Vitraj: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Şablonun Azərbaycan dilinə tərcümə edilməsi, qrammatik və texniki düzəlişlər
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Geri qaytarıldı Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 1: Sətir 1:
[[Şəkil:Klosterkirche hirschhorn fenster edit.jpg|150px|right|Almanya kilsələrindən birindəki vitraj]]
[[Şəkil:Klosterkirche hirschhorn fenster edit.jpg|150px|right|Almanya kilsələrindən birindəki vitraj]]
'''Vitraj''' — ('''fr. vitrage, lat. vitrum- şüşə sözündən''')- şüşədən və s. şəffaf materiallardan düzəldilən [[ornamet]]li və ya süjetli [[dekorativ]] kompozisiya. Şəffaf materialdan hazırlanmış ornamentli və ya süjetli kompozisiya pəncərə və qapı şəbəkələrinin bəzədilməsində, habelə interyerlərin tərtibatında vitrajdan istifadə olunur.
'''Vitraj''' — ('''fr. vitrage, lat. vitrum- şüşə sözündən''')- şüşədən və s. şəffaf materiallardan düzəldilən [[ornamet]]li və ya süjetli [[dekorativ]] kompozisiya. Şəffaf mater q
qilmandan hazırlanmış ornamentli və ya süjetli kompozisiya pəncərə və qapı şəbəkələrinin bəzədilməsində, habelə interyerlərin tərtibatında vitrajdan istifadə olunur.


Rəngli vitrajlar zəngin işıq boyaları əmələ gətirir və interyerin emosional ifadəliliyini artırır. Bəni Həsəndə (MƏR) və [[Roma]]da tapılmış rəngli, hamar, şüşə parçalarından məlum olur ki, e.ə. II minillikdən [[Qədim Misir]]də, eramızın I əsrindən isə [[Qədim Roma]]da sadə vitrajlar hazırlanmışdır. [[Roma]] və Ravennadakı erkən xristian bazilikalarının pəncərə çərçivələrində şüşə alebastr və selenitdən hazırlanmış xüsusi kütlə ilə əvəz edilirdi; alebastr və selenit parlaq işığı keçirmədiyindən binanın interyerində əmələ gələn yarımqaranlıqda işıq zolaqlarından orijinal dekorativ effekt yaranırdı. X-XII əsrlərdə [[Fransada]] roman məbədlərində və [[Almaniyada]] dini mövzuda, sujetli vitrajlar düzəldilirdi. Sonralar dini rəsmlərlə yanaşı məişət səhnələri təsvir olunan vitrajlar ([[Şartrdakı kilsə]], 1260 ildən sonra) yarandı və rəngli şüşələrə rəngsiz şüşələr əlavə edildi ([[Paris Notr-Dam kilsəsi]], V-ı XIII-XIV əsrlər, XIX əsrdə bərpa edilmişdir). XIV-XV əsrlərdə vitraj sənəti [[İngiltərə]]də və digər [[Avropa ölkələri]]ndə ([[İsveçrə]], [[İtaliya]], [[Polşa]]) geniş yayıldı.
Rəngli vitrajlar zəngin işıq boyaları əmələ gətirir və interyerin emosional ifadəliliyini artırır. Bəni Həsəndə (MƏR) və [[Roma]]da tapılmış rəngli, hamar, şüşə parçalarından məlum olur ki, e.ə. II minillikdən [[Qədim Misir]]də, eramızın I əsrindən isə [[Qədim Roma]]da sadə vitrajlar hazırlanmışdır. [[Roma]] və Ravennadakı erkən xristian bazilikalarının pəncərə çərçivələrində şüşə alebastr və selenitdən hazırlanmış xüsusi kütlə ilə əvəz edilirdi; alebastr və selenit parlaq işığı keçirmədiyindən binanın interyerində əmələ gələn yarımqaranlıqda işıq zolaqlarından orijinal dekorativ effekt yaranırdı. X-XII əsrlərdə [[Fransada]] roman məbədlərində və [[Almaniyada]] dini mövzuda, sujetli vitrajlar düzəldilirdi. Sonralar dini rəsmlərlə yanaşı məişət səhnələri təsvir olunan vitrajlar ([[Şartrdakı kilsə]], 1260 ildən sonra) yarandı və rəngli şüşələrə rəngsiz şüşələr əlavə edildi ([[Paris Notr-Dam kilsəsi]], V-ı XIII-XIV əsrlər, XIX əsrdə bərpa edilmişdir). XIV-XV əsrlərdə vitraj sənəti [[İngiltərə]]də və digər [[Avropa ölkələri]]ndə ([[İsveçrə]], [[İtaliya]], [[Polşa]]) geniş yayıldı.

10:53, 8 aprel 2021 versiyası

Almanya kilsələrindən birindəki vitraj
Almanya kilsələrindən birindəki vitraj

Vitraj — (fr. vitrage, lat. vitrum- şüşə sözündən)- şüşədən və s. şəffaf materiallardan düzəldilən ornametli və ya süjetli dekorativ kompozisiya. Şəffaf mater q qilmandan hazırlanmış ornamentli və ya süjetli kompozisiya pəncərə və qapı şəbəkələrinin bəzədilməsində, habelə interyerlərin tərtibatında vitrajdan istifadə olunur.

Rəngli vitrajlar zəngin işıq boyaları əmələ gətirir və interyerin emosional ifadəliliyini artırır. Bəni Həsəndə (MƏR) və Romada tapılmış rəngli, hamar, şüşə parçalarından məlum olur ki, e.ə. II minillikdən Qədim Misirdə, eramızın I əsrindən isə Qədim Romada sadə vitrajlar hazırlanmışdır. Roma və Ravennadakı erkən xristian bazilikalarının pəncərə çərçivələrində şüşə alebastr və selenitdən hazırlanmış xüsusi kütlə ilə əvəz edilirdi; alebastr və selenit parlaq işığı keçirmədiyindən binanın interyerində əmələ gələn yarımqaranlıqda işıq zolaqlarından orijinal dekorativ effekt yaranırdı. X-XII əsrlərdə Fransada roman məbədlərində və Almaniyada dini mövzuda, sujetli vitrajlar düzəldilirdi. Sonralar dini rəsmlərlə yanaşı məişət səhnələri təsvir olunan vitrajlar (Şartrdakı kilsə, 1260 ildən sonra) yarandı və rəngli şüşələrə rəngsiz şüşələr əlavə edildi (Paris Notr-Dam kilsəsi, V-ı XIII-XIV əsrlər, XIX əsrdə bərpa edilmişdir). XIV-XV əsrlərdə vitraj sənəti İngiltərədə və digər Avropa ölkələrində (İsveçrə, İtaliya, Polşa) geniş yayıldı.

Müasir vitrajlar kiçik şüşə parçalarından hazırlanır və qurğuşun, polad, yaxud plastik kütlədən hazırlanan lentlə birləşdirilir. Naxışlar rəngsiz şüşə üzərində həkk edilir, yaxud kimyəvi üsulla vurulur. Sovet rəssamlarından A.V.Stoşkus, K.J.Morkuans, L.Q.Polişşuk və b. müxtəlif həyat hadisələrini təsvir edən vitrajlar yaradılır.

Azərbaycanda vitrajın şüşə parçalarının taxta alata bənd edilmiş həndəsi formalı şəbəkə növü inkişaf etmişdir. Bunların ən yaxşı nümunələri Şəki xanlarının sarayında və Şəkixanovların evinin tərtibatında (XVIII-XIX əsrlər) qalmışdır.

Xarici keçidlər