Kolbun təcrübəli öyrənmə nəzəriyyəsi

Kolbun təcrübəli öyrənmə nəzəriyyəsi (ing. Kolb's experiential learning) — 1984-cü ildə Devid Kolb tərəfindən modeli açıqlanan öyrənmə nəzəriyyəsi. O, bu nəzəriyyəsini ortaya atarkən Berlində psixoloq olan Kurt Levinin yanaşmalarından ilhamlanıb. Təbrübəli öyrənmə nəzəriyyəsi bir şəxsin bacarıq və iş öhdəliklərinin ölçülməsi və dəyərləndirilməsini əhatə edən metoddur. Bu nəzəriyyə iki səviyyədə dəyərləndirilir: dördmərhələli öyrənmə periodu və dörd fərqli öyrənmə metodu. Kolbun nəzəriyyəsi təcrübə, qavrayış, idrak davranışı özündə birləşdirən yanaşmaya sahibdir.

Təcrübəli öyrənmə periodu

Öyrənmə periodu beton öyrənmə, reflektiv müşahidə, mücərrəd konseptləşdirmə və aktiv sınaqlar mərhələsini əhatə edir. Bu metoddan istifadə edən şəxs period boyunca irəlilədikcə təsirli nəticə əldə edir. Öyrənən şəxs məntiqə uyğun olaraq periodun istənilən bir məhələsindən qoşularaq onu davam etdirə bilər.

İlk mərhələ öyrənən şəxsin yeni bir anlayışla qarşılaşdığı və ya bildiyi bir anlayışı təkrar mənimsədiyi zaman ortaya çıxan beton öyrənmədir. Daha sonrakı mərhələ olan reflektiv müşahidə mərhələsində isə öyrənən şəxsin fərdi təcrübələri ön plana keçir. Üçüncü mərhələdə isə öyrənən şəxs öyrəndiyi anlayışdan ikinci mərhələdəki əks olunan düşüncələrə əsaslanaraq yeni fikirlər formalaşdırır. Sonrakı mərhələ olan aktiv sınaqlar mərhələsində isə öyrənən şəxs ilk üç mərhələdəki mənimsədiklərini davamlı olaraq tətbiq edir və tədricən uyğunlaşdırır. Davamlı olaraq dövr edə bilən bu period qısa və uzun bir müddət ərzində baş verə bilir.

Kolbun öyrənmə üslubları

Kolbun nəzəriyyəsinin metodları iki əsas bünövrəyə söykənir: bir şəxsin məlumatı necə başa düşməsi və necə emal etməsi. Bu məlumatlar daha sonra mücərrəd təcrübə və ya mücərrəd konseptləşdirmə olaraq təsnif olunur və aktiv sınaqlar ya da reflektiv müşahidə ilə emal edilir.

Tədris nəticələri

Kolbun təcrübəli öyrənmə nəzəriyyəsinin aşağıdakı tədris nəticələri vardır:

• Müəllimlərin hədəf qrupu olan şagirdləri üçün daha uyğun öyrətmə metodları inkişaf etdirməsinə kömək olur;
• Müəllimlərin şagirdlərinin öyrənmə metodlarına uyğun olan öyrətmə fəaliyyətləri hazırlamalarına kömək edir;
• Şagirdlər təcrübəli öyrənmə periodunun dörd mərhələsindən hər birini keçmələrini təmin edəcək fəaliyyətə diqqət cəmləyirlər.

Xarici keçidlər

• Kolb's Learning Styles and Experiential Learning Cycle
• What Are KOLB’s Learning Styles And What Do They Mean?
• The Experiential Learning Theory of David Kolb
• Experiential Learning Cycle Model
• What Is Experiential Learning?
• Experiential Learning (Kolb)
• Kolb’s Learning Cycle
• Video: 8 Things to Know About the Experiential Learning Cycle