Karl Saqan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 89: Sətir 89:


[[Kateqoriya:ABŞ-da doğulanlar]]
[[Kateqoriya:ABŞ-da doğulanlar]]
[[Kateqoriya:ABŞ-da vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:Vaşinqtonda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:ABŞ astronomları]]
[[Kateqoriya:ABŞ astronomları]]
[[Kateqoriya:ABŞ alimləri]]
[[Kateqoriya:ABŞ alimləri]]

11:26, 30 avqust 2018 versiyası

Karl Saqan
ing. Carl Edward Sagan
Doğum tarixi 9 noyabr 1934(1934-11-09)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 20 dekabr 1996(1996-12-20)[1][2][…] (62 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ağciyər iltihabı[5][6]
Elm sahələri astrobiologiya, Planetologiya, astrofizika, astronomiya
İş yeri
Təhsili
Elmi rəhbəri Cerard Koyper
Tanınmış yetirmələri Nil Deqrass Tayson
Üzvlüyü
Mükafatları "NASA Fəxri Dövlət Xidməti" medalı "NASA Müstəsna Nailiyyət" medalı
İmza
carlsagan.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karl Edvard Saqan (ing. Carl Edward Sagan; 9 noyabr 193420 dekabr 1996) — аmerikalı аstronоm, аstrоfiziк və görkəmli elm təbliğatçısı.

Sаqаn astrobiologiya sahəsində ilk mütəxəssislərdəndir. Onun Yerdənkənar Şüurun Axtarışı (SETI) layihəsinin irəliləməsində böyük xidmətləri olmuşdur. Saqan özünün elmi-populyar kitabı və televiziya mini-serialı olan "Cоsmos"dan sonra məşhurlaşdı. O, həmçinin "Kоntakt" romanının və 1997-ci ildə çəkilmiş eyniadlı filmin müəllifidir.

Təhsili və elmi karyerası

Karl Saqan Bruklində yəhudi ailəsində doğulmuşdur. Atası Sem Saqan dərzi, anası Raşi Molli Qruber evdar qadın idi. Saqan 1955-ci ildə Çikaqo Universitetinin məzunu olur. O, 1956-cı ildə fizika sahəsində magistr, 1960-cı ildə isə astronomiya və astrofizika üzrə doktorluq dərəcəsi alır. Universitet illərində genetik H.J.Müllerin laboratoriyasinda çalışır.

1960-cı illərin əvvələrində alimlərdən heç kimdə Venera planetinin səthi haqda təsəvvür yox idi. Saqan öz məqaləsində planetdə mümkün olan şərtləri qeyd etmişdir. Karl Saqanın özü belə hesab edirdi ki, planetin səthi quru və istidir.

1960-1962-ci illərdə Saqan Çikaqo Universitetində "Yerk rəsədxanası"nda, Kaliforniya Berkli Universitetində və Stenford Universitetində assistent olaraq çalışmışdır. 1962-1968-ci illərdə Harvard Universitetində astronomiyadan dərs demişdir. 1968-ci ildə Kornel Universitetidə fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1971-ci ildə astronomiya və kosmik tədqiqatlar üzrə professor və planetlərin öyrənilməsi laboratoriyasının direktoru olmuşdur.

Onun praktiki olaraq bütün Günəş sisteminin öyrənilməsi üçün nəzərdə tutulmuş kosmik lahiyələrə tövhəsi olmuşdur. O, ilk dəfə olaraq Günəş sistemini tərk edən kosmik aparatlarla yerdənkənar sivilizasiyalara "göndəriş" göndərməyin ideayasını irəli sürmüşdür. Karl Saqan göndərişlər üzərində işini davam edirdi. Ən detallı göndərişi isə proqramda onun da iştirak etdiyi "Voyacerin" qızıl plastinkası" idi.

Elmi nailiyyətləri

Saqan Saturnun peyki ТitandaYupiterin peyki Avropada okeanların olması hipotezini ilk irəli sürənlərdən olmuşdur.

Saqan, həmçinin Veneranın atmosferini, Marsda və Titanda fəsil dəyişiklərinin öyrənilməsinə nəzərəçarpacaq töhfələr vermişdir. O müəyyən etmişdir ki, Venera planetinin atmosferi çox isti və sıxdır. O həm qeyd edir ki, qlobal istiləşmə insanlar tərəfindən yaradılmış süni təhlükədir.

Karl Saqan Marsda fəsil dəyişikliyinin qum tufanının səbəb olması hipotezini irəli sürmüşdür.

Elmin populyarlaşdırılması

Planetar Cəmiyyətin nümayəndələri təşkilatla əlaqəli toplantıda

Karl Saqan yerdənkənar sivilizasiyaların axtarışı ideyasını vermiş ilk alimlərdən olmuşdur. Saqan məşhur 13 seriyalı "Kosmos: fərdi səyahət" elmi sənədli filminin müəllifidir, özü isə bu filmdə hadisələri nəql edən rolunda çıxış etmişdir. Serialın ideyasını Saqan Yakov Bronovskinin "İnsanın yaranışı" serialından götürmüşdür. Serialda saundtrek kimi Bax, Vivaldi, Motsart, Stravinski, Şostakoviç, Xovanessa və s. bəstəkarların musiqiləri səslənmişdi. Karl Saqan, həmçinin elmin təbliğatı və populyarlaşdırılması üçün kitablar yazırdı. Belə kitablardan biri "Kosmos: fərdi səyahət" serialının bəzi mövzularını daha da işıqlandıran "Kosmos" kitabıdır.

Fayl:Sagan Viking.jpg
Karl Saqan Marsa enməyə hazırlaşan "Viking" kosmik aparatının modeli ile birlikdə

Əsas işləri

  • "Planetlər" Karl Saqan və Conatan Nortom Leonard "Life" — Time Inc. jurnalının redaktorları ilə birgə, 1966.
  • "Kainatda şüurlu həyat" (ing. Intelligent Life in the Universe), К. Sаqаn və İosif Samuiloviç Şklovski. Random House, 1966.
  • "Yerdənkənar şüurla əlaqə" (ing. Communication with Extraterrestrial Intelligence), К. Sаqаn. MIT Press, 1973.
  • "Маrs və İnsan Şüuru" (ing. Mars and the Mind of Man), К. Sаqаn və b. Harper & Row, 1973.
  • "Digər dünyalar" (ing. Other Worlds), К. Sаqаn. Bantam Books, 1975.
  • "Yer səsləri: Voyacerin ulduzlararası yazısı" (ing. Murmurs of Earth: The Voyager Interstellar Record), К. Sаqаn və b. Random House, 1977.
  • "Nüvə qışı: Atom müharibəsindən sonrakı həyat" (ing. The Nuclear Winter: The World After Nuclear War), К. Sаqаn və b. Sidgwick & Jackson, 1985.
  • "Коntаkt", К. Sаqаn. Simon and Schuster, 1985;
  • "Heç kimin fikirləşmədiyi yol: Atom qışı və orduların sonu (ing. A Path Where No Man Thought: Nuclear Winter and the End of the Arms Race), К. Sаqаn və Riçard Tarko. Random House, 1990
  • "Ədəmin əjdahaları: Insan beyninin təkamülü haqda mübahisə" (ing. Dragons of Eden: Speculations on the Evolution of Human Intelligence), К. Sаqаn. Ballantine Books, Dekabr 1989, ISBN 0-345-34629-7, 288 seh.
  • "Brokun beyni: Elmi Romansların müzakirəsi" (ing. Broca’s Brain: Reflections on the Romance of Science), К. Sаqan. Ballantine Books, 1993, ISBN 0-345-33689-5, 416 seh.
  • "Unudulmuş əcdadların kölgəsi: Kim olmağımız üzərində axtarış" (ing. Shadows of Forgotten Ancestors: A Search for Who We Are), К. Sаqan və E. Druyn. Ballantine Books, 1993, ISBN 0-345-38472-5, 528 seh.
  • "Kometa" (ing. Comet), K. Saqan və E. Druyan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-41222-2, 496 səh.
  • "Solğun mavi nöqtə: İnsanlığın kosmik gələcəyə baxışı"(ing. Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space), К. Saqan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-37659-5, 384 seh.
  • "Мilyardlarla milyardlar: Minniliyin sonunda yaşam və ölüm haqda fikirlər" (ing. Billions and Billions : Thoughts on Life and Death at the Brink of the Millennium), K.Sаqаn və E. Druyan. Ballantine Books, 1998, ISBN 0-345-37918-7, 320 seh.
  • "İblislərlə dolu həyat:Elm qaranlıqda çıraq kimi" (ing. The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark), К. Sаqan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-40946-9, 480 səh.
  • "Kosmik əlaqələr" (ing. The Cosmic Connection), К. Sаqan və Derom Eydjel. Cambridge University Press, 2000, ISBN 0-521-78303-8, 301 səh.
  • "Коsmos: fərdi səyahət" (ing. Cosmos: A Personal Voyage), К.Sаqan. Random House, 2002, ISBN 0-375-50832-5, 384 səh.
  • "Elm tanrı axtarışında" (ing. The Varieties of Scientific Experience: A Personal View of the Search for God), К. Sаqan. E.Druyanın redaksiyası ilə, 1985 mühazirə Gifford, Penguin Press HC, noyabr 2006, ISBN 1-59420-107-2, 304 səh

Ədəbiyyatlar

  • Davidson, Keay. Carl Sagan: A Life. New York: John Wiley & Sons. 1999. 33–41. ISBN 0-471-25286-7.
  • Head, Tom (ed.). Conversations with Carl Sagan. Jackson, Mississippi: University Press of Mississippi. 2005. ISBN 1-57806-736-7. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
  • Poundstone, William. Carl Sagan: A Life in the Cosmos. New York: Henry Holt & Company. 1999. ISBN 0-8050-5766-8.
  • Morrison, David. "Carl Sagan: The People's Astronomer" (PDF). AmeriQuests. 3 (2). 2006.
  • Achenbach, Joel. Captured by Aliens: the search for life and truth in a very large universe. New York: Simon & Schuster. 1999. ISBN 0-684-84856-2. [Includes detailed account of Sagan's role in the search for extraterrestrial life. Lay summary] (#bad_url).

Xarici keçidlər

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. 2,0 2,1 Carl Sagan // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
  3. 3,0 3,1 http://www.nasonline.org/publications/biographical-memoirs/memoir-pdfs/sagan-carl.pdf.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 NNDB (ing.). 2002.
  5. https://www.elmundo.es/elmundo/2011/12/19/ciencia/1324316030.html.
  6. https://www.clarin.com/sociedad/murio-carl-sagan-cientifico-acerco-estrellas_0_r1Nbm8mZRKx.html.