Çuvaş dili: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keçin
Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 24: | Sətir 24: | ||
'''Çuvaş dili''' (''Чăваш чĕлхи'') - [[türk dilləri]]<nowiki/>nin [[Bulqar dilləri|oğur qolu]]<nowiki/>na aid dil, [[Rusiya]]<nowiki/>nın [[Çuvaşıstan|Çuvaşiya Respublikası]]<nowiki/>nın [[rus dili]] ilə yanaşı ikinci rəsmi dili. |
'''Çuvaş dili''' (''Чăваш чĕлхи'') - [[türk dilləri]]<nowiki/>nin [[Bulqar dilləri|oğur qolu]]<nowiki/>na aid dil, [[Rusiya]]<nowiki/>nın [[Çuvaşıstan|Çuvaşiya Respublikası]]<nowiki/>nın [[rus dili]] ilə yanaşı ikinci rəsmi dili. |
||
== Müqayisə == |
== Müqayisə == |
||
Sətir 31: | Sətir 32: | ||
!Çuvaşca |
!Çuvaşca |
||
|- |
|- |
||
|mən |
|mən; ''həmçinin'' bən ''("mən" sözünün arxaik halı, hazırda əsas<nowiki/>ən [[Türk dili|türkcə]]<nowiki/>də "ben" variantında görülür)'' |
||
|epĕ (эпĕ) |
|epĕ (эпĕ) |
||
|- |
|- |
||
Sətir 37: | Sətir 38: | ||
|esĕ (эсĕ) |
|esĕ (эсĕ) |
||
|- |
|- |
||
|o |
|o; ''həmçinin'' ol ''("o" sözünün arxaik halı, hazırda bəzən poeziyada istifadə edilir)'' |
||
|văl (вăл), u (у) |
|văl (вăл), u (у) |
||
|- |
|- |
||
Sətir 52: | Sətir 53: | ||
|kam (кам) |
|kam (кам) |
||
|- |
|- |
||
|nə |
|nə; ''həmçinin'' nəmə, nəmənə |
||
|mĕn (мӗн) |
|mĕn (мӗн) |
||
|- |
|- |
||
Sətir 58: | Sətir 59: | ||
|ăśta (ăçта) |
|ăśta (ăçта) |
||
|- |
|- |
||
|haçan ''(yəni "nə zaman, nə vaxt")'' |
|||
|haçan |
|||
|xăśan (хăçан) |
|xăśan (хăçан) |
||
|- |
|- |
||
Sətir 65: | Sətir 66: | ||
|- |
|- |
||
|bütün |
|bütün |
||
|pĕtĕm (пĕтĕм) |
|pĕtĕm (пĕтĕм); ''həmçinin'' pur (пур), purte (пурте) |
||
|- |
|- |
||
|dolu |
|||
| |
|||
|tulli (тулли) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|ad |
|ad |
||
Sətir 269: | Sətir 270: | ||
|- |
|- |
||
|1 - bir |
|1 - bir |
||
|pĕrre (пĕрре) |
|pĕrre (пĕрре); ''həmçinin'' pĕr (пӗр) |
||
|- |
|- |
||
|2 - iki |
|2 - iki |
||
|ikkĕ (иккĕ); ''həmçinin'' ikĕ (икӗ), ik (ик) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|3 - üç |
|3 - üç |
||
|viśśĕ (виҫҫӗ); həmçinin viśĕ (виҫӗ), viś (виҫ) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|4 - dörd |
|4 - dörd |
||
|tăvattă (тӑваттӑ); ''həmçinin'' tăvată (тӑватӑ), tăvat (тӑват) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|5 - beş |
|5 - beş |
||
|pillĕk (пиллӗк); ''həmçinin'' pilĕk (пилӗк) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|6 - altı |
|6 - altı |
||
|ulttă (улттӑ); ''həmçinin'' ultă (ултӑ), ult (улт) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|7 - yeddi |
|7 - yeddi |
||
|śiççĕ (ҫиччӗ); ''həmçinin'' śiçĕ (ҫичӗ), śiç (ҫич) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|8 - səkkiz |
|8 - səkkiz |
||
|sakkăr (саккӑр); ''həmçinin'' sakăr (сакӑр) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|9 - doqquz |
|9 - doqquz |
||
|tăxxăr (тӑххӑр); ''həmçinin'' tăxăr (тӑхӑр |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|10 - on |
|10 - on |
||
|vunnă (вуннӑ); ''həmçinin'' vun (вун) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|20 - iyirmi |
|20 - iyirmi |
||
|śirĕm (ҫирӗм) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|30 - otuz |
|30 - otuz |
||
|vătăr (вӑтӑр) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|40 - qırx |
|40 - qırx |
||
|xĕrĕx (хӗрӗх) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|50 - əlli |
|50 - əlli |
||
|allă (аллӑ); ''həmçinin'' ală (алӑ), al (ал) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|60 - altmış |
|60 - altmış |
||
|utmăl (утмӑл) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|70 - yetmiş |
|70 - yetmiş |
||
|śitmĕl (ҫитмӗл) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|80 - səksən |
|80 - səksən |
||
|sakărvunnă (сакӑрвуннӑ); ''həmçinin'' sakărvun (сакӑрвун) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|90 - doxsan |
|90 - doxsan |
||
|tăxărvunnă (тӑхӑрвуннӑ); ''həmçinin'' tăxărvun (тӑхӑрвун) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|100 - yüz |
|100 - yüz |
||
|śĕr (ҫӗр) |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|1000 - min |
|1000 - min |
||
|pin (пин) |
|||
| |
|||
|} |
|} |
||
23:13, 1 sentyabr 2018 tarixindəki versiya
{{{2}}}
Çuvaş dili (Чăваш чĕлхи) - türk dillərinin oğur qoluna aid dil, Rusiyanın Çuvaşiya Respublikasının rus dili ilə yanaşı ikinci rəsmi dili.
Müqayisə
Azərbaycanca | Çuvaşca |
---|---|
mən; həmçinin bən ("mən" sözünün arxaik halı, hazırda əsasən türkcədə "ben" variantında görülür) | epĕ (эпĕ) |
sən | esĕ (эсĕ) |
o; həmçinin ol ("o" sözünün arxaik halı, hazırda bəzən poeziyada istifadə edilir) | văl (вăл), u (у) |
biz | epir (эпир) |
siz | esir (эсир) |
onlar | vĕsem (вĕсем) |
kim | kam (кам) |
nə; həmçinin nəmə, nəmənə | mĕn (мӗн) |
harada | ăśta (ăçта) |
haçan (yəni "nə zaman, nə vaxt") | xăśan (хăçан) |
necə | mĕnle (мĕнле) |
bütün | pĕtĕm (пĕтĕм); həmçinin pur (пур), purte (пурте) |
dolu | tulli (тулли) |
ad | yat (ят) |
ata | atte (атте) |
ana | anne (анне) |
oğul | ıvăl (ывӑл) |
qız | xĕr (хӗр) |
diş | şăl (шӑл) |
qan | yun (юн) |
sümük | şămă (шӑмӑ) |
ay | uyăx (уйӑх) |
gün | kun (кун) |
ulduz | śăltăr (ҫӑлтӑр) |
su | şıv (шыв) |
altun (yəni "qızıl") | ıltăn (ылтӑн) |
daş | çul (чул) |
yemiş ("meyvə" mənasında) | śimĕs (ҫимӗс) |
yumurta | śămarta (ҫӑмарта) |
ilan | śĕlen (ҫӗлен) |
qaz ("quş növü" mənasında) | xur (хур) |
qunduz | xăntăr (хӑнтӑр) |
yun | śăm (ҫӑм) |
yağmur, yağış | śumăr (ҫумӑр) |
yel ("külək" mənasında) | śil (ҫил) |
qar | yur (юр) |
yaz | śur (ҫур) |
yay | śu (ҫу) |
çiçək | śeśke (ҫеҫке) |
olmaq | pulma (пулма) |
çӱреме | |
içmək | ĕśme (ĕçме) |
işləmək | ĕśleme (ĕçлеме) |
gülmək | kulma (кулма) |
tutmaq | tıtma (тытма) |
anlamaq, başa düşmək | ănlanma (ăнланма) |
yanmaq | śunma (ҫунма) |
savaşmaq | śapăśma (çапǎçма) |
ölmək | vil'me (вильме) |
axmaq ("suyun, mayenin axması" mənasında) | yuxma (юхма) |
əmmək | ĕmme (ĕмме) |
1 - bir | pĕrre (пĕрре); həmçinin pĕr (пӗр) |
2 - iki | ikkĕ (иккĕ); həmçinin ikĕ (икӗ), ik (ик) |
3 - üç | viśśĕ (виҫҫӗ); həmçinin viśĕ (виҫӗ), viś (виҫ) |
4 - dörd | tăvattă (тӑваттӑ); həmçinin tăvată (тӑватӑ), tăvat (тӑват) |
5 - beş | pillĕk (пиллӗк); həmçinin pilĕk (пилӗк) |
6 - altı | ulttă (улттӑ); həmçinin ultă (ултӑ), ult (улт) |
7 - yeddi | śiççĕ (ҫиччӗ); həmçinin śiçĕ (ҫичӗ), śiç (ҫич) |
8 - səkkiz | sakkăr (саккӑр); həmçinin sakăr (сакӑр) |
9 - doqquz | tăxxăr (тӑххӑр); həmçinin tăxăr (тӑхӑр |
10 - on | vunnă (вуннӑ); həmçinin vun (вун) |
20 - iyirmi | śirĕm (ҫирӗм) |
30 - otuz | vătăr (вӑтӑр) |
40 - qırx | xĕrĕx (хӗрӗх) |
50 - əlli | allă (аллӑ); həmçinin ală (алӑ), al (ал) |
60 - altmış | utmăl (утмӑл) |
70 - yetmiş | śitmĕl (ҫитмӗл) |
80 - səksən | sakărvunnă (сакӑрвуннӑ); həmçinin sakărvun (сакӑрвун) |
90 - doxsan | tăxărvunnă (тӑхӑрвуннӑ); həmçinin tăxărvun (тӑхӑрвун) |
100 - yüz | śĕr (ҫӗр) |
1000 - min | pin (пин) |
İstinadlar
- Эктор Алос-и-Фонт. Оценка языковой политики в Чувашии
- Picket in defense of the Chuvash in Cheboksary
- Эктор Алос-и-Фонт, «Преподавание чувашского языка и проблема языкового поведения родителей», Чувашский государственный институт гуманитарных наук, 2015, Шупашкар.
- Скоро чувашский язык останется «какой-то культурной традицией»
- Об угрозе развала страны в будущем, о съезде ЧНК, и об обращении к президенту