Stalinqrad döyüşü: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 50: | Sətir 50: | ||
'''Stalinqrad döyüşü''' ([[23 avqust]], [[1942]] – [[2 fevral]], [[1943]]) — [[Böyük Vətən müharibəsi]]ndə sovet qoşunlarının [[Stalinqrad]] (indiki [[Volqoqrad]]) ətrafında alman qoşunlarını darmadağın etmək üçün müdafiə və hücum əməliyyatları. |
'''Stalinqrad döyüşü''' ([[23 avqust]], [[1942]] – [[2 fevral]], [[1943]]) — [[Böyük Vətən müharibəsi]]ndə sovet qoşunlarının [[Stalinqrad]] (indiki [[Volqoqrad]]) ətrafında alman qoşunlarını darmadağın etmək üçün müdafiə və hücum əməliyyatları. |
||
Müharibə tarixində baş vermiş ən genişmiqyaslı (təqribən 2.2 milyon şəxsi heyət) və ən qanlı (1.7 milyon nəfər ölü, yaralı və itkin) döyüşlərdən biri hesab olunur.<ref>{{cite news|last1=Luhn|first1=Alec|title=Stalingrad name may return to city in wave of second world war patriotism|url=https://www.theguardian.com/world/2014/jun/08/stalingrad-name-may-return-to-russian-city|accessdate=24 fevral 2018|work=theguardian.com|agency=The Guardian|publisher=The Guardian|date=8 iyun 2014}}</ref> Almanlar tərəfindən Stalinqrad istiqamətində hücum əməliyyatı 1942-ci ilin avqust ayında başlamışdır. Bu əməliyyat zamanı [[Vermaxt]] qoşunlarına məxsus 6-cı Ordu və 4-cü tank ordusunun birləşmələrindən aktiv şəkildə istifadə olunmuşdur. Hücum intensiv şəkildə [[Lüftvaffe]] tərəfindən şəhərin bombardman edilməsi ilə dəstəklənmişdir. Hər iki tərəf öz qoşunlarını şəhər mərkəzinə yeritdikdən sonra isə şəhər döyüşləri başlamışdır. Artıq 1942-ci il noyabr ayının ortalarında [[Sovet Ordusu]] çoxsaylı itkilərə məruz qalmasına baxmayaraq, almanları [[Volqa çayı]]nın qərb sahilinə qədər geri çəkilməyə məcbur etmişdi. |
|||
[[Sovet Ordusu]] müdafiə dövründə düşmənin əsas qüvvələrini məhv etmiş və hücuma keçərək alman qoşunlarını mühasirəyə almışdı. Nəticədə, [[general-feldmarşal]] [[Fridrix Paulus]] başda olmaqla 6-cı alman ordusu (91 min nəfər) əsir düşdü. Stalinqrad vuruşmasındakı qələbənin böyük strateji, siyasi və beynəlxalq əhəmiyyəti oldu. |
|||
19 noyabr 1942-ci ildə [[Qırmızı Ordu]] tərəfindən [[Uran əməliyyatı]] başladılmışdır. Bu əməliyyat hazırlanarkən almanların 6-cı Ordusunun cinahlarını müdafiə etmək vəzifəsi daşıyan, həmçinin nisbətən zəif olan [[rumın]] və [[macar]] qoşunları hədəf götürülmüşdü. Hücum nəticəsində həmin cinahlarda yerləşən qüvvələr məğlub edilmişdir ki, bu da alman 6-cı Ordusunun öz müttəfiqləri ilə birbaşa əlaqəsinin kəsilməsinə və Stalinqrad ərazisində mühasirəyə düşməsi ilə nəticələnmişdir. Bu zaman [[Adolf Hitler]] mühasirədə qalan qoşunlara Stalinqradda qalmaq və heç bir hücum hərəkəti etməmək haqqında göstəriş vermişdir. Mühasirədə qalan alman qoşunlarına havadan dəstək verilməsinə və mühasirə həlqəsinin xaricdən yarılması məqsədilə edilmiş hücumlara baxmayaraq, bu cəhdlər heç bir nəticə verməmişdir. Ağır döyüşlər bundan sonra da iki ay müddətində davam etmişdir. 1943-cü ilin fevral ayının əvvəlindən etibarən Stalinqradda qalan qoşunların silah-sursatının və ərzaq ehtiyatının tükənməsi nəticəsində 6-cı Ordunun sağ qalmış hissələri təslim olmaq məcburiyyətində qaldı.<ref name="Shirer1990">{{harvnb|Shirer|1990|pp=}}</ref> |
|||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
11:47, 24 fevral 2018 tarixindəki versiya
| Stalinqrad döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| İkinci dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi | |||
| Fayl:Bundesarchiv Bild 183-W0506-316, Russland, Kampf um Stalingrad, Siegesflagge.jpgSovet əsgəri Stalinqrad şəhərinin mərkəzində Qızıl Bayrağı dalğalandırarkən. 1943-cü il | |||
| Tarix | 23 avqust 1942 - 2 fevral 1943 | ||
| Yeri | Stalinqrad (indiki Volqoqrad), Rusiya SFSR, Sovet İttifaqı | ||
| Nəticəsi |
Sovet qələbəsi
|
||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|||
| Komandan(lar) | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
| İtkilər | |||
|
|||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Stalinqrad döyüşü (23 avqust, 1942 – 2 fevral, 1943) — Böyük Vətən müharibəsində sovet qoşunlarının Stalinqrad (indiki Volqoqrad) ətrafında alman qoşunlarını darmadağın etmək üçün müdafiə və hücum əməliyyatları.
Müharibə tarixində baş vermiş ən genişmiqyaslı (təqribən 2.2 milyon şəxsi heyət) və ən qanlı (1.7 milyon nəfər ölü, yaralı və itkin) döyüşlərdən biri hesab olunur.[4] Almanlar tərəfindən Stalinqrad istiqamətində hücum əməliyyatı 1942-ci ilin avqust ayında başlamışdır. Bu əməliyyat zamanı Vermaxt qoşunlarına məxsus 6-cı Ordu və 4-cü tank ordusunun birləşmələrindən aktiv şəkildə istifadə olunmuşdur. Hücum intensiv şəkildə Lüftvaffe tərəfindən şəhərin bombardman edilməsi ilə dəstəklənmişdir. Hər iki tərəf öz qoşunlarını şəhər mərkəzinə yeritdikdən sonra isə şəhər döyüşləri başlamışdır. Artıq 1942-ci il noyabr ayının ortalarında Sovet Ordusu çoxsaylı itkilərə məruz qalmasına baxmayaraq, almanları Volqa çayının qərb sahilinə qədər geri çəkilməyə məcbur etmişdi.
19 noyabr 1942-ci ildə Qırmızı Ordu tərəfindən Uran əməliyyatı başladılmışdır. Bu əməliyyat hazırlanarkən almanların 6-cı Ordusunun cinahlarını müdafiə etmək vəzifəsi daşıyan, həmçinin nisbətən zəif olan rumın və macar qoşunları hədəf götürülmüşdü. Hücum nəticəsində həmin cinahlarda yerləşən qüvvələr məğlub edilmişdir ki, bu da alman 6-cı Ordusunun öz müttəfiqləri ilə birbaşa əlaqəsinin kəsilməsinə və Stalinqrad ərazisində mühasirəyə düşməsi ilə nəticələnmişdir. Bu zaman Adolf Hitler mühasirədə qalan qoşunlara Stalinqradda qalmaq və heç bir hücum hərəkəti etməmək haqqında göstəriş vermişdir. Mühasirədə qalan alman qoşunlarına havadan dəstək verilməsinə və mühasirə həlqəsinin xaricdən yarılması məqsədilə edilmiş hücumlara baxmayaraq, bu cəhdlər heç bir nəticə verməmişdir. Ağır döyüşlər bundan sonra da iki ay müddətində davam etmişdir. 1943-cü ilin fevral ayının əvvəlindən etibarən Stalinqradda qalan qoşunların silah-sursatının və ərzaq ehtiyatının tükənməsi nəticəsində 6-cı Ordunun sağ qalmış hissələri təslim olmaq məcburiyyətində qaldı.[5]
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ Алексей Исаев. Часть третья. Срезанный цветок, обречённый насмерть. // Сталинград. За Волгой для нас земли нет. — М.: Яуза, Эксмо, 2008. — 448 с. — ISBN 978–5–699–26236–6
- ↑ Сталинградская битва — статья проекта «Хронос».
- ↑ Гриф секретности снят: Потери Вооружённых Сил СССР в войнах, боевых действиях и военных конфликтах: Стат. исслед. / Г. Ф. Кривошеев, В. М. Андроников, П. Д. Буриков. — М.: Воениздат, 1993. — Стр. 178—182, 369—370. — ISBN 5-203-01400-0
- ↑ Luhn, Alec. "Stalingrad name may return to city in wave of second world war patriotism". theguardian.com. The Guardian. The Guardian. 8 iyun 2014. İstifadə tarixi: 24 fevral 2018.
- ↑ Shirer, 1990