Qütb ulduzu: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keçin
Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kateqoriya:Astronomiya silindi HotCat ilə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Ulduz məlumat qutusu}} |
{{Ulduz məlumat qutusu}} |
||
'''Qütb ulduzu'''<ref name=Kunitzsch>{{cite book |
|||
|last=Kunitzsch |first=Paul |
|||
|last2=Smart |first2=Tim |
|||
|date = 2006 |edition = 2nd rev. |
|||
|title = A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations |
|||
|publisher = Sky Pub |location = Cambridge, Massachusetts |
|||
|isbn = 978-1-931559-44-7 |
|||
}}</ref> ({{Dil-lat|Polaris}}) — [[Kiçik Ayı (bürc)|Kiçik Ayı bürcündə]] yerləşən ən parlaq ulduz. Şimal qütbünə çox yaxındır və bu, mövcud şimal qütb ulduzunu meydana gətirir. Yenidən nəzərdən keçirilmiş Hipparკos parallaksı Qütb ulduzuna təxminən 433 işıq ili (133 parsek) məsafəsini verir, digər metodlarla hesablamalar isə təxminən 30% yaxındır. |
|||
Qütb ulduzu başlıca ulduzdan ibarət olan üçlü ulduz sistemidir: Polaris Aa (sarı supernəhəng), Polaris Ab, Polaris B ilə orbitdə olan cüt. Bir zamanlar iki daha uzaq komponent - Polaris C və Polaris D kimi düşünülmüşdü, lakin bunlar Qütb ulduzu sistemi ilə fiziki olaraq əlaqələndirilməməsi göstərilmişdir.<ref name=Wielen/><ref>{{cite journal|bibcode=2010AJ....139.1968E|title=Chandra Observation of Polaris: Census of Low-mass Companions|journal=The Astronomical Journal|volume=139|issue=5|pages=1968|author1=Evans|first1=Nancy Remage|last2=Guinan|first2=Edward|last3=Engle|first3=Scott|last4=Wolk|first4=Scott J.|last5=Schlegel|first5=Eric|last6=Mason|first6=Brian D.|last7=Karovska|first7=Margarita|last8=Spitzbart|first8=Bradley|year=2010|doi=10.1088/0004-6256/139/5/1968}}</ref> |
|||
'''Qütb ulduzu''' ([[Latın dili|lat]]. Polaris) daima [[Yer]]in [[şimal]] qütbünün üzərində dayanır,digər göy [[cisim]]lərinin əksinə, [[gün]] boyunca yerini dəyişdirmir və hamıya şimalı göstərir. Qütb ulduzu bu xüsusiyyətinə görə [[tarix]] boyu istiqamət tapma və naviqasiya məqsədi ilə istifadə olunmuşdur. |
|||
[[Şəkil:Polaris_North.png|thumb|left|250|[[Böyük Ayı (bürc)|Böyük Ayı]] bürcü bütün [[gün]]ü [[Kiçik Ayı]] bürcünün [[ulduz]]u olan Qütb ulduzu ətrafında hərlənir.]] Qütb Ulduzu yalnız [[şimal]] yarımkürəsində görünür. [[Cənub]]u göstərən parlaq bir cənub Qütb Ulduzu yoxdur. Cənub yarımkürəsində olanlara [[Cənub Xaçı (bürc)|Cənub Xaçı bürcü]] yalnız təxmini olaraq cənub istiqamətini göstərə bilir. |
|||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
{{İstinad siyahısı}} |
14:14, 5 iyun 2019 versiyası
Ulduz | |||
Qütb ulduzu | |||
---|---|---|---|
Müşahidə məlumatları (Dövr J2000.0) |
|||
Məsafə | 432 ± 30 işıq ili | ||
Görünən ulduz ölçüsü (V) | 2,02[1] | ||
Bürc | Kiçik Ayı | ||
Astrometriya | |||
Radial sürət (Rv) | −20,81 ± 4,94 km/san[2] | ||
Parallaks (π) | 7,54 ± 0,11 mas[3] | ||
Mütləq böyüklük (V) | −3,64 | ||
Xüsusiyyətləri | |||
Ulduz təsnifatı | F7 :IB-II SB,V[4] | ||
Fiziki xüsusiyyətləri | |||
Kütlə | 11.930.400.000.000.000.000.000.000.000.000 kq | ||
Radius | 30 R☉ | ||
İşıqlandırma gücü | 2.200 L☉ | ||
Metallığı | 0,19[5] | ||
Orbit elementləri | |||
|
|||
Verilənlər bazasında məlumat | |||
SIMBAD | * alf UMi | ||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Qütb ulduzu[6] (lat. Polaris) — Kiçik Ayı bürcündə yerləşən ən parlaq ulduz. Şimal qütbünə çox yaxındır və bu, mövcud şimal qütb ulduzunu meydana gətirir. Yenidən nəzərdən keçirilmiş Hipparკos parallaksı Qütb ulduzuna təxminən 433 işıq ili (133 parsek) məsafəsini verir, digər metodlarla hesablamalar isə təxminən 30% yaxındır.
Qütb ulduzu başlıca ulduzdan ibarət olan üçlü ulduz sistemidir: Polaris Aa (sarı supernəhəng), Polaris Ab, Polaris B ilə orbitdə olan cüt. Bir zamanlar iki daha uzaq komponent - Polaris C və Polaris D kimi düşünülmüşdü, lakin bunlar Qütb ulduzu sistemi ilə fiziki olaraq əlaqələndirilməməsi göstərilmişdir.[7][8]
İstinadlar
- ↑ Ducati J. R. Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system (ing.). 2002. Vol. 2237.
- ↑ Gaia Data Release 2 (ing.). / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency 2018.
- ↑ Leeuwen F. v. Validation of the new Hipparcos reduction (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2007. Vol. 474, Iss. 2. P. 653–664. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/0004-6361:20078357 arXiv:0708.1752
- ↑ Kraft R. P. Color excesses for supergiants and classical Cepheids. I. Calibration of the G-band photometry (ing.). // The Astrophysical Journal Letters IOP Publishing, 1960. Vol. 131. P. 330–350. ISSN 2041-8205; 2041-8213 doi:10.1086/146837
- ↑ Koleva M., Vazdekis A. Stellar population models in the UV. I. Characterisation of the New Generation Stellar Library (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2012. Vol. 538. P. A143. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/0004-6361/201118065 arXiv:1111.5449
- ↑ Kunitzsch, Paul; Smart, Tim. A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations (2nd rev.). Cambridge, Massachusetts: Sky Pub. 2006. ISBN 978-1-931559-44-7.
- ↑ Sitat səhvi: Yanlış
<ref>
teqi;Wielen
adlı istinad üçün mətn göstərilməyib - ↑ Evans, Nancy Remage; Guinan, Edward; Engle, Scott; Wolk, Scott J.; Schlegel, Eric; Mason, Brian D.; Karovska, Margarita; Spitzbart, Bradley. "Chandra Observation of Polaris: Census of Low-mass Companions". The Astronomical Journal. 139 (5). 2010: 1968. Bibcode:2010AJ....139.1968E. doi:10.1088/0004-6256/139/5/1968.