Nemətulla Vəli: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 7: Sətir 7:
|Digər Adları = Nemətulla şah
|Digər Adları = Nemətulla şah
|Doğum Tarixi = [[1330]]
|Doğum Tarixi = [[1330]]
|Doğum Yeri = [[Naxcivan]]
|Doğum Yeri = [[Hələb]]
|Ölüm Tarixi = [[1431]]
|Ölüm Tarixi = [[1431]]
|Ölüm Yeri =
|Ölüm Yeri =
Sətir 18: Sətir 18:
'''Ne­mə­tul­la Və­li'''­ - bö­yük fars şai­ri, su­fi, alim.
'''Ne­mə­tul­la Və­li'''­ - bö­yük fars şai­ri, su­fi, alim.


== Həyatı ==
== Həyatı ==




Nemətulla Vəli ( "Vəli", yani "müqəddəs" - ona verilmis ləqəbdir. Bu, Allah'ın adlarından biridir) 1330-cu yılda [[Naxcivan] (Nakhcevan) şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Mir Abdulla tasavvuf mürşidi, annesi ise cənubi İranın zadəgan farslarından idi. Nemətilla Vəlinin nesil şəcərəsi Beşinci imam Məhəmməd Bağırdan başlayır. Gənc iken Nemətulla islam ölkələrinə uzunmüddətli səyahətdə olmuşdur. Hər bir müsəlmana vacib bilinen Məkkə ziyarətinə (Həccə) yollanmışdır. Burada şeyx Abdulla əl-Yəfi ilə rastlaşaraq yeddi il müddətində ona müridlik etmişdir. Müridlik müddətindən sonra ikinci dəfə (bu dəfə kamil bir insan kimi) yenidən səyahətə çıkmış, Qahirəni, Suriyanı, Irak, Azərbaycanı və Irani gəzmişdir. O, İranın Kirman şəhərində həmişəlik məskunlaşmışdır.
Nemətulla Vəli ("Və­li", yə­ni "mü­qəd­dəs" - ona ve­ril­miş ləqəb­dir. Bu, Al­la­hın ad­la­rın­dan biridir) 1330-cu ildə [[Hələb]] (Alep­po) şə­hə­rin­də anadan olmuşdur. Onun ata­sı Mir Ab­dulla su­fi mür­şi­di, ana­sı isə cə­nu­bi İra­nın za­də­gan fars­la­rın­dan idi. Nemətilla Vəlinin nəsil şəcərəsi beşin­ci imam Mə­həm­məd Ba­ğırdan başlayır. Gənc ikən Ne­mə­tul­la is­lam öl­kə­lə­ri­nə uzun­müddətli səyahət­də olmuşdur. Hər bir mü­səl­ma­na va­cib bi­li­nən Mək­kə zi­ya­rə­tinə (Həccə) yollanmışdır. Burada şeyx Ab­dul­la əl-Yə­fi ilə rast­la­şa­raq yed­di il müd­də­tin­də ona müridlik etmişdir. Mü­rid­lik müd­də­tin­dən son­ra ikin­ci də­fə (bu dəfə kamil bir insan kimi) yenidən sə­ya­hətə çıxmış, Qa­hirə­ni, Suriya­nı, İra­qı, Azər­bay­ca­nı və İra­nı gə­zmişdir. O, İranın Kir­man şə­hə­rin­də hə­mi­şə­lik məskunlaşmışdır.


Nemətulla Vəli yeni bir sufi qardaşlığının (təriqətinin) yaradıcısıdır. "Nemətullahiyyə" adlanan bu təriqətin həm adı, hem də emblemi ona işarə verir (emblemdə onun adı təbərzinlərin arasına salınmışdır). O, sufi həyat tarzı, sufi fəlsəfəsi, sufi əxlaqı haqqında öz fikirlərini ərəb və fars dillərində yazdığı 500-dən artıq Müxtəlif həcmli Elmi və bədii əsərdə açıqlamışdır. Sufilik tarihinin en ali nümayəndələrindən olan Nemətulla Vəlinin səyi nəticəsində təsəvvüfə və sufilərə qarşı maraq xeyli artmışdır. Ətrafında çoxlu Sayda mürid və davamçılarının olmasına baxmayaraq Nemətulla Vəli özü əkinçiliklə məşğul olaraq Şəxsi nümunəsində peşəkar fəaliyyətin özünütərbiyədə en Peki vasitə olduğunu göstermiştir.
Ne­mə­tul­la Və­li ye­ni bir su­fi qar­daş­lı­ğı­nın (təriqətinin) ya­ra­dı­cı­sıdır. "Ne­mə­tul­la­hiy­yə" adlanan bu təriqətin həm adı, həm də emblemi ona işarə verir (emb­lem­də onun adı­ tə­bər­zin­lə­rin ara­sı­na sa­lın­mışdır). O, su­fi hə­yat tər­zi, su­fi fəl­sə­fə­si, su­fi əx­la­qı haq­qın­da öz fi­kir­lə­ri­ni ərəb və fars dil­lə­rin­də yaz­dı­ğı 500-dən ar­tıq müx­tə­lif həcm­li el­mi və bə­dii əsər­də açıqlamışdır. Su­fi­lik ta­ri­xi­nin ən ali nü­ma­yən­də­lə­rin­dən olan Ne­mə­tul­la Vəlinin sə­yi nəticəsində tə­səv­vü­fə və su­fi­lə­rə qar­şı ma­raq xey­li artmışdır. Ətrafında çoxlu sayda mü­rid­ və da­vam­çı­la­rı­nın ol­ma­sı­na bax­ma­ya­raq Ne­mə­tul­la Vəli özü əkin­çi­lik­lə məş­ğul ola­raq şəx­si nümunəsində pe­şə­kar fəa­liy­yə­tin özü­nü­tər­bi­yə­də ən yax­şı va­si­tə ol­du­ğu­nu göstərmişdir.


101 il ömür sürmüş Nemətulla Vəli həyatının oğlu 25 ilini Kirman vilayətinin Mahan kəndində yaşamış, burada xanəgah tikdirmişdir. Onun qəbri indiyə qədər ziyarətgahdır.
101 il ömür sür­müş Ne­mə­tul­la Və­li hə­ya­tı­nın son 25 ili­ni Kir­man vi­la­yə­ti­nin Ma­han kən­din­də yaşamış, burada xa­nə­gah tik­dirmişdir. Onun qəb­ri in­di­yə qə­dər zi­ya­rət­gah­dır.


[[Kateqoriya: Fars şairlər]]
[[Kateqoriya:Fars şairlər]]
[[Kateqoriya: Sufilər]]
[[Kateqoriya:Sufilər]]
[[Kateqoriya :1330-cu yılda doğulanlar]]
[[Kateqoriya:1330-cu ildə doğulanlar]]
[[Kateqoriya :1431-ci yılda vəfat yapanlar]]
[[Kateqoriya:1431-ci ildə vəfat edənlər]]


[[tr: Şah Ni'matullāh-i Veli]]
[[en:Shāh Ni'matullāh-i Walī]]
[[fa: نعمتالله ولی]]
[[fa:نعمت‌الله ولی]]
[[ru: Шах Ниматулла]]
[[ru:Шах Ниматулла]]

16:08, 18 oktyabr 2009 tarixindəki versiya

NEMƏTULLA VƏLİ
Doğum tarixi 1330
Doğum yeri
Vəfat tarixi 28 aprel 1429
Vəfat yeri
Fəaliyyəti şair

|}

Ne­mə­tul­la Və­li­ - bö­yük fars şai­ri, su­fi, alim.

Həyatı

Nemətulla Vəli ("Və­li", yə­ni "mü­qəd­dəs" - ona ve­ril­miş ləqəb­dir. Bu, Al­la­hın ad­la­rın­dan biridir) 1330-cu ildə Hələb (Alep­po) şə­hə­rin­də anadan olmuşdur. Onun ata­sı Mir Ab­dulla su­fi mür­şi­di, ana­sı isə cə­nu­bi İra­nın za­də­gan fars­la­rın­dan idi. Nemətilla Vəlinin nəsil şəcərəsi beşin­ci imam Mə­həm­məd Ba­ğırdan başlayır. Gənc ikən Ne­mə­tul­la is­lam öl­kə­lə­ri­nə uzun­müddətli səyahət­də olmuşdur. Hər bir mü­səl­ma­na va­cib bi­li­nən Mək­kə zi­ya­rə­tinə (Həccə) yollanmışdır. Burada şeyx Ab­dul­la əl-Yə­fi ilə rast­la­şa­raq yed­di il müd­də­tin­də ona müridlik etmişdir. Mü­rid­lik müd­də­tin­dən son­ra ikin­ci də­fə (bu dəfə kamil bir insan kimi) yenidən sə­ya­hətə çıxmış, Qa­hirə­ni, Suriya­nı, İra­qı, Azər­bay­ca­nı və İra­nı gə­zmişdir. O, İranın Kir­man şə­hə­rin­də hə­mi­şə­lik məskunlaşmışdır.

Ne­mə­tul­la Və­li ye­ni bir su­fi qar­daş­lı­ğı­nın (təriqətinin) ya­ra­dı­cı­sıdır. "Ne­mə­tul­la­hiy­yə" adlanan bu təriqətin həm adı, həm də emblemi ona işarə verir (emb­lem­də onun adı­ tə­bər­zin­lə­rin ara­sı­na sa­lın­mışdır). O, su­fi hə­yat tər­zi, su­fi fəl­sə­fə­si, su­fi əx­la­qı haq­qın­da öz fi­kir­lə­ri­ni ərəb və fars dil­lə­rin­də yaz­dı­ğı 500-dən ar­tıq müx­tə­lif həcm­li el­mi və bə­dii əsər­də açıqlamışdır. Su­fi­lik ta­ri­xi­nin ən ali nü­ma­yən­də­lə­rin­dən olan Ne­mə­tul­la Vəlinin sə­yi nəticəsində tə­səv­vü­fə və su­fi­lə­rə qar­şı ma­raq xey­li artmışdır. Ətrafında çoxlu sayda mü­rid­ və da­vam­çı­la­rı­nın ol­ma­sı­na bax­ma­ya­raq Ne­mə­tul­la Vəli özü əkin­çi­lik­lə məş­ğul ola­raq şəx­si nümunəsində pe­şə­kar fəa­liy­yə­tin özü­nü­tər­bi­yə­də ən yax­şı va­si­tə ol­du­ğu­nu göstərmişdir.

101 il ömür sür­müş Ne­mə­tul­la Və­li hə­ya­tı­nın son 25 ili­ni Kir­man vi­la­yə­ti­nin Ma­han kən­din­də yaşamış, burada xa­nə­gah tik­dirmişdir. Onun qəb­ri in­di­yə qə­dər zi­ya­rət­gah­dır.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nemətulla_Vəli&oldid=559620"