Klarnet: Redaktələr arasındakı fərq
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
|||
| Sətir 25: | Sətir 25: | ||
* [[Vaqif Mirzəyev]] |
* [[Vaqif Mirzəyev]] |
||
* [[Şərbət Rzaquliyev]] |
* [[Şərbət Rzaquliyev]] |
||
* [[Hüsnü Şənləndirici] |
* [[Hüsnü Şənləndirici]] |
||
* [[Hacı Həmidoğlu]] |
* [[Hacı Həmidoğlu]] |
||
11:49, 4 fevral 2020 tarixindəki versiya
| Klarnet | |
|---|---|
 | |
| Hornbostel–Zaks təsnifatı | 422.211.2-71 |
| İxtiraçı | İohann Denner[1][2][…] |
| Audio nümunəsi | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Klarnet — nəfəslə çalınan musiqi aləti[3]. Simfonik orkestrin tərkibinə daxil olan əsas alətlərdən biridir.
Söz açımı
Italyanca «clarinetto» - «kiçik klarina» deməkdir. Klarina isə (latınca «clarus» - aydın) XVIII əsrdə aydın, təmiz səsə malik olan yüksək registrli truba aləti idi.
Tarixçə
Klarnet ağac nəfəs alətlərindən biri olub, 1690-cı ildə Nürnberqli alman musiqi ustası İohann Xristof Denner tərəfindən ixtira olunmuşdur. Artıq XVIII əsrdən etibarən müasir təkmilləşmiş formada orkestrlərin tərkibinə daxil olmuşdur. Solo, ansambl və eləcə də simfonik orkestrin ən başlıca ağac nəfəs aləti kimi geniş tədbiq edilir.[4]
Quruluşu və diapazonu
Silindr şəkilli boru formasındadır, birdilçəkli olub, klapanlar sistemi ilə təchiz olunmuşdur. Uzunluğu 70 sm olan borudan və qamış müştükdən ibarətdir və çoxlu sayda klapanlar vasitasilə çalınır. Onun diapazonu kiçik oktavanın «re» («re b») notundan III oktavanın «lya» - «si b» notuna qədər davam edir. Klarnetin tembri registr bölgüsünə görə müxtəlifdir: aşağı registrdə daha tutqun; orta registrdə mülayim, ifadəli; yüksək registrdə işıqlı və cingiltili səslənir. Klarnet transpozisiyalı musiqi alətləri qrupuna aiddir. Orkestr və ansambllarda, adətən in A və in B kökündə klarnetlərdən istifadə edilir.
Növləri
Dörd müxtəlif növü var:
- böyük klarnet
- kiçik klarnet
- bas blarnet - quruluşuna görə klarnet kimidir, yalnız iri həcminə və bir qədər dəyişilmiş formasına görə fərqlənir. İlk dəfə XIX əsrdə opera musiqisində, daha sonra simfonik musiqidə tətbiq olunmuşdur.[5].
- bassethorn (alt klarnet).
Ünlü klarnetçalanlar
- Əşrəf Əşrəfzadə.
- Ata Atakişiyev
- Vəli Qədimov
- Vaqif Mirzəyev
- Şərbət Rzaquliyev
- Hüsnü Şənləndirici
- Hacı Həmidoğlu
Video
Rəqslər
- Ata Atakişiyev - Azərbaycan milli rəqsi Köhnə Bakı
- Ata Atakişiyev - Azərbaycan milli rəqsi Çobanı
- Ata Atakişiyev - Azərbaycan milli rəqsi Qoçəli
- Vaqif Mirzəyev - Azərbaycan milli rəqsi Çığatayı
- Əşrəf Əşrəfzadə - Azərbaycan milli rəqsi Şüvəlanı
- Məhərrəm Rzayev - Azərbaycan milli rəqsi Şalaxo (Şələ yüküm, Şələküm)
- Şərbət Rzaquliyev - Azərbaycan milli rəqsi Qazağı
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan gəlin havası Vağzalı
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan milli rəqsi Nailə
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan milli rəqsi Gülsüm
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan milli rəqsi Bəsti
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan milli rəqsi Yaqutu
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan milli rəqsi Brilliant
- Hacı Həmidoğlu - Azərbaycan milli rəqsi Beşatılan
- Şəmsi İmanov - Azərbaycan milli rəqsi Tiflisi
- Qulammirzə Mirzəyev - Azərbaycan milli rəqsi Heyvagülü
- Qulammirzə Mirzəyev - Azərbaycan milli rəqsi Yüz bir
- Qulammirzə Mirzəyev - Kolxoz rəqsi
- Qulammirzə Mirzəyev - Kars rəqsi
- Qulammirzə Mirzəyev ansamblın müşayiəti ilə - Türk oyun havası
- Vəli Qədimov (qarmonda Leyla Şabanovanın müşayiəti ilə) - Xoşbəxtlik rəqsi
- Vəli Qədimov (qarmonda Aftandil İsrafilovun müşayiəti ilə) -Azərbaycan milli rəqsi Nazilə
Muğamlar
- Qulammirzə Mirzəyev - Rahab
- Hacı Həmidoğlu - Bayatı Şiraz
- Hacı Həmidoğlu - Bayatı Kürd
- Hacı Həmidoğlu - Humayun
- Hacı Həmidoğlu - Şur
- Hacı Həmidoğlu - Çahargah
- Vəli Qədimov - Çahargah
- Vəli Qədimov (qarmonda Aftandil İsrafilovun müşayiəti ilə) - Bayatı Şiraz
- Vəli Qədimov - Azərbaycan musiqilərindən popurri
- Hüsnü Şenlendirici - Taksim Hicaz
Mahnılar
- Hüseyn Xocahəsənli - Dolya Vorovskaya
- Hüsnü Şenlendirici - Berivan
- Niran Ünsal və Hüsnü Şenlendirici - Ayrılık ateşden bir ok
- İstanbul klarnet korosu tanıtımı
İstinadlar
- ↑ Риман Г. Кларнет (rus.). // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель, пер. Б. П. Юргенсон Москва: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. Т. 2. С. 632–633.
- ↑ Соловьев Н. Кларнет (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1895. Т. XV. С. 297.
- ↑ Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Klarnet
- ↑ Sevda Əliqızı. Hekayətli musiqi lüğəti - K hərfi
- ↑ Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Bas klarnet
