Yulian tarixi: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
Redaktənin izahı yoxdur Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{qaralama-az}} |
|||
'''Yulian tarixi''' — [[1 yanvar]] [[E.ə 4713|e.ə 4713-cü il]]in günortasından |
'''Yulian tarixi''' — [[1 yanvar]] [[E.ə 4713|e.ə 4713-cü il]]in günortasından başlayaraq hesablanan astroloji tarix hesab olunur. |
||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
=== Yulian dövrü === |
=== Yulian dövrü === |
||
Yulian dövrü - [[tarix]] və xronoloji məqsədləri üçün Skaliqer tərəfindən təklif edilib. Belə ki, qədim dövrlərdə müxtəlif tarixçilər müxtəlif təqvim sistemlərdən istifadə edirdilər. Bu prosesin davamlı olaraq uzun müddət sürməsi tarixi materialların saxlanılmasında və onların arxivləşməsində müəyyən problemlər yaradırdı. Buna görə də Skaliqer tərəfindən yaradılan yulian təqvimi bu problemlərin həll edilməsinə kömək etdi. O, bütün tarixi tarixləri - Julian dövrünə istinad edə biləcəyi bir [[Xronologiya|xronoloji]] ölçmə təklif etmişdir. Hər il üç göstəricidən-ədəddən ibarətdir. Birinci göstərici (1-dən 15-dək), lunar dövrü (1-dən 19-dək) və günəş dövrü (1-dən 28-dək) saylıdır. Bu dövrə kimi bütün ədədlər bərabər idi - 15 * 19 * 28, yəni 7980 il. İlk Yulian dövrünün sonu isə 23 yanvarda 3268-ci ildə olacaq. |
|||
== |
== Yulian dövründən yulian günü qədər == |
||
1849-cu ildə astronomik [[Hesablama sistemi|hesablamalar]]ın aparılmasının rahatlığı üçün, Herkşel |
1849-cu ildə astronomik [[Hesablama sistemi|hesablamalar]]ın aparılmasının rahatlığı üçün, Herkşel bu yulian günlərini yaratdı. O bu zaman Skaliqerin yaratdığı yulian dövrünə istinad etdi. Herşkel ilk günü İsgəndəriyyə meridianın günorta vaxtından seçdi. Bu yulian günü [[Astronomik Vahid|astronomik]] [[Müşahidə|müşahidələr]]<nowiki/>i üçün çox əlverişli oldu. Bu zaman günün sərhədləri kimi günorta vaxtı seçildi. |
||
[[XIX əsr|XIX]] əsrin sonunda |
[[XIX əsr|XIX]] əsrin sonunda Yulian [[gün]] tədricən [[Astronomik Vahid|astronomik]] [[Ədəbiyyat|ədəbiyyatında]] istifadə edilməyə başlandı və gün başlanğıc üçün adətən [[1884]]-cü ildə beynəlxalq status qazandı. Qrinviç günorta [[Meridian (coğrafiya)|meridian]]ı kimi qəbul edildi. |
||
== Hesablama == |
== Hesablama == |
||
Sətir 23: | Sətir 23: | ||
=== Qreqoryan təqvim tarixində Julian gün sayının hesablanması (JDN) === |
=== Qreqoryan təqvim tarixində Julian gün sayının hesablanması (JDN) === |
||
* Əvvəlcə aralıq |
* Əvvəlcə aralıq illəri hesablamalısınız: |
||
<math>\dot\boldsymbol{\alpha}{=\left \lfloor \frac{14-ay}{12} \right \rfloor}</math> |
|||
<math>y=il+4800-a</math> |
<math>y=il+4800-a</math> |
||
<math>m=ay+12a-3</math> |
<math>m=ay+12a-3</math> |
||
* Bundan sonra |
* Bundan sonra Yulian gününün sayını hesablaya bilərsiniz: |
||
JDN=gün+<math>\left \lfloor \frac{153a+2}{5} \right \rfloor+365g+\left \lfloor \frac{g}{4} \right \rfloor-\left \lfloor \frac{g}{100} \right \rfloor+\left \lfloor \frac{g}{400} \right \rfloor-32045</math> |
JDN=gün+<math>\left \lfloor \frac{153a+2}{5} \right \rfloor+365g+\left \lfloor \frac{g}{4} \right \rfloor-\left \lfloor \frac{g}{100} \right \rfloor+\left \lfloor \frac{g}{400} \right \rfloor-32045</math> |
||
* Bütün bölmələr tamdır, yəni bölünmə qalıqları atılır. |
* Bütün bölmələr tamdır, yəni bölünmə qalıqları atılır. |
||
<math>\dot\boldsymbol{\alpha}{=\left \lfloor \frac{14-ay}{12} \right \rfloor}</math> |
|||
<math>y=il+4800-a</math> |
<math>y=il+4800-a</math> |
||
05:57, 9 yanvar 2018 tarixindəki versiya
Yulian tarixi — 1 yanvar e.ə 4713-cü ilin günortasından başlayaraq hesablanan astroloji tarix hesab olunur.
Tarixi
Yulian dövrü
Yulian dövrü - tarix və xronoloji məqsədləri üçün Skaliqer tərəfindən təklif edilib. Belə ki, qədim dövrlərdə müxtəlif tarixçilər müxtəlif təqvim sistemlərdən istifadə edirdilər. Bu prosesin davamlı olaraq uzun müddət sürməsi tarixi materialların saxlanılmasında və onların arxivləşməsində müəyyən problemlər yaradırdı. Buna görə də Skaliqer tərəfindən yaradılan yulian təqvimi bu problemlərin həll edilməsinə kömək etdi. O, bütün tarixi tarixləri - Julian dövrünə istinad edə biləcəyi bir xronoloji ölçmə təklif etmişdir. Hər il üç göstəricidən-ədəddən ibarətdir. Birinci göstərici (1-dən 15-dək), lunar dövrü (1-dən 19-dək) və günəş dövrü (1-dən 28-dək) saylıdır. Bu dövrə kimi bütün ədədlər bərabər idi - 15 * 19 * 28, yəni 7980 il. İlk Yulian dövrünün sonu isə 23 yanvarda 3268-ci ildə olacaq.
Yulian dövründən yulian günü qədər
1849-cu ildə astronomik hesablamaların aparılmasının rahatlığı üçün, Herkşel bu yulian günlərini yaratdı. O bu zaman Skaliqerin yaratdığı yulian dövrünə istinad etdi. Herşkel ilk günü İsgəndəriyyə meridianın günorta vaxtından seçdi. Bu yulian günü astronomik müşahidələri üçün çox əlverişli oldu. Bu zaman günün sərhədləri kimi günorta vaxtı seçildi.
XIX əsrin sonunda Yulian gün tədricən astronomik ədəbiyyatında istifadə edilməyə başlandı və gün başlanğıc üçün adətən 1884-cü ildə beynəlxalq status qazandı. Qrinviç günorta meridianı kimi qəbul edildi.
Hesablama
Kalendarda julian dününün hesablanması
- — il, əgər bizim eradan əvvəki dövrdə istifadə etmək istəyirsinizsə, o zaman il bizim eradan çıxın (Məs 10 il. o zaman b.e.ə. -9).
- — ayların adı məs. yanvar 1, fevral-2
- — ayın günü.
- — saat 0-23.
- — dəqiqə 0-59.
- — saniyə 0-59.
Qreqoryan təqvim tarixində Julian gün sayının hesablanması (JDN)
- Əvvəlcə aralıq illəri hesablamalısınız:
- Bundan sonra Yulian gününün sayını hesablaya bilərsiniz:
JDN=gün+
- Bütün bölmələr tamdır, yəni bölünmə qalıqları atılır.
- Formula 23 noyabrdan 4713-cü il tarixləri üçün etibarlıdır.
JDN=gün+
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. “Bakı” nəşriyyatı, 2017, 996 s.