Biogen: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keçin
Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
185.147.24.30 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 4971349 dəyişikliyi geri qaytarıldı. Teq: Geri qaytarma |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''Biogen''' — ölü canlıların |
'''Biogen''' — ölü canlıların [[çürümə]]sindən əmələ gəlmiş maddə<ref>R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev, S.R.Hacıyeva. “Ekologiyanın əsasları” (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528.</ref>. |
||
== Biogen çöküntülər == |
|||
Biogen çöküntülər [[Canlı orqanizm|canlı orqanizmlərin]] həyat fəaliyyəti ilə əlaqədar olaraq əmələ gələn, biogen mənşəli [[Üzvi maddələr|üzvi maddədən]], yaxud mineral skelet qalıqlarından təşkil olunmuş [[Çöküntülər (geoloji)|çöküntülər]]. [[Dəniz]] və [[Okean|okeanların]] biogen çöküntülər [[silisium]] və karbonat tərkibli olur; üstünlük təşkil edən çöküntü əmələ gətirən orqanizm qruplarına görə onlara ad verilir. Müasir Biogen çöküntülər [[Okean dibi|okean dibinin]] yarıdan çox hissəsini örtür. Kontinental ([[göl]], [[çay]], [[bataqlıq]]) biogen çöküntülər sapropel və torflardan, həmçinin diatomalı göl lillərindən və qabıq [[Əhəng daşı|əhəngdaşlarından]] ibarətdir. |
|||
== Biogen proseslər == |
|||
1. [[Mineralogiya]] və [[Geologiya|geologiyada]] [[Orqanizm|orqanizmlərin]] bilavasitə iştirakı ilə [[mineral]] və [[Süxurlar|süxur]] əmələgəlmə prosesləri. Məsələn: onların həyat fəaliyyəti nəticəsində ([[kalsit]] və ya [[Opal|opaldan]] ibarət skelet və ya qabıqların, [[Rif|riflərin]]) yaxud üzvi qalıqların dəyişməsi nəticəsində ([[Daş kömür|kömür]] və b.) əmələ gəlməsi. |
|||
2. [[Geomorfologiya|Geomorfologiyada]] morfogenetik əhəmiyyətli orqanizmlərin fəaliyyəti. Nəticədə, həm [[Yer səthi|Yer səthində]] süxurların yumşalması və kimyəvi tərkibinin dəyişməsi (torpaqəmələgəlmə), həm də mikrorelyef formalarının yaranması (tundra təpəcikləri, torf relyefi və b.). |
|||
== Biogen tekstur == |
|||
Biogen tekstur qumlu, alevritli, gilli, karbonatlı süxurlarda müşahidə edilən və mənşəyinə görə çöküntütoplanma prosesində müxtəlif [[Orqanizm|orqanizmlərin]] həyat fəaliyyəti ilə bağlı olan tekstur. Orqanizmlərin həyat fəaliyyətinin izləri qazıntı halında lilə gömülən və ya lilyeyənlərin (xərçəngəbənzərlər, [[Qurd|qurdlar]], [[molyusklar]], [[çiyinayaqlılar]] və b.) ilkin təbəqəliliyi pozması və laylanma müstəvisinə normal və ya çəp yerləşmiş müxtəlif yuva, borucuq və fukoidlər şəklində mühafizə olunur. Yuvacıq və borucuqlar bu [[Heyvanlar|heyvanların]] ifrazat məhsulları və sonradan çökmüş çöküntü ilə dolur. |
|||
== Həmçinin bax == |
|||
* [[Canlı orqanizm|Canlı orqanizmlər]] |
|||
* [[Üzvi maddələr]] |
|||
* [[Çöküntülər (geoloji)|Çöküntülər]] |
|||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
Sətir 22: | Sətir 5: | ||
== Ədəbiyyat == |
== Ədəbiyyat == |
||
*R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev, S.R.Hacıyeva. “Ekologiyanın əsasları” (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528. |
|||
*{{Kitab3|müəllif=|başlıq=Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti|yer=Bakı|nəşriyyat=Nafta-Press|il=2006|səhifələr=679}} |
|||
[[Kateqoriya:Biokimya]] |
[[Kateqoriya:Biokimya]] |
||
[[Kateqoriya:Geologiya terminləri]] |
08:06, 20 dekabr 2019 tarixindəki versiya
Biogen — ölü canlıların çürüməsindən əmələ gəlmiş maddə[1].
İstinadlar
- ↑ R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev, S.R.Hacıyeva. “Ekologiyanın əsasları” (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528.
Ədəbiyyat
- R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev, S.R.Hacıyeva. “Ekologiyanın əsasları” (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528.