Əbhər sülh müqaviləsi: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sətir 6: Sətir 6:
[[Gödək Əhməd]]in ölümündən sonra [[Əbih Sultan]] [[1497]]-ci ilin dekabrında [[Sultan Murad Bayandur|Murad Mirzəni]] [[Qum]] şəhərində Ağqoyunlu sultanı elan etdi. [[1498]]-ci ildə [[Eybə Sultan]] və tərəfdarları [[Əlvənd Mirzə]]ni dəstəkləyərək Muradı məğlub etdilər. Murad Mirzə [[Marağa]]da həbs olundu.<ref>İradə Nuriyeva Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan– XXI əsrin əvvəllərinədək), səh.110-111</ref>
[[Gödək Əhməd]]in ölümündən sonra [[Əbih Sultan]] [[1497]]-ci ilin dekabrında [[Sultan Murad Bayandur|Murad Mirzəni]] [[Qum]] şəhərində Ağqoyunlu sultanı elan etdi. [[1498]]-ci ildə [[Eybə Sultan]] və tərəfdarları [[Əlvənd Mirzə]]ni dəstəkləyərək Muradı məğlub etdilər. Murad Mirzə [[Marağa]]da həbs olundu.<ref>İradə Nuriyeva Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan– XXI əsrin əvvəllərinədək), səh.110-111</ref>


Lakin [[1499]]-cu ildə Eybə Sultan və tərəfdarlar məğlub oldular [[Əlvənd Mirzə]] [[Diyarbəkir]]ə çəkildi. Eybə Sultanı öldürən qardaşı Nurəli bəy isə dəstəklədiyi [[Sultan Məhəmməd Bayandur|Məhəmməd Mirzəni]] [[Təbriz]]də sultan elan etdi. Məhəmməd Mirzənin də hakimiyyəti çox çəkmədi [[Əlvənd Mirzə]] geri qayıdaraq onu məğlub etdi və [[Fars vilayəti]]nə çəkilməyə məcbur etdi.
Lakin [[1499]]-cu ildə Eybə Sultan və tərəfdarlar məğlub oldular Əlvənd Mirzə [[Diyarbəkir]]ə çəkildi. Eybə Sultanı öldürən qardaşı Nurəli bəy isə dəstəklədiyi [[Sultan Məhəmməd Bayandur|Məhəmməd Mirzəni]] [[Təbriz]]də sultan elan etdi. Məhəmməd Mirzənin də hakimiyyəti çox çəkmədi [[Əlvənd Mirzə]] geri qayıdaraq onu məğlub etdi və [[Fars vilayəti]]nə çəkilməyə məcbur etdi.


Eybə Sultanın digər qardaşı [[Gözəl Əhməd bəy]] isə həbs edilmiş Murad Mirzəni azad edərək, keçmiş Fars hakimi olan Qasım bəyin yanına gətirdi. Birləşmiş qüvvələr Fars vilayətinə hücum edərək Məhəmməd Mirzənin tərəfdarlarını məğlub etdilər. Döyüşdə Məhəmməd Mirzə öldürüldü.
Eybə Sultanın digər qardaşı [[Gözəl Əhməd bəy]] isə həbs edilmiş Murad Mirzəni azad edərək, keçmiş Fars hakimi olan Qasım bəyin yanına gətirdi. Birləşmiş qüvvələr Fars vilayətinə hücum edərək Məhəmməd Mirzənin tərəfdarlarını məğlub etdilər. Döyüşdə Məhəmməd Mirzə öldürüldü.

17:46, 21 mart 2019 tarixindəki versiya

Əbhər sülh müqaviləsi — 1500-cü ilin payızında Ağqoyunlu şahzadələri arasında imzalanmış və dövlətin rəsmən bölünməsini təsdiq edən müqavilə.

Tarixi

1497-ci il dekabrın 13-də İsfahan yaxınlığında Gödək Əhməd məğlub oldu və öldürüldü. Təqribən 7 ay hakimiyyətdə olan Gödək Əhməd məqsədinə nail ola bilmədi.[1]

Gödək Əhmədin ölümündən sonra Əbih Sultan 1497-ci ilin dekabrında Murad Mirzəni Qum şəhərində Ağqoyunlu sultanı elan etdi. 1498-ci ildə Eybə Sultan və tərəfdarları Əlvənd Mirzəni dəstəkləyərək Muradı məğlub etdilər. Murad Mirzə Marağada həbs olundu.[2]

Lakin 1499-cu ildə Eybə Sultan və tərəfdarlar məğlub oldular Əlvənd Mirzə Diyarbəkirə çəkildi. Eybə Sultanı öldürən qardaşı Nurəli bəy isə dəstəklədiyi Məhəmməd Mirzəni Təbrizdə sultan elan etdi. Məhəmməd Mirzənin də hakimiyyəti çox çəkmədi Əlvənd Mirzə geri qayıdaraq onu məğlub etdi və Fars vilayətinə çəkilməyə məcbur etdi.

Eybə Sultanın digər qardaşı Gözəl Əhməd bəy isə həbs edilmiş Murad Mirzəni azad edərək, keçmiş Fars hakimi olan Qasım bəyin yanına gətirdi. Birləşmiş qüvvələr Fars vilayətinə hücum edərək Məhəmməd Mirzənin tərəfdarlarını məğlub etdilər. Döyüşdə Məhəmməd Mirzə öldürüldü.

Məhəmməd Mirzənin öldürülməsindən sonra iki şahzadə Əlvənd Mirzə və Murad Mirzə arasında mübarizə davam edirdi. Lakin şahzadələrdən heç biri üstünlüyü ələ keçirə bilmədi. Beləliklə Dərviş Baba Xeyrullahının vasitəçiliyi ilə [3] Təbriz yaxınlığında - Əbhər adlı yerdə sülh müqaviləsi bağlandı.

Müqavilənin şərtləri

Müqavilənin şərtinə əsasən Qızılüzən çayı sərhəd olmaqla Azərbaycan və Diyarbəkir Əlvəndə, Ərəb İraqı, Əcəm İraqı və Kirman isə Sultan Murada qaldı.[4]

Bu parçalanma Ağqoyunluların hərbi cəhətdən sarsılmasına [5] və süqutunun sürətlənməsinə gətirib çıxardı.

İstinadlar

  1. ↑ İradə Nuriyeva Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan– XXI əsrin əvvəllərinədək), səh.110
  2. ↑ İradə Nuriyeva Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan– XXI əsrin əvvəllərinədək), səh.110-111
  3. ↑ Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında.s.30
  4. ↑ İradə Nuriyeva. Azərbaycan Tarixi(ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək), səh.111
  5. ↑ Əbhər sülh müqaviləsi

Ədəbiyyat

  • Nəcəfli T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında. Bakı: Çaşıoğlu, 2000. - 198 s.
  • Nuriyeva İradə Tofiq qızı. Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək). – Bakı: Mütərcim, 2015. – 336 səh.

Həmçinin bax

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Əbhər_sülh_müqaviləsi&oldid=4655915"