Abbasi dövlətinin süqutundan sonra Misirə qaçan xəlifə Zahirin oğulu Əhməd Memluk Sultanı Baybarsın qoruması altında Mustansır adıyla 1261-ci ildə xəlifə elan edildi. Misir Abbasi xəlifəliyi, siyasi və əsgəri səlahiyyətdən məhrum, tək dini nüfuzu olan bir təşkilat idi. Osmanlı padşahı Yavuz Sultan Səlim 1517-ci ildə Misiri işğal etdikdən sonra xəlifə III Mütəvəkkili özü ilə paytaxt Konstantiniyə apardı və burada Mütəvəkkil Aya Sofya məscidində minbərdən sultan Səlimi xəlifə elan etdi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
