Ümumi milli gəlir: Redaktələr arasındakı fərq
Sətir 414: | Sətir 414: | ||
|{{CAN }}||style=text-align:right|{{formatnum:1212200}} |
|{{CAN }}||style=text-align:right|{{formatnum:1212200}} |
||
|} |
|} |
||
== Ümumi milli məhsul == |
|||
Ümumi Milli Məhsul (ÜMM), ölkə vətəndaşlarının təmin etdiyi əməyin və əmlakın bir ildə istehsal etdiyi bütün mal və xidmətlərin bazar dəyəridir. Ümumi daxili məhsuldan (ÜDM), istehsalın coğrafi mövqeyinə əsasən istehsalın müəyyənləşdirilməsindən fərqli olaraq, ÜDM, əmlakın yerləşdiyi əraziyə görə paylanmış istehsalı göstərir. Əslində, gəliri mülk və yaşayış yerinə görə hesablayır, buna görə də adı daha az anlaşılmaz ümumi milli gəlirdir. |
|||
ÜMG, ÜDM-yə və rezidentlərin xarici investisiyalardan qazandıqları bütün gəlirlərə, xarici rezidentlər tərəfindən daxili iqtisadiyyatda qazandıqları gəlirlərə bərabər olan bir iqtisadi statistikadır. |
|||
GSMH texniki sənət səviyyəsinin keyfiyyətcə yaxşılaşması (məsələn, kompüterdə işləmə sürətinin artması) ilə malların kəmiyyət artımı (məsələn, istehsal olunan kompüterlərin sayı) arasında fərq qoymur və hər ikisini “iqtisadi artım” ın formaları kimi qəbul edir. |
|||
Bir ölkənin kapitalı və ya işçi qüvvəsi sərhədlərindən kənarda istifadə edildikdə və ya xarici bir firma öz ərazisində fəaliyyət göstərdikdə, ÜDM və ÜDM ümumi məhsulun fərqli göstəricilərini verə bilər. Məsələn, 2009-cu ildə ABŞ ÜMG 14.119 trilyon dollar, ÜMM isə 14.265 trilyon dollar olaraq qiymətləndirdi <ref>Daly, Herman E. (1996), ''Beyond Growth''. Beacon Press</ref>. |
|||
Ümumi milli gəlir (ÜMM) termini beynəlxalq statistikada tədricən ümumi milli məhsulu (GSMH) əvəz etmişdir. <ref>{{cite web |url=http://www.federalreserve.gov/Releases/Z1/Current/annuals/a2005-2009.pdf |title=Flow of Funds Accounts of the United States |date=17 September 2010 |publisher=Board of Governors of the Federal Reserve System |page=9 |access-date=23 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101208005006/http://www.federalreserve.gov/releases/z1/Current/annuals/a2005-2009.pdf |archive-date=8 December 2010 |url-status=dead }}</ref> Konseptual olaraq eyni olsa da, dəqiq hesablama metodu ad dəyişikliyi ilə inkişaf etmişdir. |
|||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
08:36, 7 yanvar 2021 tarixindəki versiya
Ümumi milli gəlir və ya ümumi milli məhsul(ing. gross national income (GNI), gross national product (GNP)) — iqtisadi əlaqələr nəticəsində yaranan (verilən və alınan) ilkin gəlirlərin saldosu nəzərə alınmaqla, rezident-vahidlər tərəfindən əldə edilən ilkin gəlirlərin cəmidir. Ümumi milli gəlir ümumi daхili məhsuldan, başqa ölkələrə verilmiş və ya başqa ölkələrdən alınmış ilkin gəlirlər nəzərə alınmaqla hesablanır (əvvəllər ümumi milli gəlir ümumi milli məhsul adlanırdı)[2][3].
ÜDM və ÜMG müqayisəsi
- GNI — ÜMG
- GDP — ÜDM
- Money flowing from foreign countries — Xarici ölkələrdən pul axını
- Money flowing to foreign countries — Xarici ölkələrə pul axını
Sıra | Ölkə | ÜMG (Atlas metodu)[4] | ÜMG[5] | ÜDM[6] | ||
---|---|---|---|---|---|---|
value (a) | a - GDP | value (b) | b - GDP | |||
1 | 20,636,317 | 91,974 | 20,837,347 | 293,004 | 20,544,343 | |
2 | 13,181,372 | -426,779 | 13,556,853 | -51,298 | 13,608,151 | |
3 | 5,226,599 | 255,276 | 5,155,423 | 184,100 | 4,971,323 | |
4 | 3,905,321 | -42,299 | 4,058,030 | 110,410 | 3,947,620 | |
5 | 2,777,405 | -77,891 | 2,816,805 | -38,491 | 2,855,296 | |
6 | 2,752,034 | -25,501 | 2,840,071 | 62,536 | 2,777,535 | |
7 | 2,727,893 | 9,161 | 2,691,040 | -27,692 | 2,718,732 | |
8 | 2,038,376 | -45,488 | 2,106,525 | 22,661 | 2,083,864 | |
9 | 1,902,286 | 16,804 | 1,832,170 | -53,312 | 1,885,482 | |
10 | 1,665,565 | -47,776 | 1,694,054 | -19,287 | 1,713,341 |
Nominal Ümumi milli gəlir (Atlas Metodu)
Nominal, Atlas metodu — cari milyonlarla ABŞ dolları ilə (ilk 15)[2]
Rank | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ABŞ | 17.611.491 | ABŞ | 17.001.290 | ABŞ | 16.501.016 | ABŞ | 15.727.291 | ABŞ | 15.143.137 | ABŞ | 14.740.580 | ABŞ | 15.002.428 | ABŞ | 14.651.211 | ABŞ | 14.345.565 |
2 | ÇXR | 10.096.966 | ÇXR | 9.110.333 | ÇXR | 7.934.721 | ÇXR | 6.726.270 | ÇXR | 5.752.320 | ÇXR | 4.856.999 | Yaponiya | 4.835.553 | Yaponiya | 4.812.119 | Yaponiya | 4.931.413 |
3 | Yaponiya | 5.339.076 | Yaponiya | 5.899.905 | Yaponiya | 6.101.579 | Yaponiya | 5.775.633 | Yaponiya | 5.376.601 | Yaponiya | 4.797.984 | ÇXR | 4.070.860 | Almaniya | 3.348.291 | Almaniya | 3.160.529 |
4 | Almaniya | 3.853.623 | Almaniya | 3.809.927 | Almaniya | 3.754.154 | Almaniya | 3.801.607 | Almaniya | 3.662.524 | Almaniya | 3.588.452 | Almaniya | 3.601.765 | ÇXR | 3.283.519 | ÇXR | 2.685.206 |
5 | Fransa | 2.844.284 | Fransa | 2.869.883 | Fransa | 2.824.713 | Fransa | 2.889.304 | Fransa | 2.847.703 | Fransa | 2.831.553 | Birləşmiş Krallıq | 2.904.224 | Birləşmiş Krallıq | 2.835.805 | Birləşmiş Krallıq | 2.645.489 |
6 | Birləşmiş Krallıq | 2.801.499 | Birləşmiş Krallıq | 2.695.974 | Birləşmiş Krallıq | 2.612.525 | Birləşmiş Krallıq | 2.542.593 | Birləşmiş Krallıq | 2.540.957 | Birləşmiş Krallıq | 2.666.939 | Fransa | 2.800.864 | Fransa | 2.576.642 | Fransa | 2.414.820 |
7 | Braziliya | 2.429.720 | Braziliya | 2.486.874 | Braziliya | 2.432.061 | İtaliya | 2.237.958 | İtaliya | 2.234.508 | İtaliya | 2.227.358 | İtaliya | 2.222.143 | İtaliya | 2.093.640 | İtaliya | 1.989.288 |
8 | İtaliya | 2.147.247 | İtaliya | 2.130.760 | İtaliya | 2.143.583 | Braziliya | 2.207.921 | Braziliya | 1.916.260 | Braziliya | 1.572.431 | İspaniya | 1.490.975 | Kanada | 1.356.017 | İspaniya | 1.241.641 |
9 | Hindistan | 2.027.964 | Rusiya | 1.981.791 | Hindistan | 1.892.548 | Hindistan | 1.755.712 | Hindistan | 1.555.615 | İspaniya | 1.519.339 | Kanada | 1.484.345 | İspaniya | 1.353.031 | Kanada | 1.224.994 |
10 | Rusiya | 1.930.634 | Hindistan | 1.952.847 | Rusiya | 1.823.299 | Kanada | 1.617.083 | Kanada | 1.511.465 | Kanada | 1.447.937 | Braziliya | 1.427.429 | Braziliya | 1.152.772 | Cənubi Koreya | 966.585 |
11 | Kanada | 1.785.099 | Kanada | 1.848.274 | Kanada | 1.773.264 | Rusiya | 1.547.010 | İspaniya | 1.496.363 | Hindistan | 1.392.779 | Rusiya | 1.368.593 | Hindistan | 1.117.463 | Hindistan | 941.326 |
12 | Avstraliya | 1.444.201 | Avstraliya | 1.514.269 | İspaniya | 1.396.221 | İspaniya | 1.455.758 | Rusiya | 1.425.123 | Rusiya | 1.318.495 | Hindistan | 1.229.139 | Cənubi Koreya | 1.091.726 | Meksika | 921.879 |
13 | İspaniya | 1.366.027 | İspaniya | 1.376.929 | Avstraliya | 1.359.417 | Cənubi Koreya | 1.125.787 | Cənubi Koreya | 1.053.302 | Cənubi Koreya | 1.037.381 | Cənubi Koreya | 1.118.647 | Rusiya | 1.079.991 | Braziliya | 898.063 |
14 | Cənubi Koreya | 1.365.797 | Cənubi Koreya | 1.298.958 | Cənubi Koreya | 1.232.164 | Avstraliya | 1.119.902 | Meksika | 1.026.316 | Meksika | 988.663 | Meksika | 1.074.555 | Meksika | 1.000.700 | Rusiya | 830.146 |
15 | Meksika | 1.237.533 | Meksika | 1.202.800 | Meksika | 1.167.292 | Meksika | 1.068.140 | Avstraliya | 1.025.186 | Avstraliya | 954.754 | Avstraliya | 900.062 | Niderland | 809.106 | Niderland | 753.205 |
Ümumi milli gəlir AQP Atlas metodu
AQP – milyonlarla beynəlxalq dollar (top 15)[3]
Rank | 2016 | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ÇXR | 21.366.057 | ÇXR | 17.966.893 | ABŞ | 17.091.162 | ABŞ | 16.596.084 | ABŞ | 15.802.898 | ABŞ | 15.121.133 | ABŞ | 14.494.460 | ABŞ | 14.791.194 | ABŞ | 14.585.723 | ABŞ | 14.140.770 |
2 | ABŞ | 18.749.688 | ABŞ | 17.823.200 | ÇXR | 16.418.959 | ÇXR | 15.112.256 | ÇXR | 13.680.536 | ÇXR | 12.305.378 | ÇXR | 11.017.654 | ÇXR | 10.090.052 | ÇXR | 8.991.462 | ÇXR | 7.637.790 |
3 | Hindistan | 8.594.226 | Hindistan | 7.292.778 | Hindistan | 6.699.996 | Hindistan | 6.179.567 | Hindistan | 5.794.517 | Hindistan | 5.314.158 | Hindistan | 4.783.856 | Yaponiya | 4.433.212 | Yaponiya | 4.408.333 | Yaponiya | 4.180.595 |
4 | Yaponiya | 5.443.842 | Yaponiya | 4.846.688 | Yaponiya | 4.844.841 | Yaponiya | 4.700.740 | Yaponiya | 4.522.723 | Yaponiya | 4.437.371 | Yaponiya | 4.192.471 | Hindistan | 4.376.743 | Hindistan | 4.138.987 | Hindistan | 3.658.435 |
5 | Almaniya | 4.394.786 | Almaniya | 4.243.163 | Almaniya | 4.097.775 | Almaniya | 3.890.009 | Almaniya | 3.634.151 | Almaniya | 3.505.460 | Almaniya | 3.407.922 | Almaniya | 3.286.644 | Almaniya | 3.170.077 | Almaniya | 3.006.891 |
6 | Braziliya | 4.175.469 | Braziliya | 3.809.390 | Braziliya | 3.651.266 | Braziliya | 3.474.015 | Braziliya | 3.293.559 | Braziliya | 3.157.522 | Braziliya | 2.953.733 | Braziliya | 2.836.486 | Braziliya | 2.724.769 | Braziliya | 2.603.694 |
7 | Rusiya | 3.305.725 | Rusiya | 3.237.388 | Rusiya | 3.108.506 | Rusiya | 3.254.184 | Rusiya | 3.124.400 | Rusiya | 2.837.672 | Rusiya | 2.678.150 | Rusiya | 2.597.648 | Birləşmiş Krallıq | 2.325.258 | Birləşmiş Krallıq | 2.270.766 |
8 | İndoneziya | 2.929.424 | Fransa | 2.655.517 | Fransa | 2.625.346 | Fransa | 2.494.655 | Fransa | 2.495.100 | Fransa | 2.381.563 | Fransa | 2.291.855 | Birləşmiş Krallıq | 2.343.012 | Fransa | 2.288.657 | Fransa | 2.094.160 |
9 | Fransa | 2.835.242 | İndoneziya | 2.592.315 | Birləşmiş Krallıq | 2.483.802 | Birləşmiş Krallıq | 2.394.758 | Birləşmiş Krallıq | 2.343.934 | Birləşmiş Krallıq | 2.281.280 | Birləşmiş Krallıq | 2.272.667 | Fransa | 2.310.555 | Fransa | 2.224.097 | Rusiya | 2.071.669 |
10 | Birləşmiş Krallıq | 2.763.382 | Birləşmiş Krallıq | 2.550.078 | İndoneziya | 2.436.810 | İndoneziya | 2.275.802 | İtaliya | 2.124.755 | İtaliya | 2.054.019 | İtaliya | 2.016.501 | İtaliya | 2.050.607 | İtaliya | 1.971.909 | İtaliya | 1.865.144 |
11 | İtaliya | 2.316.529 | İtaliya | 2.155.153 | İtaliya | 2.148.502 | İtaliya | 2.134.839 | İndoneziya | 2.106.961 | İndoneziya | 1.949.021 | İndoneziya | 1.798.541 | İndoneziya | 1.705.066 | İndoneziya | 1.568.263 | İndoneziya | 1.434.248 |
12 | Meksika | 2.262.919 | Meksika | 2.111.206 | Meksika | 1.939.753 | Meksika | 1.941.682 | Meksika | 1.859.264 | Meksika | 1.710.132 | Meksika | 1.597.656 | Meksika | 1.611.372 | Meksika | 1.516.236 | Meksika | 1.432.295 |
13 | Türkiyə | 1.907.486 | Cənubi Koreya | 1.696.955 | Cənubi Koreya | 1.652.081 | Cənubi Koreya | 1.627.812 | Cənubi Koreya | 1.568.631 | Cənubi Koreya | 1.506.812 | İspaniya | 1.492.658 | İspaniya | 1.508.412 | İspaniya | 1.447.718 | İspaniya | 1.346.277 |
14 | Cənubi Koreya | 1.833.914 | Kanada | 1.576.495 | Səudiyyə Ərəbistanı | 1.549.822 | İspaniya | 1.497.167 | İspaniya | 1.494.181 | İspaniya | 1.486.687 | Cənubi Koreya | 1.393.108 | Cənubi Koreya | 1.405.612 | Cənubi Koreya | 1.350.407 | Cənubi Koreya | 1.246.382 |
15 | Səudiyyə Ərəbistanı | 1.799.740 | İspaniya | 1.556.600 | Kanada | 1.535.440 | Səudiyyə Ərəbistanı | 1.488.100 | Kanada | 1.401.447 | Kanada | 1.336.646 | Kanada | 1.279.702 | Kanada | 1.313.134 | Kanada | 1.271.027 | Kanada | 1.212.200 |
Ümumi milli məhsul
Ümumi Milli Məhsul (ÜMM), ölkə vətəndaşlarının təmin etdiyi əməyin və əmlakın bir ildə istehsal etdiyi bütün mal və xidmətlərin bazar dəyəridir. Ümumi daxili məhsuldan (ÜDM), istehsalın coğrafi mövqeyinə əsasən istehsalın müəyyənləşdirilməsindən fərqli olaraq, ÜDM, əmlakın yerləşdiyi əraziyə görə paylanmış istehsalı göstərir. Əslində, gəliri mülk və yaşayış yerinə görə hesablayır, buna görə də adı daha az anlaşılmaz ümumi milli gəlirdir.
ÜMG, ÜDM-yə və rezidentlərin xarici investisiyalardan qazandıqları bütün gəlirlərə, xarici rezidentlər tərəfindən daxili iqtisadiyyatda qazandıqları gəlirlərə bərabər olan bir iqtisadi statistikadır.
GSMH texniki sənət səviyyəsinin keyfiyyətcə yaxşılaşması (məsələn, kompüterdə işləmə sürətinin artması) ilə malların kəmiyyət artımı (məsələn, istehsal olunan kompüterlərin sayı) arasında fərq qoymur və hər ikisini “iqtisadi artım” ın formaları kimi qəbul edir.
Bir ölkənin kapitalı və ya işçi qüvvəsi sərhədlərindən kənarda istifadə edildikdə və ya xarici bir firma öz ərazisində fəaliyyət göstərdikdə, ÜDM və ÜDM ümumi məhsulun fərqli göstəricilərini verə bilər. Məsələn, 2009-cu ildə ABŞ ÜMG 14.119 trilyon dollar, ÜMM isə 14.265 trilyon dollar olaraq qiymətləndirdi [7].
Ümumi milli gəlir (ÜMM) termini beynəlxalq statistikada tədricən ümumi milli məhsulu (GSMH) əvəz etmişdir. [8] Konseptual olaraq eyni olsa da, dəqiq hesablama metodu ad dəyişikliyi ilə inkişaf etmişdir.
İstinadlar
- ↑ "World Bank's Income Groups". Our World in Data. İstifadə tarixi: 5 March 2020.
- ↑ 1 2 World Bank. "GNI, Atlas method". data.worldbank.org. İstifadə tarixi: 2016-06-23.
- ↑ 1 2 World Bank. "GNI, PPP (international $)". data.worldbank.org. İstifadə tarixi: 2016-06-23.
- ↑ "GNI, Atlas method (current US$)". World Bank.
- ↑ "GNI (milyon ABŞ dolları)". World Bank.
- ↑ "GDP (current US$)". World Bank.
- ↑ Daly, Herman E. (1996), Beyond Growth. Beacon Press
- ↑ "Flow of Funds Accounts of the United States" (PDF). Board of Governors of the Federal Reserve System. 17 September 2010. səh. 9. 8 December 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2018.