Pişik: Redaktələr arasındakı fərq

Pişik
Pişik
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Mirdəstə: Ferae Klad: Pan-Carnivora Klad: Carnivoramorpha Klad: Yırtıcıkimilər Dəstə: Yırtıcılar Yarımdəstə: Pişikkimilər Fəsilə: Pişiklər Yarımfəsilə: Kiçik pişiklər Cins: Pişik
Beynəlxalq elmi adı
	Felis L., 1758[…];
ITIS	180586
NCBI	9682
EOL	20189
FW	41055

Tarixə interaktiv şəkildə baxın

← Əvvəlki redaktə Sonrakı redaktə →

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun

VizualVikimətn

Sətirdə

10:51, 20 iyun 2020 tarixindəki versiya

Pişik (lat. Felis) — pişiklər fəsiləsinə aid məməli heyvan cinsidir. Vəhşi təbiətdə pişik cinsinə aid aşağıdakı nümayəndələr yaşayır:

Felis bieti — Çin pişiyi
Felis chaus — Qamışlıq pişiyi və ya Xaus
Felis manul — Manul
Felis margarita — Barxan pişiyi
Felis nigripes — Qaraayaq pişik
Felis silvestris — Çöl pişiyi
- Felis silvestris catus — Ev pişiyi (Çöl pişiyinin yarımnövü)

Pişik yırtıcı məməlilərin evdə saxlanılan növüdür. Felidae ailəsində yeganə evdə saxlanılan növdür və onu ailənin vəhşi üzvlərindən ayırmaq üçün çox vaxt ev pişiyi adlandırılır. Bir pişik ev pişiyi, bir ferma pişiyi və ya çöl pişiyi ola bilər. Çöl pişikləri sərbəstdirlər və insanla təmasdan qaçırlar. Yerli pişiklər insanlar tərəfindən yoldaşlığı və gəmiricilər ovlamaq qabiliyyətinə görə qiymətləndirilir. Təxminən 60 pişik cinsi müxtəlif pişik xüsusiyyətləri tərəfindən tanınır. Pişik anatomiyada digər felid növlərə bənzəyir: güclü çevik bir bədənə, sürətli reflekslərə, iti dişlərə və kiçik yırtıcı kimi öldürmələrə uyğunlaşdırılmış geri çəkilə bilən qıvrımlara malikdir. Gecə görmə və qoxu hissi yaxşı inkişaf etmişdir. Pişik ünsiyyətinə pişik üçün xüsusi bir miyoldama kimi vokalizasiyalar daxildir. Təklikdə ovlayan bir yırtıcıdır. Siçanlar və digər kiçik məməlilər tərəfindən edilən səslər kimi insan qulaqları üçün çox həssas və ya çox yüksək səsləri eşidə bilər. Səhər və qaranlıq vaxtlarda ən fəal olan yırtıcılardandır.

Dişi ev pişikləri payızın axırlarından yaza qədər balası olur, Özünün daha balaca formasında olan adətən iki ədədlə ilə beş ədəd arası balası olur. İnsanların ev heyvanlarından imtina etməsi və nəzarət edə bilməməsi bütün dünyada çox sayda tələf olmuş pişiklərə səbəb olur.

Pişiklər ilk dəfə Yaxın Şərqdə eramızdan əvvəl 7500-cü ildə əhlilləşdirilmişdir. Uzun müddət düşünülmüşdü ki, pişik əhlilləşdirmə Qədim Misirdə başlamışdı, çünki eramızdan əvvəl 3100-cü ildən bu yana qədim Misirdə pişiklərə ehtiram verilmişdir. 2017-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatları şirin su balığından sonra ev heyvanlarının sayına görə Ev pişiyi ikinci ən populyar ev heyvanı idi və 95 milyon pişiyə sahib idi. Birləşmiş Krallıqda 2019-cu ilə qədər 4.8 milyondan çox evdə 7.3 milyon pişik yaşayırdı.

Elmi adı Felis catus 1758-ci ildə Carl Linney tərəfindən yerli bir pişik üçün təklif edilmişdir. Felis catus domesticus 1777-ci ildə Johann Christian Polycarp Erxleben tərəfindən təklif edilmişdir. 1904-cü ildə Konstantin Alekseevich Satunin tərəfindən təklif edilən Felis daemon, Zaqafqaziyada qara pişik idi, sonradan ev pişiyi olaraq təyin olundu.

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2006.
↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0

[_e85b117b24d29948-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2006.

[_d84c74b98bfa7249-2] Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0

[1]

[2]

@@ Sətir 26: / Sətir 26: @@
 }}
-'''Pişik''' ({{lang-la|Felis}}) — [[pişiklər]] fəsiləsinə aid [[məməli heyvan]] cinsi.
+'''Pişik''' ({{lang-la|Felis}}) — [[pişiklər]] fəsiləsinə aid [[məməli heyvan]] cinsidir.
 Vəhşi təbiətdə pişik cinsinə aid aşağıdakı nümayəndələr yaşayır:
 * {{bt-lataz|Felis bieti|Çin pişiyi}}
@@ Sətir 37: / Sətir 37: @@
 <gallery>
-Svln4821 ordubad resimleri fotolari sekilleri photos pictures photography tumblr vscocam cat (150).JPG |
+Şəkil:Svln4821 ordubad resimleri fotolari sekilleri photos pictures photography tumblr vscocam cat (150).JPG
-Svln svln4821 ordubad me best top photography resimleri sekilleri photos creative profil maraqli sekil resim fotograflari fotograf ornek resimler (349).JPG |
+Şəkil:Svln svln4821 ordubad me best top photography resimleri sekilleri photos creative profil maraqli sekil resim fotograflari fotograf ornek resimler (349).JPG
-Svln svln4821 ordubad me best top photography resimleri sekilleri photos creative profil maraqli sekil resim fotograflari fotograf ornek resimler (356).JPG |
+Şəkil:Svln svln4821 ordubad me best top photography resimleri sekilleri photos creative profil maraqli sekil resim fotograflari fotograf ornek resimler (356).JPG
+Şəkil:Felis catus-cat on snow.jpg
+</gallery>  Pişik  [[Yırtıcılar|yırtıcı]] məməlilərin evdə saxlanılan növüdür. ''Felidae'' ailəsində yeganə evdə saxlanılan növdür və onu ailənin vəhşi üzvlərindən ayırmaq üçün çox vaxt [[ev pişiyi]] adlandırılır.  Bir pişik ev pişiyi, bir ferma pişiyi və ya [[çöl pişiyi]] ola bilər. Çöl pişikləri sərbəstdirlər və insanla təmasdan qaçırlar.  Yerli pişiklər insanlar tərəfindən yoldaşlığı və [[gəmiricilər]] ovlamaq qabiliyyətinə görə qiymətləndirilir. Təxminən 60 pişik cinsi müxtəlif pişik xüsusiyyətləri tərəfindən tanınır. Pişik anatomiyada digər ''[[Pişiklər|felid]]'' növlərə bənzəyir: güclü çevik bir bədənə, sürətli reflekslərə, iti dişlərə və kiçik yırtıcı kimi öldürmələrə uyğunlaşdırılmış geri çəkilə bilən qıvrımlara malikdir. Gecə görmə və qoxu hissi yaxşı inkişaf etmişdir. Pişik ünsiyyətinə pişik üçün xüsusi bir [[:en:Meow|miyoldama]] kimi vokalizasiyalar daxildir. Təklikdə ovlayan bir yırtıcıdır. [[Siçanlar]] və digər kiçik məməlilər tərəfindən edilən səslər kimi insan qulaqları üçün çox həssas və ya çox yüksək səsləri eşidə bilər. Səhər və qaranlıq vaxtlarda ən fəal olan yırtıcılardandır.
+Dişi ev pişikləri payızın axırlarından yaza qədər balası olur, Özünün daha balaca formasında olan adətən iki ədədlə ilə beş ədəd arası balası olur. İnsanların ev heyvanlarından imtina etməsi və nəzarət edə bilməməsi bütün dünyada çox sayda tələf olmuş pişiklərə səbəb olur.
-</gallery>
-{{heyvan-qaralama}}
+Pişiklər ilk dəfə Yaxın Şərqdə eramızdan əvvəl 7500-cü ildə əhlilləşdirilmişdir. Uzun müddət düşünülmüşdü ki, pişik əhlilləşdirmə [[Qədim Misir]]<nowiki/>də başlamışdı, çünki eramızdan əvvəl 3100-cü ildən bu yana qədim Misirdə pişiklərə ehtiram verilmişdir. 2017-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]  şirin su balığından sonra [[ev heyvanları]]<nowiki/>nın sayına görə Ev pişiyi ikinci ən populyar ev heyvanı idi və 95 milyon pişiyə sahib idi. [[Birləşmiş Krallıq]]<nowiki/>da 2019-cu ilə qədər 4.8 milyondan çox evdə 7.3 milyon pişik yaşayırdı.
+Elmi adı Felis catus 1758-ci ildə [[Karl Linney|Carl Linney]] tərəfindən yerli bir pişik üçün təklif edilmişdir. Felis catus domesticus 1777-ci ildə [[:en:Johann_Christian_Polycarp_Erxleben|Johann Christian Polycarp]] Erxleben tərəfindən təklif edilmişdir. 1904-cü ildə [[:en:Johann_Christian_Polycarp_Erxleben|Konstantin Alekseevich Satunin]] tərəfindən təklif edilən Felis daemon, [[Zaqafqaziya]]<nowiki/>da qara pişik idi, sonradan ev pişiyi olaraq təyin olundu.
+[[Şəkil:Chinese Mountain Cat (Felis Bieti) in XiNing Wild Zoo.jpg|thumb|{{Elmi Təsnifatı|Aləm=Heyvanlar|Tip=Xordalılar|Cins=Felis|Növ=Felis Bieti|Fəsilə=Pişikkimilər|Dəstə=Leşyeyənlər|Sinif=Məməlilər}}]]
+<br />
 [[Kateqoriya:Pişiklər]]

Pişik: Redaktələr arasındakı fərq

10:51, 20 iyun 2020 tarixindəki versiya

Naviqasiya menyusu

Axtar