Çörək

Əlizadə əli Elməddin oğlu təpəsii

Ən azı un və sudan ibarət hazırlanmış xəmirin bişirilməsi, buxara verilməsi və qızardılması ilə hazırlanır. Bu xəmirə çox vaxt duz, birləşdirici maddələr, qıcqırdıcı və bəzi çörək növlərinə isə günəbaxan, xaşxaş və başqa bitki tumları da əlavə edilir. Tumlar çörəyin üzərində bəzək kimi də istifadə edilə bilər.

Çörək ayrıca da yeyilir. Çox vaxt onu yağla, mürəbbə, bal və ya pendirlə yeyirlər. Avropa arasında müxtəlif ət deli hazırlanmış yeməklər olan çörəyə tez-tez rast gəlinir. Bu buterbrod adlanır. Çörəkdən sendviç üçün də istifadə edilir.

Çörək qapalı və hava keçən çörək qabında olduqda o uzun müddət saxlana bilir.

Biz çörəyi müqəddəs sayıb Onu süfrəyə qoyuruq.Biz həmişə halal çörək yeməliyik. Təzə bişmiş çörəyin sağlamlıq üçün yarada biləcəyi beş problem Təzə bişmiş ətirli çörək iştahanı açaraq onu ləngitmədən yeməyə məcbur edir. Lakin həkimlər xəbərdarlıq edirlər ki, bu, sağlamlıqla bağlı müəyyən problemlərə gətirib çıxara bilər. “Medikforum”a istinadla təzə bişmiş çörəyin hansı fəsadlar törədə biləcəyi barədə məlumatı diqqətinizə çatdırır. Qida borusu xərçəngi. Ümumilikdə, təkcə təzə bişmiş çörəyi deyil, digər yeməkləri də yüksək temperatur səbəbindən dərhal yemək məsləhət deyil. İsti yemək və içkilər qida borusunda xərçəng şişlərinin əmələgəlmə riskini artırır. Əldə olunan elmi məlumatlarda isti yeməklərə və içkilərə meyil, habelə onların müntəzəm qəbulu həmin riski 8 dəfə artırır. Mikrofloranın qıcqırması və zədəsi. Qida sahəsi mütəxəssislərinin sözlərinə görə, ağ undan hazırlanan təzə bişmiş çörək isti olmasa belə, mədə-bağırsaq traktının mikroflorasında çörək nişastası ilə qidalanan pis bakteriyaların fəallaşmasına gətirib çıxarır. Bu proses nəticəsində qıcqırma, həmçinin qarında köp və ağrılar, həzm traktında iltihab əmələ gəlir. Depressiya. Təzə bişmiş yumşaq çörəyə istək ona gətirib çıxarır ki, orqanizm qida dəyəri olmayan, lakin həzm tələb edən bir çox maddələr alır. Nəticədə vacib mineral və vitaminlər orqanizmi tərk edir, yerini doldurma isə baş vermir. Həmin maddələrin çatışmazlığı çox vaxt depressiyanın əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır. Həzm üçün təhlükə. Təzə çörəyi qəbul edən zaman həzm traktında yumaqlar əmələ gəlir. Ekspertlər bildirirlər ki, xəmirin yapışması nəticəsində əmələ gələn bu yumaqlar həzmolunma prosesini ağırlaşdırır, həzm yolundan çətin keçir, mədədə isə həzm fermentlərinin təsirinə təslim olmurlar. Bütün bunlar həzm prosesinin dayanmasına və bağırsaq keçməzliyinə səbəb ola bilər.

Artıq çəki. Həkimlər xəbərdar edirlər ki, təzə bişmiş çörəkdəki maya göbələkləri xüsusən bel nahiyəsində piy yığınlarının əmələ gəlməsinə şərait yaradır. Çörəkdən təkcə az istifadə etmək deyil, həmçinin mayasız və digər sintetik əlavələrsiz tam buğda çörəyinə üstünlük vermək lazımdır.

İstinadlar

azertag.az
nkpi.az 2019-04-18   

Tarixi

Çörəyin tarixi bəşəriyyətin yarandığı gündən başlayır.

Bu gün dünyanın elə bir ölkəsi yoxdur ki, orada aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı çörəklə bağlı əlamətlərə rast gəlinməsin. Tarixi mənbələrdə İraqın şimalında tapılan ilk mədəni buğdanın eramızdan əvvəl onuncu minilliyin ikinci yarısına aid olması göstərilir. Mənbələrdə həmçinin eramızdan əvvəl 2-3-cü minillikdə Misirdə 3 buğda növünün əkildiyi qeyd olunur. Azərbaycanda da aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı daşlaşmış buğda növləri eramızdan əvvəl 6-7 minilliyə aid edilir. Bu müqəddəs nemətə ehtiram həm folklorda, həm də ədəbiyyat da öz əksini daim tapıb.

Azərbaycanda müxtəlif çörək növləri bişirilir: təndir çörəyi, lavaş (yuxa, yayma), fətir, nazik, qalın, kətə, mayasız çörək (cır çörək) – xörəkli çörəyi, bəyim çörəyi, qoz çörəyi, badam çörəyi və s.

Dünyanın ən bahalı çörəyi İspaniyanın Alqotosin kəndində Pan Pina çörəkxanasında 150 dollara satılan qızıl kəpəkli çörəkdir.

Çörək növləri

Çörək dünyada ən geniş yayılmış qida sayılır.Müxtəlif ölkələrdə yerli xalqlar özlərinin aşağıdakı milli çörək növlərini bişirillər :

• Bazlama (Türkiyə)
• Bresel (Almaniya)
• Brioş (Normandiya, Fransa)
• Çapati (Hindistan)
• Lavaş (Qafqaz)
• Маssa (İsrail)
• Pide (Türkiyə)
• Pita (Yaxın Şərq)
• Pissа (İtaliya)
• Tortilya (Мекsiка)
• Folar (Portuqaliya)
• Fransız bageti (Fransa)
• Qara çörək (Rusiya)
• Sac ekmeği (Türkiyə)
• Təndir-nan (Orta Asiya)
• Vestfal çörəyi (Almaniya)
• Yuха (Azərbaycan)