11.967
edits
"Kök (orqan)" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər
Jump to navigation
Jump to search
k
109.127.59.30 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq AfraimMammadov tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
k (109.127.59.30 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq AfraimMammadov tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.) Teq: Geri qaytarma |
|||
|
Kökün ucunda əksərən kök üsküyü və mikoriza olur. Kök həmişə morfoloji ucdan böyüyür və endogen budaqlanma (daxilində törəmə), xüsusiyyətinə malikdir.
[[Otlar]], [[kollar]] və [[ağaclar]] '''kök''' sisteminə malikdir. Kök, bitkinin əsas orqanlarından biridir. Kökün əsas vəzifələrindən (funksiyalarından) biri, bitkini torpağa bərkitmək və torpaqdakı suyu, eləcə də mineral maddələri sormaqdır. Çox vaxt Kök, ehtiyat qida maddəsi toplanan orqana da çevrilir. Üzvi maddələrin yaradılmasında və vegetativ çoxalma prosesində də kök iştirak edir.
Bitkinin bütün kökləri onun kök sistemini təşkil edir.
== Kökün zonaları ==
Bitkinin toxumu cücərdikdə əvvəlcə onda toxumdakı rüşeym kökcüyünün inkişafı nəticəsində kök əmələ gəlir. Bu kökcük bitkinin başqa orqanları kimi hüceyrəvi quruluşa malikdir. Rüşeym kökcüyünün hüceyrələri
Noxud, lobya və buğdanın cavan kökİərini işığa tutub diqqətlə baxsaq, onlarn uc hissələrinin bir qədər tünd rəngdə olmasını müşahidə edərik. Lobyanın cavan kökünü uzununa bölüb onun nazik kə siyinə mikroskopla baxsaq, kökün hissələrini aydın görərik.
Nsovulub, dağılır. Onları kökün ucunda arasıkəsilmədən əmələ gələn yeni hüceyrə qatları əvəz edir. Beləlikİə, kök üsküyü kökün zərif ucunu dağılmaqdan qoru-yur. KÖK üsküyündən yuxarıda zərif qılaflı sıx yerləşmiş kiçik hüceyrələr vardır. Bu sahə törədici toxumanı təşkil edən bölünmə zonasıdır. Törədici toxumanın, yəni bölünmə zonasının üst hissəsində kökün böyümə zonası yerləşir. Böyümə zonasındakı hüceyrələr uzanır və nəticədə kök uzununa böyüyür. Kökün böyüyən uc hissəsindən yuxarıda sorucu zona adlanan hissə yerləşir. Sorucu zonada çoxlu əmici tellər olur. Onlar kökün səthindən yanlara uzanan hüceyrələrdir. Hər əmici tel kökün xarici hüceyrələrinin uzun çıxıntısıdır. Başqa hüceyrələr kimi əmici telin hüceyrəsi də qılafdan, sitoplazma, nüvə və vakuoldan ibarətdir. Əmici tellər mikroskopla aydın görünür. Bəzi bitkilərin kökİərində əmici telləri adi gözlə də görmək mümkündür. Onların uzunluğu 10 mm-dən çox olmur, 10-15 gün yaşayır, sonra tələf olur. Əvəzində kökün səthində yerləşən hüceyrələrdən yeniləri əmələ gəlir. Əmici tellər kökün sorucu hissəsində çox sıx yerləşir. Məsələn, qarğıdalı kökünün 18 mm<sup>2</sup> sahəsində 700-ə qədər əmici tel olur. Əmici tellər nə qədər çox olsa, bitki o qədər yaxşı qidalanar. Ona görə də bitkilərin şitillərini tarlaya, tingləri isə bağa köçürən zaman ehtiyatlı olmaq la-zımdır ki, əmici tellər zədələnməsin.▼
Kökün bir qədər tünd rəngdə görünən zərif ucu üsküyəbənzər sıx hüceyrə qatı ilə örtülmüşdür. Həmin örtüyə kök üsküyü deyilir.
▲
Kökün sorucu zonasından yuxarıda onun ötürücü zonası yerləşir. Ötürücü zonada əmici tellər olmur.
| |||