Ağrı dağı: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k →‎Xarici keçidlər: clean up using AWB
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 38: Sətir 38:
|Commonsda kateqoriya =
|Commonsda kateqoriya =
}}
}}
'''Ararat, Ağrı dağı''' ([[Səlcuqlar]] dövründə: ''Eğri dağ'', Qərb dillərində: ''Ararat'', {{lang-ku|Çiyayê Agirî}}, {{dil-hy|Մասիս, Masis}}) — [[Türkiyə]]nin ən yüksək [[Türkiyənin dağları|dağı]]. Türkiyənin şərq ucqarında, [[Ağrı ili]]nin ərazisində yerləşir. Dağ [[İran]]dan 16 km şimal-qərbdə, [[Ermənistan]]dan 32 km qərbdədir.
'''Ararat, Ağrı dağı''' ([[Səlcuqlar]] dövründə: ''Eğri dağ'', Qərb dillərində: ''Ararat'', {{lang-ku|Çiyayê Agirî}}, {{dil-hy|Մասիս, Masis}}) — [[Türkiyə]]nin ən yüksək dağı. Türkiyənin şərq ucqarında, [[Ağrı ili]]nin ərazisində yerləşir. Dağ [[İran]]dan 16 km şimal-qərbdə, [[Ermənistan]]dan 32 km qərbdədir.


Dağın 65% -i İğdır vilayətindədir, qalan 35% -i isə Ağrıdadır.
⚫
Ağrı dağı 2 yanaşı vulkan konusundan ibarətdir: 5137 metr hündürlüyə malik olan Böyük Ağrı dağı Anadolu yarımadasının və Kiçik Qafqaz dağ sisteminin ən yüksək zirvəsidir. Dağ 4000 metrədək Kaynozoy tipli bazalt, daha sonra andezit süxurlarından təşkil olunmuşdur. 4250 metrdən başlayaraq zirvəsi sayı 30-dan çox daimi buzlaqlarla örtülmüşdür. Ən iri buzlağın uzunluğu 2 km-ə çatır. Böyük Ağrı dağının yamaclarında Sərdarbulaq yaylası və 3896 m yüksəkliyə malik Kiçik Ağrı dağı yerləşir. Hər iki dağın ətəyinin birlikdə çevrəsi təqribən 128 km. təşkil edir.


⚫
Ağrı dağı 2 yanaşı vulkan konusundan ibarətdir: 5137 metr hündürlüyə malik olan Böyük Ağrı dağı Anadolu yarımadasının və Kiçik Qafqaz dağ sisteminin ən yüksək zirvəsidir. Dağ 4000 metrədək Kaynozoy tipli bazalt, daha sonra andezit süxurlarından təşkil olunmuşdur. 4250 metrdən başlayaraq zirvəsi sayı 30-dan çox daimi buzlaqlarla örtülmüşdür. Ən iri buzlağın uzunluğu 2 km-ə çatır. Böyük Ağrı dağının yamaclarında Sərdarbulaq yaylası və 3896 m yüksəkliyə malik Kiçik Ağrı dağı yerləşir. Hər iki dağın ətəyinin birlikdə çevrəsi təqribən 128 km. təşkil edir. Dini ədəbiyyatda, [[Nuhun gəmisi]]nin saya oturduğu ilk torpaq bu dağın zirvəsi olmuşdur. Tarixi mənbələrdə Ağrı dağının müxtəlif dillərdə işlədilən "Kuh - i Nuh", "Cebel ül Haris" kimi adlarına rast gəlinir.[[Marko Polo]]nun çıxılması mümkün olmayan kimi qiymətləndirdiyi bu dağa mənbələrə görə ilk dəfə [[9 oktyabr]] [[1829]]-cu ildə prof. [[Frederik von Parat]] qalxa bilmişdir. İlk qış solo çıxışı isə [[21 fevral]] [[1970]]-ci ildə [[Türkiyə Dağçılıq Federasiyası]]nın sabiq sədri Dr. [[Bozqurt Ergör]] tərəfındən gerçəkləşdirilmişdir. [[1980]]-ci illərdə minlərlə alpinist Ağrı dağını ziyarət etmişdir. [[1990]]-cı ildən etibarən dağa qalxmaq qadağan olunsa da, [[1998]]-ci ildə bu qadağa aradan qaldırılmışdır.
Dini ədəbiyyatda, [[Nuhun gəmisi]]nin saya oturduğu ilk torpaq bu dağın zirvəsi olmuşdur.
Tarixi mənbələrdə Ağrı dağının müxtəlif dillərdə işlədilən "Kuh - i Nuh", "Cebel ül Haris" kimi adlarına rast gəlinir.


== Adları və etimologiyası ==
[[Marko Polo]]nun çıxılması mümkün olmayan kimi qiymətləndirdiyi bu dağa mənbələrə görə ilk dəfə [[9 oktyabr]] [[1829]]-cu ildə prof. [[Frederik von Parat]] qalxa bilmişdir. İlk qış solo çıxışı isə [[21 fevral]] [[1970]]-ci ildə [[Türkiyə Dağçılıq Federasiyası]]nın sabiq sədri Dr. [[Bozqurt Ergör]] tərəfındən gerçəkləşdirilmişdir. [[1980]]-ci illərdə minlərlə alpinist Ağrı dağını ziyarət etmişdir. [[1990]]-cı ildən etibarən dağa qalxmaq qadağan olunsa da, [[1998]]-ci ildə bu qadağa aradan qaldırılmışdır.
Dağın türkcə adı Ağrı dağı [[Son orta əsrlər]]dən bəri bu dildə istifadə edilir. Dağın ənənəvi [[farsca]] adı '''Kūh-e Nūḥ''' (کوه نوح), Nuh dağı deməkdir. [[Kürdcə]] '''çiyayê Agirî''' adlı dağ bu dildə "Odlu dağ" deməkdir.

'''Ararat''' adı, qədim zamanlarda Ərmən yaylasında yaşayan [[Urartu]]lar üçün [[ivritcə]] istifadə olunan ָרָרָט ('RRṬ) sözünün [[Yunan dili]]ndən tərcüməsidir. Dünyada dağ ümumiyyətlə bu adla tanınsa da, dağın yerləşdiyi bölgədə yaşayan heç bir sakin bu addan dağa istifadə etməmişdir.


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==

06:46, 30 oktyabr 2019 tarixindəki versiya

Azərbaycanda yerləşən Ağrıdağ ilə səhv salmayın.
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Ağrı (dəqiqləşdirmə).
Ağrı dağı
tr/Ağrı dağ
Ümumi məlumatlar
Dağ sistemi Kiçik Qafqaz
Dağ silsiləsi Ermənistan yaylası
Mütləq hündürlüyü 5.137 m[1]
Nisbi hündürlüyü 3.611 m[2]
İlk fəthi 27 sentyabr 1829
İohan Fridrix Parrot
Xaçatur Abovyan
Aleksey Zdorovenko
Matvey Çalpanov
Ovanes Ayvazyan
Murad Poqosyan[3]
Yerləşməsi
39°42′07″ şm. e. 44°17′50″ ş. u.
Ölkə  Türkiyə
Vilayət
Ağrı dağı xəritədə
Ağrı dağı
Ağrı dağı
Ağrı dağı xəritədə
Ağrı dağı
Ağrı dağı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ararat, Ağrı dağı (Səlcuqlar dövründə: Eğri dağ, Qərb dillərində: Ararat, kürd. Çiyayê Agirî, erm. Մասիս, Masis) — Türkiyənin ən yüksək dağı. Türkiyənin şərq ucqarında, Ağrı ilinin ərazisində yerləşir. Dağ İrandan 16 km şimal-qərbdə, Ermənistandan 32 km qərbdədir.

Dağın 65% -i İğdır vilayətindədir, qalan 35% -i isə Ağrıdadır.

Ağrı dağı 2 yanaşı vulkan konusundan ibarətdir: 5137 metr hündürlüyə malik olan Böyük Ağrı dağı Anadolu yarımadasının və Kiçik Qafqaz dağ sisteminin ən yüksək zirvəsidir. Dağ 4000 metrədək Kaynozoy tipli bazalt, daha sonra andezit süxurlarından təşkil olunmuşdur. 4250 metrdən başlayaraq zirvəsi sayı 30-dan çox daimi buzlaqlarla örtülmüşdür. Ən iri buzlağın uzunluğu 2 km-ə çatır. Böyük Ağrı dağının yamaclarında Sərdarbulaq yaylası və 3896 m yüksəkliyə malik Kiçik Ağrı dağı yerləşir. Hər iki dağın ətəyinin birlikdə çevrəsi təqribən 128 km. təşkil edir. Dini ədəbiyyatda, Nuhun gəmisinin saya oturduğu ilk torpaq bu dağın zirvəsi olmuşdur. Tarixi mənbələrdə Ağrı dağının müxtəlif dillərdə işlədilən "Kuh - i Nuh", "Cebel ül Haris" kimi adlarına rast gəlinir.Marko Polonun çıxılması mümkün olmayan kimi qiymətləndirdiyi bu dağa mənbələrə görə ilk dəfə 9 oktyabr 1829-cu ildə prof. Frederik von Parat qalxa bilmişdir. İlk qış solo çıxışı isə 21 fevral 1970-ci ildə Türkiyə Dağçılıq Federasiyasının sabiq sədri Dr. Bozqurt Ergör tərəfındən gerçəkləşdirilmişdir. 1980-ci illərdə minlərlə alpinist Ağrı dağını ziyarət etmişdir. 1990-cı ildən etibarən dağa qalxmaq qadağan olunsa da, 1998-ci ildə bu qadağa aradan qaldırılmışdır.

Adları və etimologiyası

Dağın türkcə adı Ağrı dağı Son orta əsrlərdən bəri bu dildə istifadə edilir. Dağın ənənəvi farsca adı Kūh-e Nūḥ (کوه نوح), Nuh dağı deməkdir. Kürdcə çiyayê Agirî adlı dağ bu dildə "Odlu dağ" deməkdir.

Ararat adı, qədim zamanlarda Ərmən yaylasında yaşayan Urartular üçün ivritcə istifadə olunan ָרָרָט ('RRṬ) sözünün Yunan dilindən tərcüməsidir. Dünyada dağ ümumiyyətlə bu adla tanınsa da, dağın yerləşdiyi bölgədə yaşayan heç bir sakin bu addan dağa istifadə etməmişdir.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Ağrı dağı ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikimənbədə Ağrı dağı (dəqiqləşdirmə) ilə əlaqəli məlumatlar var.

İstinadlar

  1. ↑ http://www.erisi.com/gelisim/harita/trmap/fiziki.jpg.
  2. ↑ https://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=10445.
  3. ↑ Арарат: история восхождений

Şəkillər

  • 1949-cu ildə Ağrı dağı
    1949-cu ildə Ağrı dağı
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ağrı_dağı&oldid=4914695"