Conatan Svift

Conatan Svift
Jonathan Swift
Təxəllüsü	Isaac Bickerstaff, Lemuel Gulliver, M. B. Drapier, Simon Wagstaff
Doğum tarixi	30 noyabr 1667
Doğum yeri	Dublin, İrlandiya
Vəfat tarixi	19 noyabr 1745 (77 yaşında)
Vəfat yeri	Dublin, İrlandiya
Dəfn yeri	Müqəddəs Patrik kafedralı[d]
Təhsili	Dublin Triniti Kolleci
Fəaliyyəti	şair, roman yazıçısı, filosof, insan hüquqları fəalı, yazıçı, fantastika yazıçısı[d], esseist, publisist, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, nasir, ictimai xadim, keşiş
Fəaliyyət illəri	1700-cü ildən
Əsərlərinin dili	ingilis dili
Janrlar	satira, esse, Pritça, pamflet
Tanınmış əsərləri	Qulliverin səyahəti
Conatan Svift Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Conatan Svift (ing. Jonathan Swift; 30 noyabr 1767, Dublin, İrlandiya - 19 oktyabr 1745, Dublin, İralandiya — ingilis-irland yazıçı-satirik, publisist, filosof, şair və ictimai xadim.

Həyatı

Conatan Svift 1667-cı il 30 noyabrda Dublində anadan olmuşdur. Çox ağır, çətin bir həyat yaşamışdır. Buna görə də yaşadığı ağalar-qullar cəmiyyətinin bütün haqsızlıqlarının, eybəcərliklərinin acısını dadmış və yaradıcılığında bütün ömrü boyu bunlara qarşı barışmaz mübarizə aparmışdır. Bu mübarizə ideyası onun "Qulliverin səyahəti" romanında da aydın görünür. Əsərin tam adı belədir: "Bir neçə gəmidə əvvəl cərrah, sonralar kapitan olmuş Lemoel Qulliverin səyahəti" (1772-1773) Svift liliputlar ölkəsindəki Kral ilə, öz zamanındakı nazir və sərkədələr arasındakı bənzəyişi verməklə onları ifşa etmişdir. Onları cirtdan liliputlarla tutuşdurmaqla gülünc və eybəcər şəkildə göstərmişdir. Gülüş, məzəli və ağıllı Sviftin başlıca mübarizə silahı olmuşdur. Qulliver romanda göstərdiyi kimi liliputlar ölkəsindən başqa nəhənglər ölkəsində, uçan Saputi adasında, ağıllı, düşüncəli atlar diyarında da olmuş, bu ölkənin hər birində C. Svift təsvir etdiyi hadisələr vasitəsilə öz zamanındakı cürbəcür nöqsan və eybəcərliklərin üstünü açmışdır. Liliputlar ölkəsində Qulliver kralı, əyanları, sərkərdələri öz cib yaylığına büküb cibinə qoymuş, onların bir yığın hərb gəmisini bir barmağına doladığı nazik iplə sürüyüb aparmışdır. Conatan Svift 19 oktyabr 1745-ci ildə 77 yaşında vəfat etmişdir.

Xarici keçidlər

30 Noyabr 1667-də İrlandiyanın paytaxtı Dublində anadan olub. İngilis ailəsindəndir. Atası öldükdən sonra anadan olan Swift, anası əvvəl bir uşaq bağçasına, sonra əmisinə əmanət etdiyi və İngiltərədəki qohumlarının yanına qayıtdığı üçün anasız böyüdü. [2]

1689-cu ildə Trinity Kollecini bitirib İngiltərəyə getdi. Öz dövrünün əhəmiyyətli bir dövlət adamı olan və yazıları ilə məşhur bir mütəfəkkir sayılan Sir William Temple'in evində çalışdı və katibi oldu. Stella adı ilə əbədiləşdirəcəyi ilk şeirləri və o dövrdə səkkiz yaşında olan Esther Johnson ilə görüşü də bu dövrdə baş verdi. (1691).

William Temple sayəsində o illərin mədəni mühiti və nüfuzlu insanları ilə tanış oldu və təşviqi ilə Oksford Universitetində oxudu. O dövrdə Swift kimi savadlı, lakin qeyri-müəyyən bir gəncliyə açıq olan az sayda peşədən biri dindar idi. Müstəqil olmaq üçün bu peşəni seçən Swift 1694-cü ildə Anglikan Kilsəsinə daxil oldu. [2] 1696-cı ildə Məbədin evinə qayıtdı və 1699-cu ildə Məbədin ölümünə qədər xatirələrini və məktublarını nəşrə hazırlamağa kömək etdi. Bu dövrdə, fərqli məzhəblərdən olan xristianların mübarizəsindən bəhs edən bir lövhə hekayəsi adlı əsərini yazdı. [3] 1704-cü ildə nəşr olunan əsərində din sahəsindəki dözümsüzlüyü və riyakarlığı tənqid etdi. [2]

Məbədin ölümündən sonra Dublinə getdi, əvvəlcə Lord Berkeley ilə çalışdı və daha sonra siyasətdən və saraydan bir rahib olaraq qaldı. [4] Eyni vaxtda, Stella İrlandiyaya köçdü və Dublin xaricində olarkən tez-tez evdə qaldı. [4] Bütün araşdırmalara baxmayaraq, Swiftin bu gənc qızla münasibətləri üzə çıxmadı. [2] Evlənəcəkləri barədə geniş bir şayiə yayılsa da, Swift onu sevərək sevdiyini heç vaxt etiraf etmədi və həmişə Stellanın yoldaşı Rebecca Dingley ilə yanlarında görüşdülər. [2] Londondan Stella və Rebecca'ya yazdığı məktublar "Daily to Stella" olaraq yayımlandı.

1701-ci ildə Londona qayıtdıqda, indi tanınmış bir yazıçı idi. Siyasət, din və ədəbiyyat sahəsindəki polemikaları ilə təsirli idi. Ardıcıl nəşr olunan kitabları da çox diqqət çəkdi və parlaq zehni heyranlıq oyatdı. Siyasi olaraq liberalların tərəfində olan Swift kilsə və dinə də bağlı idi. 1704-cü ildə nəşr olunan "Kitab müharibəsi" satira İngiltərədəki Yeni-Yeni mübahisəni yenidən alovlandırdı. [5] "Köhnəni" "yeniyə" qarşı müdafiə etdi və öz yaşındakı süniliyi və təkəbbürü tənqid etdi. [2]

1710-cu ildən sonra mühafizəkar Tory partiyasını dəstəkləməyə başladı. Torlar hakimiyyətdə olduğu dövrdə 1710-1713-cü illər arasında Londonda yaşamış və partiya liderlərinin yer aldığı The Examiner jurnalını idarə edərək paytaxtın siyasi həyatında fəal rol oynamışdır. [2]

Lakin 1714-cü ildə Torys-in siyasi gücü zəiflədi və Swift məyus halda Dublinə döndü. 1713-cü ildə St. Patrick Katedrali. [2] Bu vəzifəyə görə Londona gedə bilməyən Swift, 1745-ci ildə vəfat edənə qədər özünü işləməyə və İrlandiyanın problemləri barədə yazmağa verdi. Bir-birinin ardınca buraxdığı siyasi broşuralarla İrlandiyada milli qəhrəman oldu. 1724-1725-ci illərdə nəşr olunan "The Clother's Letters" və ardından 1726-da tamamladığı Gulliver's Travels ilə İrlandiyada çox məşhur oldu.

Dörd hissəli Guliverin Journeys-in son iki bölümü, xüsusən də son epizodu, hər zaman bir şöhrət qazanan çox sərt bir daşlamadır. Swift, cırtdanlar ölkəsinin ilk bölümündə İngiltərədəki Whigs və Torys toqquşmasını təsvir edir; İkinci hissədə üstün Avropa sivilizasiyasının və İngilis sisteminin çürümüş hissələrini, üçüncü hissəsində bəzi ehtimal olunan elmi əsərləri, son hissəsində özünü heyvanlardan üstün hesab edən insan şüurunu satirik etdi.

1729-cu ildə nəşr olunan "Təvazökar bir təklif" olaraq bilinən buklet, onun son vacib əsəri idi. Tam adı "Kasıb insanların övladlarını ölkənin valideynlərinə yük olmaqdan qoruyan təvazökar bir təklif" olan bu əsərdə. Swift, o dövrdə dini və ya iqtisadi mövzularda ətraflı tövsiyələr dərc edən "dizaynerlər" adlandırılan parodikasında ən ləyaqətli şəkildə yoxsul İrlandiyalı uşaqların bişirilməsini və yeyilməsini təklif edir.

Küskünlüyü və bədbinliyi getdikcə daha da şiddətlənən və səhhəti pisləşən Jonathan Swift, son üç ili tamamilə dəli kimi keçirdi. [2] 1945-ci il oktyabrın 19-da İrlandiyada öldü. 1716-cı ildə Stella's St. Müqəddəs Patrik Katedralindəki məzarının yanında dəfn edildi