Tiqran Petrosyan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sətir 36: Sətir 36:
== Ölüm və miras ==
== Ölüm və miras ==
[[Şəkil:%D5%8F%D5%AB%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%B6_(2).jpg|280px|thumbnail|right|Petrosyanın İrəvan şahmat məktəbinin yaxınlığındakı heykəli.]]
[[Şəkil:%D5%8F%D5%AB%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%B6_(2).jpg|280px|thumbnail|right|Petrosyanın İrəvan şahmat məktəbinin yaxınlığındakı heykəli.]]
Petrosyan 1954-cü ildə Moskvada mədə xərçəngindən vəfat erdi və ordakı erməni məzarlığında basdırıldı. 1987-ci ildə Dünay Çempionu Harri Kasparov Petrosiyanın məzarında dəfnə əkili abidəni açılışını etdi və abidə [[Ağrı dağı]]nın (Ermənistanın milli sinvolu) əkiz zirvələrinin yuxarısında parlaq günəş tacı kimidir. 2006-cı ilin 7 iyulunda [[İrəvan]]da Davtashen rayonuda şərəfinə abidə qoyuldu və həmin küçəyə onun adi verildi.
Petrosyan 1984-cü ildə Moskvada mədə xərçəngindən vəfat erdi və ordakı erməni məzarlığında basdırıldı. 1987-ci ildə Dünay Çempionu Harri Kasparov Petrosiyanın məzarında dəfnə əkili abidəni açılışını etdi və abidə [[Ağrı dağı]]nın (Ermənistanın milli sinvolu) əkiz zirvələrinin yuxarısında parlaq günəş tacı kimidir. 2006-cı ilin 7 iyulunda [[İrəvan]]da Davtashen rayonuda şərəfinə abidə qoyuldu və həmin küçəyə onun adi verildi.


[[Kateqoriya:Gürcüstanda doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Gürcüstanda doğulanlar]]

22:01, 30 iyul 2016 tarixindəki versiya

Tiqran Petrosyan
erm. Տիգրան Վարդանի Պետրոսյան,
Ölkə
Doğum tarixi 17 iyun 1929(1929-06-17)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 13 avqust 1984(1984-08-13)[3][4] (55 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Moskva erməni qəbiristanlığı[d]
Titulu
Son reytinqi
  • 2.580 (iyul 1983)[5]
Mükafatları "Xalqlar dostluğu" ordeni "Şərəf nişanı" ordeni “Əmək igidliyinə görə” medalı
SSRİ əməkdar idman ustası
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tiqran Petrosyan (d. 17 iyun 1929 - ö. 13 avqust 1984) — Sovet və Ermənistan Qrossmeysteri və 1963-dən 1969-a kimi Dünya Çempionu. Keçilməz müdafiə üslübü olduğu üçün onun ləqəbi "Dəmir Tiqran" idi. Bu üslübda təhlükəsizlik hər şeydən üstündür.

Petrosyan 8 dəfə Dünya Çempionluğuna namizəd olub (1953, 1956, 1959, 1962, 1971, 1974, 1977 və 1980). O, 1963-cü ildə Mixail Botvinniki udaraq Dünya Çempionu olmuşdur. 1966-cı ildə tac uğrunda mübarizədə Boris Spasskiyə qalib gələrək ikinci dəfə çempionun dəfnə çələngini alır. 1969-çu ildə isə Spasski ilə görüşdə dünya çempionunun tacını müdafiə edə bilməyərək, məğlubiyyətə uğrayır.

Beləlklə, o 3 il ərzində 10 dəfə ardıcıl olaraq Dünya Çempionluğunu müdafiə elədi. Tiqran 4 dəfə Sovet çempionu olub (1959, 1961, 1969, və 1975).

Petrosyan şahmatın Ermənistanda populyarlaşdıran şəxs kimi də tanınır. O "2004-cü ildə kitab"ın müəllifləri tərəfindən şahmat tarixinin qalib gəlmək üçün çətin bir oyunçu kimi tanındı.

Həyatı

Petrosyan 17 iyul 1929-cu ildə Tbilisidə erməni ailəsində doğulub. Şahmatı 8 yaşında öyrənib. Savadsız atası Vartan onu təhsilini davam etdirməsi üçün həvəsləndirirdi və şahmatin karyera kimi ona heç bir uğur gətirməyəcəyini düşünürdü. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Petrosyan yetim qalır və yaşamaq üçün küçə süpürməyə məcburiyyətində olur. 1969-cu ildə "Time" jurnalında müsahibısindı xatırlatdı:

" Mən küçələri qışın ortalarından süpürməyə başladım və bu qorxulu idi. Əlbəttə ki, orda heç bir təmizləmək üçün mexanizmlər yox idi və beləliklə biz hər şeyi əlimizlə edirdik. Bəzi yaşlı kişilər mənə kömək edirdi. Mən çox zəif oğlanıydım. Küçələri süpürməkdən utanırdım, Güman edirəm ki, utanmağım təbbi idi. Səhərlər küçələr boş olanda bu heçdə pis deyildi ancaq hava işıqlaşan kimi izdiham olurdu və mən buna nifrət edirdim. Mən xəstəndim və bir il məktəbə getmədim. Bibim hıqiqətən xilas elədi məni. Mən xəstə və ac olanda o mənə yemək üçün çörək verdi. Həmin zamanlarda eşitməmdə problem yaranmağa başlayırdı. Bunların necə baş verdiyini xatırlamıram. Bir çox şeyləri dəqiq yadımda deyil. "

O müharibə vaxtı yemək kartından Danimarkali qrossmeyter Aron Nimzowitsch-in "Şahmat təcrübəsi" kitabını almaq üçün istifadə edib. Sonralar Pertosyan bildirirdi ki, bu kitab ona şahmat olmasına çox böyük təsir edib. O, Rudolf Spielmann-ın "Şahmatda İncəsənətin Qurbanları" kitabını aldı. Xose Raul Kapablanka erkən illərdə təsiri vardı. 12 yaşı olanda o Archil Ebralidze-nin himayəsi altında Tbilisidə Pionerlər Sarayında şahmatla məşğul olmağa başladı. Ebralidze Nimzowitsch və Kapablankanın dəstəkçisi idi və onun şahmata elmi yanaşması vəhşi taktika və şübhəli kombinasiyaları arxa plana keçirtdi. Beləliklə, Petrosyan dolğun şahmat açılışlarından ibarət repertuar yaratdı, məsələn Karo-Kann müdafiəsi. Bir illik Pionerlər Sarayındakı məşqdən sonra o sovet qrossmeyteri Salo Flohr-u seansda (simultaneous exhibition) məğlub edir.

Ölüm və miras

Petrosyanın İrəvan şahmat məktəbinin yaxınlığındakı heykəli.

Petrosyan 1984-cü ildə Moskvada mədə xərçəngindən vəfat erdi və ordakı erməni məzarlığında basdırıldı. 1987-ci ildə Dünay Çempionu Harri Kasparov Petrosiyanın məzarında dəfnə əkili abidəni açılışını etdi və abidə Ağrı dağının (Ermənistanın milli sinvolu) əkiz zirvələrinin yuxarısında parlaq günəş tacı kimidir. 2006-cı ilin 7 iyulunda İrəvanda Davtashen rayonuda şərəfinə abidə qoyuldu və həmin küçəyə onun adi verildi.

  1. ↑ 1 2 Петросян Тигран Вартанович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ Tigran Petrosjan // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. ↑ Bibliothèque nationale de France Tigran Vartani Petrosian // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  4. ↑ Tigran Vartanovič Petrosian // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
  5. ↑ Bartelski W. List of players on FIDE lists 1967-2001. 2019.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiqran_Petrosyan&oldid=3643235"