Cəbr: Redaktələr arasındakı fərq
→Cəbr: Qrammatika düzəldildi Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə Android tətbiqi ilə edilmiş redaktə |
→Cəbr: Keçidlər əlavə edildi Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə Android tətbiqi ilə edilmiş redaktə |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
cəbr ({{dil-ar|الجبر}}) — Ərəb sözüdür, ''icbari, məcburi'' sözləri ilə kökdaşdır, ''“''əziyyət''”'' anlamında işlədilir. Riyazi elmlərdən olan ''cəbr'' fənni də çətin mənimsənildiyindən (əziyyət verdiyinə görə) belə adlanıb. Müxtəlif cəbr sistemlərinin adlarında istifadə edilir. Daha geniş mənada cəbrdə toplamanın və sayların vurulmasının adi əməliyyatlarını ümumiləşdirən bir çox sərbəst təbiətin elementlərinin üstündə əməliyyatların öyrənilməsinə həsr edilmiş riyaziyyatın bölməsini anladır. |
|||
==Tarixi== |
==Tarixi== |
||
18:35, 16 may 2021 tarixindəki versiya
cəbr (ərəb. الجبر) — Ərəb sözüdür, icbari, məcburi sözləri ilə kökdaşdır, “əziyyət” anlamında işlədilir. Riyazi elmlərdən olan cəbr fənni də çətin mənimsənildiyindən (əziyyət verdiyinə görə) belə adlanıb. Müxtəlif cəbr sistemlərinin adlarında istifadə edilir. Daha geniş mənada cəbrdə toplamanın və sayların vurulmasının adi əməliyyatlarını ümumiləşdirən bir çox sərbəst təbiətin elementlərinin üstündə əməliyyatların öyrənilməsinə həsr edilmiş riyaziyyatın bölməsini anladır.
Tarixi
Cəbrin mənbələri dərin qədimliyin vaxtlarına gedir. Həqiqi sayların və kəsrlərin üstündə hesab hərəkətləri — ən sadə cəbr əməliyyatlarıdır. Güman edilir ki, məsələlərin həlli yanlış vəziyyətin qaydasına əsaslandırılmışdı.
Babilistan riyaziyyatları kvadrat tənlikləri həll edə bilirdi. Onlar yalnız müsbət əmsallarla və tənliyin kökləriylə işi idilər, çünki mənfi rəqəmləri bilmirdilər. Babilistanda müxtəlif yenidən qurmalar üzrə işlər bilirdilər. Cəbrin məqsəd və metodları əvvəlcə tənliklərin qurulması və onların həllindən ibarət olmuşdur. Tənliklərin araşdırılması ilə əlaqədar ədəd anlayışı inkişaf etmişdir, mənfi, rasional, irrasional və kompleks ədədlər Cəbrə daxil edilmişdir. Cəbrdə ədədlər üzərində aparılan əməliyyatların xassələrini konkret ədədlərin iştirak etmədiyi formada ifadə etməyə imkan verən hərfi işarələmələr formalaşmışdır. Hərfi ifadələrin müəyyən qayda üzrə (Əməliyyatların xassələri ilə əlaqədar) dəyişdirilməsi klassik Cəbr aparatını təşkil edir. Cəbrin inkişafı riyaziyyatın yeni sahələrinin, xüsusilə riyazi analizin, diferensial və inteqral hesabının inkişafına böyük təsir göstərdi. Cəbr daha geniş, müasir anlamda öz xassələrinə görə ədədlərin toplanması və vurulmasına oxşar cəbri əməliyyatlar adlanan bu və ya digər təbiətli obyektlər sistemi haqqında elm kimi təyin oluna bilər.