Cozef Con Tomson: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 16: Sətir 16:
|Tanınmış yetirmələri =
|Tanınmış yetirmələri =
|Tanınır =
|Tanınır =
|Mükafatları = [[Nobel mükafatı]]
|Mükafatları = {{Nobel medalı}}
|İmzası = Jjthomson sig.svg
|İmzası = Jjthomson sig.svg
|İmzanın eni =
|İmzanın eni =
|Sayt =
|Sayt =
}}
}}

Cozef Con Tomson({{lang-en|Joseph John Thomson}} ([[18 dekabr]] [[1856]] – [[30 avqust]] [[1940]]) Britaniya fiziki idi.
'''Cozef Con Tomson''' ({{lang-en|Joseph John Thomson}} ([[18 dekabr]] [[1856]] – [[30 avqust]] [[1940]]) — Britaniya fiziki idi.
⚫
O, [[elektron]]un hissəcik kimi davranışını nümayiş etdirən təcrübələrinə görə 1906-cı ildə fizika üzrə Nobel mükafatı almışdır.

⚫
<ref name="Gribbin">{{cite book|author=J. Gribbin |year=1999 |title= Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics |pages=|publisher=[[The Free Press]] |isbn=0-684-85578-X}}</ref>
⚫
O, [[elektron]]un hissəcik kimi davranışını nümayiş etdirən təcrübələrinə görə 1906-cı ildə fizika üzrə Nobel mükafatı almışdır.<ref name="Gribbin">{{cite book|author=J. Gribbin |year=1999 |title= Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics |pages=|publisher=[[The Free Press]] |isbn=0-684-85578-X}}</ref>


==Həyatı==
==Həyatı==
Sətir 36: Sətir 37:


==Professional fəaliyyəti==
==Professional fəaliyyəti==

Tomson Kavendiş Laboratoriyasında direktor kimi işə başlayandan sonra burada əsas tədqiqatlar elektrik cərəyanının təbiətinin öyrənilməsi istiqamətində aparılırdı. Tomsonun əsas maraq obyekti isə katod şüaları idi. 1890-cı illərin əvvəllərində bir neçə ölkədə fiziklər katod şüalarının təbiətini öyrənməklə məşğul idilər. Katod şüalarının neqativ yüklü hissəciklər olduğu artıq məlum idi. Lakin bu hissəciklərin nə olduğu hələ dəqiqləşməmişdi.
Tomson Kavendiş Laboratoriyasında direktor kimi işə başlayandan sonra burada əsas tədqiqatlar elektrik cərəyanının təbiətinin öyrənilməsi istiqamətində aparılırdı. Tomsonun əsas maraq obyekti isə katod şüaları idi. 1890-cı illərin əvvəllərində bir neçə ölkədə fiziklər katod şüalarının təbiətini öyrənməklə məşğul idilər. Katod şüalarının neqativ yüklü hissəciklər olduğu artıq məlum idi. Lakin bu hissəciklərin nə olduğu hələ dəqiqləşməmişdi.


[[File: Thomson cathode ray exp.gif | thumb|right|350px|Katod şüası (mavi xətt) elektrik sahəsinin təsiri ilə əyilir (sarı).]]
[[File: Thomson cathode ray exp.gif | thumb|right|350px|Katod şüası (mavi xətt) elektrik sahəsinin təsiri ilə əyilir (sarı).]]


Tomson [[catod borusu]] ilə bir neçə təcrübə apardıqdan sonra belə nəticəyə gəldi ki (1897), katod şüaları ölçüləri atomdan çox kiçik olan hissəciklərdən ibarətdir və o, bu hissəcikləri “korpuskul” adlandırdı. Onun təklif etdiyi bu ad sonradan başqa fiziklər tərəfindən “elektron” termini ilə əvəz edildi.
Tomson [[catod borusu]] ilə bir neçə təcrübə apardıqdan sonra belə nəticəyə gəldi ki (1897), katod şüaları ölçüləri atomdan çox kiçik olan hissəciklərdən ibarətdir və o, bu hissəcikləri “korpuskul” adlandırdı. Onun təklif etdiyi bu ad sonradan başqa fiziklər tərəfindən “elektron” termini ilə əvəz edildi.<ref name="Gribbin">{{cite book|author=J. Gribbin |year=1999 |title= Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics |pages=|publisher=[[The Free Press]] |isbn=0-684-85578-X}}</ref>
<ref name="Gribbin">{{cite book|author=J. Gribbin |year=1999 |title= Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics |pages=|publisher=[[The Free Press]] |isbn=0-684-85578-X}}</ref>


Elektronların kəşfi fizikada böyük irəliləyiş idi, çünki o göstərdi ki, atom ən kiçik hissəcik deyil. Fiziklər yeni kəşfə əsaslanaraq atomun quruluşu haqda fikir yürütməyə başladılar və atomun müxtəlif modellərini təklif etdilər. Bu modellərdən biri atomu içində mənfi yüklü elektronlar yerləşmiş müsbət yüklü sfera kimi təsvir edirdi. Formasına görə bu model fiziklər arasında "gavalı pudinqi" (plum pudding) adını aldı. Bu model [[Ernest Rezerford|Ernest Rutherford]]un (Rezerford) protonu kəşf etməsi ilə birdəfəlik rədd edildi. Tomson [[kalsium]]un radioaktiv izotopunu, [[hidrogen]]in bir elektronu olduğunu kəşf etmişdir.
Elektronların kəşfi fizikada böyük irəliləyiş idi, çünki o göstərdi ki, atom ən kiçik hissəcik deyil. Fiziklər yeni kəşfə əsaslanaraq atomun quruluşu haqda fikir yürütməyə başladılar və atomun müxtəlif modellərini təklif etdilər. Bu modellərdən biri atomu içində mənfi yüklü elektronlar yerləşmiş müsbət yüklü sfera kimi təsvir edirdi. Formasına görə bu model fiziklər arasında "gavalı pudinqi" (plum pudding) adını aldı. Bu model [[Ernest Rezerford|Ernest Rutherford]]un (Rezerford) protonu kəşf etməsi ilə birdəfəlik rədd edildi. Tomson [[kalsium]]un radioaktiv izotopunu, [[hidrogen]]in bir elektronu olduğunu kəşf etmişdir.


Tomson 1906-cı ildə qazların elektrik keçiriciliyinə aid nəzəri və eksperimental tədqiqatlarına görə Nobel mükafatı aldı. <ref>{{cite web |author= |title= The Nobel Prize in Physics 1906 |url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1906/ |work=[[ Nobelprize.org]] |year= |accessdate=2013-03-05}}</ref> O 1908-ci ildə Cəngavər Tituluna layiq görüldü.
Tomson 1906-cı ildə qazların elektrik keçiriciliyinə aid nəzəri və eksperimental tədqiqatlarına görə Nobel mükafatı aldı. <ref>{{cite web |author= |title= The Nobel Prize in Physics 1906 |url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1906/ |work=[[ Nobelprize.org]] |year= |accessdate=2013-03-05}}</ref> O 1908-ci ildə Cəngavər Tituluna layiq görüldü.
1918-cu ildə Tomson Triniti Kollecinin Masteri vəzifəsinə təyin edildi
1918-cu ildə Tomson Triniti Kollecinin Masteri vəzifəsinə təyin edildi.<ref>{{cite web |author= |title= The Master of Trinity |url= http://www.trin.cam.ac.uk/index.php?pageid=172
⚫
|work=[[ Trinity College, Cambridge]] |year= |accessdate=2013-03-02}}</ref> və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışdı.<ref name="Gribbin">{{cite book|author=J. Gribbin |year=1999 |title= Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics |pages=|publisher=[[The Free Press]] |isbn=0-684-85578-X}}</ref>
<ref>{{cite web |author= |title= The Master of Trinity |url= http://www.trin.cam.ac.uk/index.php?pageid=172
|work=[[ Trinity College, Cambridge]] |year= |accessdate=2013-03-02}}</ref> və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışdı.
<ref name="Gribbin">{{cite book|author=J. Gribbin |year=1999 |title= Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics |pages=|publisher=[[The Free Press]] |isbn=0-684-85578-X}}</ref>



== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==

*[[Atom]]
*[[Atom]]


==İstinadlar==
==İstinadlar==
⚫
{{İstinadlar|2}}

⚫
{{İstinadlar|}}


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.crtsite.com/ The Cathod Ray Tube site] History and Physics Instruments
* [http://www.crtsite.com/ The Cathod Ray Tube site] History and Physics Instruments
* [http://www.phy.cam.ac.uk/history/electron/description.php Cavendish Laboratory]J. J. Thomson
* [http://www.phy.cam.ac.uk/history/electron/description.php Cavendish Laboratory]J. J. Thomson

{{Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatları}}
{{Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatları}}

[[Kateqoriya:Elementar hissəciklər]]
[[Kateqoriya:Elementar hissəciklər]]
[[Kateqoriya:Böyük Britaniya fizikləri]]
[[Kateqoriya:Böyük Britaniya fizikləri]]
[[Kateqoriya:Xristian Nobel mükafatı laureatları]]

06:55, 16 aprel 2016 tarixindəki versiya

Cozef Con Tomson
ing. Joseph John Thomson
Doğum adı Joseph John Thomson.
Doğum tarixi 18 dekabr 1856(1856-12-18)[2][3][…]
Vəfat tarixi 30 avqust 1940(1940-08-30)[4][2][…] (83 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Uşaqları
Elm sahələri fizika, elektron[1]
İş yeri
Təhsili
Elmi rəhbəri Con Uilyam Strett[9]
Tanınmış yetirmələri Robert Oppenheymer, Çarlz Qlover Barkla, Çarlz Tomson Ris Vilson, Frensis Aston, Uilyam Henri Breqq, Maks Born
Üzvlüyü
Mükafatları Fizika üzrə Nobel mükafatı "Kopli" medalı
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Cozef Con Tomson (ing. Joseph John Thomson (18 dekabr 1856 – 30 avqust 1940) — Britaniya fiziki idi.

O, elektronun hissəcik kimi davranışını nümayiş etdirən təcrübələrinə görə 1906-cı ildə fizika üzrə Nobel mükafatı almışdır.[10]

Həyatı

C. C. Tomson 18 dekabr, 1856-cı ildə İngiltərədə (Mançester ətrafında) dünyaya gəlmişdir.

Tomson uşaqlıqda təhsilə həvəsli idi. 14 yaşında o, Ouen Kollecinə (indiki Mançester Universiteti) daxil oldu. Valideynlərinin məsləhəti ilə Tomson bu kolleci bitirdikdən sonra mühəndis firmasında çalışmağı planlaşdırırdı. Lakin 16 yaşında ikən atasını itirməsi mühəndis firmasında işə düzəlmək üçün lazım olan ödənişin yığılmasına mane oldu. 1876-cı ildə Tomson müsabıqədə qalib gələrək sonrakı təhsil üçün təqaüd aldı və Kembric Universitetinə (Triniti Kollec) daxil oldu və ömrünün sonuna qədər bu universitetin üzvü oldu.

1880-ci ildə o, Kavendiş Laboratoriyasında çalışmağa başladı. 1884-cü ildə laboratoriyanın direktoru vəzifəsi vakant olanda Tomson (28 yaşında) həmin vəzifəyə təyin olundu. Bu təyinat çoxlarını təəccübləndirsə [11] də Kavendiş Laboratoriyası üçün uğurlu oldu. Tomsonun rəhbərliyi müddətində orada elektrik cərəyanına və atomun təbiətinə aid əhəmiyyətli təcrübələr aparıldı. Bu fəaliyyətin nəticəsində karyerasını həmin laboratoriyada başlamış yeddi fizik apardıqları tədqiqatlara görə Nobel mükafatına layiq görüldülər, 27 nəfər isə Kral Cəmiyyətinə üzv seçildilər. Tomson özünün ruhlandırıcı və məhsuldar rəhbərlik üslubu ilə laboratoriya üzvlərinin dərin rəğbətini qazanmışdı. [10]

1890-cı ildə Tomson Kavendiş Laboratoriyasında çalışan fizik qadınla – Rose Paget ilə ailə qurdu. Onların bir oğlu və bir qızı dünyaya gəldi. Onların oğlu (George Paget Thomson) sonradan tanınmış fizik oldu və tədqiqatlarına görə 1937-ci ildə Nobel mükafatı aldı.

Professional fəaliyyəti

Tomson Kavendiş Laboratoriyasında direktor kimi işə başlayandan sonra burada əsas tədqiqatlar elektrik cərəyanının təbiətinin öyrənilməsi istiqamətində aparılırdı. Tomsonun əsas maraq obyekti isə katod şüaları idi. 1890-cı illərin əvvəllərində bir neçə ölkədə fiziklər katod şüalarının təbiətini öyrənməklə məşğul idilər. Katod şüalarının neqativ yüklü hissəciklər olduğu artıq məlum idi. Lakin bu hissəciklərin nə olduğu hələ dəqiqləşməmişdi.

Katod şüası (mavi xətt) elektrik sahəsinin təsiri ilə əyilir (sarı).

Tomson catod borusu ilə bir neçə təcrübə apardıqdan sonra belə nəticəyə gəldi ki (1897), katod şüaları ölçüləri atomdan çox kiçik olan hissəciklərdən ibarətdir və o, bu hissəcikləri “korpuskul” adlandırdı. Onun təklif etdiyi bu ad sonradan başqa fiziklər tərəfindən “elektron” termini ilə əvəz edildi.[10]

Elektronların kəşfi fizikada böyük irəliləyiş idi, çünki o göstərdi ki, atom ən kiçik hissəcik deyil. Fiziklər yeni kəşfə əsaslanaraq atomun quruluşu haqda fikir yürütməyə başladılar və atomun müxtəlif modellərini təklif etdilər. Bu modellərdən biri atomu içində mənfi yüklü elektronlar yerləşmiş müsbət yüklü sfera kimi təsvir edirdi. Formasına görə bu model fiziklər arasında "gavalı pudinqi" (plum pudding) adını aldı. Bu model Ernest Rutherfordun (Rezerford) protonu kəşf etməsi ilə birdəfəlik rədd edildi. Tomson kalsiumun radioaktiv izotopunu, hidrogenin bir elektronu olduğunu kəşf etmişdir.

Tomson 1906-cı ildə qazların elektrik keçiriciliyinə aid nəzəri və eksperimental tədqiqatlarına görə Nobel mükafatı aldı. [12] O 1908-ci ildə Cəngavər Tituluna layiq görüldü. 1918-cu ildə Tomson Triniti Kollecinin Masteri vəzifəsinə təyin edildi.[13] və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışdı.[10]

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  2. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  3. ↑ Thomson G. P. Sir J.J. Thomson // Encyclopædia Britannica (ing.).
  4. ↑ Томсон Джозеф Джон // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ Kindred Britain.
  6. ↑ 1 2 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
  7. ↑ https://www.britannica.com/biography/J-J-Thomson.
  8. ↑ https://www.phy.cam.ac.uk/history/electron/autobiography.
  9. ↑ Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
  10. ↑ 1 2 3 4 J. Gribbin. Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics. The Free Press. 1999. ISBN 0-684-85578-X.
  11. ↑ D. Lincoln. Understanding the Universe. World Scientific. 2004. ISBN 981-238-705-6.
  12. ↑ "The Nobel Prize in Physics 1906". Nobelprize.org. İstifadə tarixi: 2013-03-05.
  13. ↑ "The Master of Trinity". Trinity College, Cambridge. İstifadə tarixi: 2013-03-02.

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Cozef_Con_Tomson&oldid=3562983"