Edmund Halley: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 25: Sətir 25:


== Həyatı ==
== Həyatı ==
Edmund Halley [[1565|1656]]-ci ildə Xaqqerston kəndində anadan olmuşdur. Müqəddəs Pavl adına məktəbdə oxumuşdur. [[1673]]-ci ildə təhsilini Kral Kollecində Oksfordda davam etdirmişdir. Cənub yarımkürəsindəki olan ulduzlar haqqında öyrənmək məqsədilə [[1673]]-cü ildə Müqəddəs Yelena adasına səfərə çıxır.
Edmund Halley [[1656]]- ildə Xaqqerston kəndində anadan olmuşdur. Müqəddəs Pavl adına məktəbdə oxumuşdur. [[1673]]-ci ildə təhsilini Kral Kollecində Oksfordda davam etdirmişdir. Cənub yarımkürəsindəki olan ulduzlar haqqında öyrənmək məqsədilə [[1673]]-cü ildə Müqəddəs Yelena adasına səfərə çıxır.


[[1678]]-ci ildə İngiltərəyə qayıdaraq "Cənub göy haqqında kataloq"u çap etdirir. Bu kataloqda Cənub yarımkürəsindəki [[341]] ulduz haqqında informasiya var idi. Həmçinin Halley Nyutonun yaxın dostu olmuşdur. [[1703]]-cü ildə Oksford [[həndəsə]] kafedrasının rəhbəri olmuşdur.Qalley [[1715]]-ci ildə elmi məqaləsində sirli obyekt olan dumanlardan yazmışdır. [[1680]]-[[1682]]-ci illərdə iki işıqsaçan komet müşahidə edilmişdir. Halley [[1716]]-ci ildə söyləmişdir ki, bu komet [[1785]]-ci ildə yenidən görünəcəkdir. İohan Georg Paliç [[1758]]-ci il [[25 dekabr]]da bu kometi müşahidə etmişdir.Kometin yenidən qayıtmasının izah edən Qalley ilk dəfə olaraq [[İsaak Nyuton]]un [[Ümumdünya cazibə qanunu]]nun triumfal elmi izahını vermişdir. Ona görə də, bu kometa hal-hazırda Qalley quyruqulduzu və ya 1P adlanır.
[[1678]]-ci ildə İngiltərəyə qayıdaraq "Cənub göy haqqında kataloq"u çap etdirir. Bu kataloqda Cənub yarımkürəsindəki [[341]] ulduz haqqında informasiya var idi. Həmçinin Halley Nyutonun yaxın dostu olmuşdur. [[1703]]-cü ildə Oksford [[həndəsə]] kafedrasının rəhbəri olmuşdur.Qalley [[1715]]-ci ildə elmi məqaləsində sirli obyekt olan dumanlardan yazmışdır. [[1680]]-[[1682]]-ci illərdə iki işıqsaçan komet müşahidə edilmişdir. Halley [[1716]]-ci ildə söyləmişdir ki, bu komet [[1785]]-ci ildə yenidən görünəcəkdir. İohan Georg Paliç [[1758]]-ci il [[25 dekabr]]da bu kometi müşahidə etmişdir.Kometin yenidən qayıtmasının izah edən Qalley ilk dəfə olaraq [[İsaak Nyuton]]un [[Ümumdünya cazibə qanunu]]nun triumfal elmi izahını vermişdir. Ona görə də, bu kometa hal-hazırda Qalley quyruqulduzu və ya 1P adlanır.

17:04, 17 iyul 2018 versiyası

Edmund Halley
ing. Edmond Halley
Doğum tarixi 29 oktyabr (8 noyabr) 1656[1]
Vəfat tarixi 14 (25) yanvar 1742[2][3] (85 yaşında)
Vəfat yeri
Elm sahələri Geofizika, meteorologiya, demoqrafiya, riyaziyyatçı, meteoroloq[d], fizik, astronomiya, astronom
İş yeri
Təhsili
Üzvlüyü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Edmund Halley (ing. Edmund Halley, 8 noyabr 165625 yanvar 1742) – İngilis kral astronomu, riyaziyyatçısı, fiziki, demoqrafı, meteoroloqu və geofiziki. Edmund Halley din cəhətdən ateist olub.

Həyatı

Edmund Halley 1656-cı ildə Xaqqerston kəndində anadan olmuşdur. Müqəddəs Pavl adına məktəbdə oxumuşdur. 1673-ci ildə təhsilini Kral Kollecində Oksfordda davam etdirmişdir. Cənub yarımkürəsindəki olan ulduzlar haqqında öyrənmək məqsədilə 1673-cü ildə Müqəddəs Yelena adasına səfərə çıxır.

1678-ci ildə İngiltərəyə qayıdaraq "Cənub göy haqqında kataloq"u çap etdirir. Bu kataloqda Cənub yarımkürəsindəki 341 ulduz haqqında informasiya var idi. Həmçinin Halley Nyutonun yaxın dostu olmuşdur. 1703-cü ildə Oksford həndəsə kafedrasının rəhbəri olmuşdur.Qalley 1715-ci ildə elmi məqaləsində sirli obyekt olan dumanlardan yazmışdır. 1680-1682-ci illərdə iki işıqsaçan komet müşahidə edilmişdir. Halley 1716-ci ildə söyləmişdir ki, bu komet 1785-ci ildə yenidən görünəcəkdir. İohan Georg Paliç 1758-ci il 25 dekabrda bu kometi müşahidə etmişdir.Kometin yenidən qayıtmasının izah edən Qalley ilk dəfə olaraq İsaak Nyutonun Ümumdünya cazibə qanununun triumfal elmi izahını vermişdir. Ona görə də, bu kometa hal-hazırda Qalley quyruqulduzu və ya 1P adlanır.

Halley ilk dəfə göstərmişdir ki, dumanlar işıqsaçan kosmik obyektdir. Ona 1720-ci ildə Qrinviç rəssədxanasında rəhbərlik vəzifəsi verilmişdir. Paris Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdir. 1721-ci ildə fotometrik paradoks ideyasını kəşf etmişdir. Edmund Halley 1742-ci ildə Qrinviç şəhərində vəfat etmişdir.

Şərəfinə verilən adlar

  • Qalley quyruq ulduzu
  • Ayda ”Qalley” krateri
  • Marsda ”Qalley” krateri
  • Antarktidada ”Qalley” elmi stansiyası

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  1. Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
  2. Eggen O. J., Bell A. Edmond Halley // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
  3. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  4. 4,0 4,1 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.