Vilm Hosenfild: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k Şəxs şablonu qaydaya salınır
k tənzimləmə using AWB
Sətir 19: Sətir 19:
|təhsili =
|təhsili =
|fəaliyyəti =
|fəaliyyəti =
|fəaliyyət illəri = [[1914]]–[[1917]] [[I Dünya Müharibəsi|(I Dünya Müharibəsi)]]
|fəaliyyət illəri = 1914–1917 ([[I Dünya Müharibəsi]])
1939–1945 ([[II Dünya Müharibəsi]])
[[1939]]–[[1945]] [[II Dünya Müharibəsi|(II Dünya Müharibəsi)]]
|tanınır =
|tanınır =
|mükafatları = [[Dəmir xaç ordeni]], [[Dünya xalqları ədalətliləri]], Polşa intibah ordeni
|mükafatları = [[Dəmir xaç ordeni]], [[Dünya xalqları ədalətliləri]], Polşa intibah ordeni
Sətir 30: Sətir 30:
}}
}}


'''Vilm Hosenfild''' ({{DVTY}}) — peşəsi müəllimlik olan və [[İkinci Dünya müharibəsi|müharibənin]] sonuna qədər [[Kapitan (rütbə)|kapitan rütbəsinə]] yüksələn alman ordusu zabiti idi. [[İkinci dünya müharibəsi]] dövründə [[Nasist Almaniyası|Nasist Almaniyasının]] işğalı altında olan [[Polşa]] [[Yəhudilər|yəhudilərindən]] bəzilərinin həyatını xilas etmişdir. Bunların arasında [[Polşa]] [[Yəhudilər|yəhudisi]] olan pianoçu və bəstəkar [[Vladislav Şpilman]] da var. Bu hadisələr Vladislav Şpilmana həsr olunmuş [[Pianoçu (film, 2002)|"Pianoçu"]] filmində öz əksini tapmışdır.
'''Vilm Hosenfild''' ({{DVTY}}) — peşəsi müəllimlik olan və [[İkinci Dünya müharibəsi|müharibənin]] sonuna qədər [[Kapitan (rütbə)|kapitan rütbəsinə]] yüksələn alman ordusu zabiti idi. [[İkinci dünya müharibəsi]] dövründə [[Nasist Almaniyası]]nın işğalı altında olan [[Polşa]] [[yəhudilər]]indən bəzilərinin həyatını xilas etmişdir. Bunların arasında [[Polşa]] [[Yəhudilər|yəhudisi]] olan pianoçu və bəstəkar [[Vladislav Şpilman]] da var. Bu hadisələr Vladislav Şpilmana həsr olunmuş "[[Pianoçu (film, 2002)|Pianoçu]]" filmində öz əksini tapmışdır.


==Həyatı==
==Həyatı==
[[2 may|2 may,]] [[1895|1895-ci]] ildə Makenseldə, mühafizəkar və dindar [[katolik]], müəllim ailəsində dünyaya gəlmişdir. [[1914|1914-cü]] ildə [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsinə]] qatılmış və [[1917|1917-ci]] ildə yaralanmışdı. Bunun nəticəsində ikinci dərəcəli [[Dəmir xaç ordeni]] ilə mükafatlandırılmışdı.
[[2 may]], [[1895|1895-ci]] ildə Makenseldə, mühafizəkar və dindar [[katolik]], müəllim ailəsində dünyaya gəlmişdir. [[1914|1914-cü]] ildə [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsinə]] qatılmış və [[1917|1917-ci]] ildə yaralanmışdı. Bunun nəticəsində ikinci dərəcəli [[Dəmir xaç ordeni]] ilə mükafatlandırılmışdı.


Hosenfild, [[1939|1939-cu]] ilin [[Avqust|avqustunda]] [[Vermaxt|Vermaxta]] təyin edilmişdi. Əvvəlcə Pabianisdə bir həbsxana düşərgəsinin tikintisi və idarəsi ilə məşğul olmuş, bir müddət sonra, 1939-cu ilin dekabr ayında Veqrova təyin edilmişdi. [[1940|1940-cı]] ilin iyul ayında Varşavaya təyin edilmiş və [[17 yanvar]] [[1945|1945-ci]] ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] əsgərlərinə əsir düşənə qədər [[Varşava|Varşavada]] xidmət etmişdir.
Hosenfild, [[1939|1939-cu]] ilin [[avqust]]unda [[Vermaxt]]a təyin edilmişdi. Əvvəlcə Pabianisdə bir həbsxana düşərgəsinin tikintisi və idarəsi ilə məşğul olmuş, bir müddət sonra, 1939-cu ilin dekabr ayında Veqrova təyin edilmişdi. [[1940|1940-cı]] ilin iyul ayında Varşavaya təyin edilmiş və 17 yanvar [[1945|1945-ci]] ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet]] əsgərlərinə əsir düşənə qədər [[Varşava]]da xidmət etmişdir.


[[1935|1935-ci]] ildən [[Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası|Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasına]] üzv olmağına baxmayaraq içində partiyaya və [[Nasizm|nasist]] ideologiyasına qarşı şübhələr artırdı. Bunun əsas səbəblərindən biri isə polyakların və yəhudilərin məruz qaldıqları işgəncələr, çəkdikləri əziyyətlər və onların acınacaqlı sonları idi. O və onun bir neçə zabit dostları həmvətənlərinin hərəkətlərinə görə utanır, yəhudilərə yazığı gəlir və imkan dairəsində onlara kömək etməyə çalışırdılar.
[[1935|1935-ci]] ildən [[Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası]]na üzv olmağına baxmayaraq içində partiyaya və [[Nasizm|nasist]] ideologiyasına qarşı şübhələr artırdı. Bunun əsas səbəblərindən biri isə polyakların və yəhudilərin məruz qaldıqları işgəncələr, çəkdikləri əziyyətlər və onların acınacaqlı sonları idi. O və onun bir neçə zabit dostları həmvətənlərinin hərəkətlərinə görə utanır, yəhudilərə yazığı gəlir və imkan dairəsində onlara kömək etməyə çalışırdılar.


[[Vladislav Şpilman|Vladislav Şpilmanın]] "Varşava gündəlikləri"ndən:
[[Vladislav Şpilman]]ın "Varşava gündəlikləri"ndən:
{{cquote|''Bu dəfə mən cəsarətimi toplayıb ona sual verdim, sualım ağzımdan qəfil çıxdı:
{{cquote|''Bu dəfə mən cəsarətimi toplayıb ona sual verdim, sualım ağzımdan qəfil çıxdı:


Sətir 49: Sətir 49:


==Həbsi və ölümü==
==Həbsi və ölümü==
Vilm, [[1945|1945-ci il,]] [[17 yanvar]] tarixində Varşavanın 30 km yaxınlığında kiçik bir [[Polşa]] kəndi olan Blonedə [[SSRİ]] əsgərləri tərəfindən əsir götürülmüş və 25 illik həbs cəzasına məhkum edilmişdi.<ref>Vogel, p. 968-69, back flap</ref> [[1946|1946-cı]] ildə Qərbi Almaniyadakı həyat yoldaşına yazdığı məktubunda həyatlarını xilas etdiyi yəhudilərin adlarını qeyd etmiş və yoldaşından onlardan kömək istəməyini xahiş etmişdi. [[1950|1950-ci]] ildə [[Vladislav Şpilman]] ona kömək edən bu alman zabitinin adını öyrənir. Öz gündəliyində [[Vladislav Şpilman]] radiodan olan əməkdaşı Ziqmund Ledniskinin əsir saxlanıldığı yerdən [[Varşava|Varşavaya]] qaytarılarkən müvəqqəti düşərgədə saxlanılan alman zabitləri ilə necə qarşılaşdığı yazır. Bu alman zabitlər arasında Vilm də vardı. Əsir düşdükdən sonra [[Polşa]] yəhudiləri onun lehinə şahidlik etsələr də məhkəmə buna inanmamışdı. Kapitan Vilm Hosenfild, böyük ehtimalla, işgəncə zamanı [[13 avqust]], [[1952|1952-ci]] ildə axşam saat 10:00-da, [[Stalinqrad]] yaxınlığındaki bir [[SSRİ]] əsir düşərgəsində dünyasını dəyişdi.
Vilm, [[1945|1945-ci il,]] 17 yanvar tarixində Varşavanın 30&nbsp;km yaxınlığında kiçik bir [[Polşa]] kəndi olan Blonedə [[SSRİ]] əsgərləri tərəfindən əsir götürülmüş və 25 illik həbs cəzasına məhkum edilmişdi.<ref>Vogel, p. 968-69, back flap</ref> [[1946|1946-cı]] ildə Qərbi Almaniyadakı həyat yoldaşına yazdığı məktubunda həyatlarını xilas etdiyi yəhudilərin adlarını qeyd etmiş və yoldaşından onlardan kömək istəməyini xahiş etmişdi. [[1950|1950-ci]] ildə [[Vladislav Şpilman]] ona kömək edən bu alman zabitinin adını öyrənir. Öz gündəliyində [[Vladislav Şpilman]] radiodan olan əməkdaşı Ziqmund Ledniskinin əsir saxlanıldığı yerdən [[Varşava]]ya qaytarılarkən müvəqqəti düşərgədə saxlanılan alman zabitləri ilə necə qarşılaşdığı yazır. Bu alman zabitlər arasında Vilm də vardı. Əsir düşdükdən sonra [[Polşa]] yəhudiləri onun lehinə şahidlik etsələr də məhkəmə buna inanmamışdı. Kapitan Vilm Hosenfild, böyük ehtimalla, işgəncə zamanı 13 avqust, [[1952|1952-ci]] ildə axşam saat 10:00-da, [[Stalinqrad]] yaxınlığındaki bir [[SSRİ]] əsir düşərgəsində dünyasını dəyişdi.


==Mükafatlandırılması==
==Mükafatlandırılması==
Şpilmanın oğlu Anjey Şpilman Vilm Hosenfildinin [[Dünya xalqları ədalətliləri|Dünya xalqları ədalətliləri ordeni]] almağı üçün Yad Vaşemə müraciət etmişdir.<ref>Szpilman, ''The Pianist'', 1999. Page 222.</ref> Şpilmanın ailəsi və minlərlə insan Hosenfildin müharibə dövründə göstərdiyi davranışlarına görə bu orden ilə mükafatlandırılmağını istəmişdilər.
Şpilmanın oğlu Anjey Şpilman Vilm Hosenfildinin [[Dünya xalqları ədalətliləri|Dünya xalqları ədalətliləri ordeni]] almağı üçün Yad Vaşemə müraciət etmişdir.<ref>Szpilman, ''The Pianist'', 1999. Page 222.</ref> Şpilmanın ailəsi və minlərlə insan Hosenfildin müharibə dövründə göstərdiyi davranışlarına görə bu orden ilə mükafatlandırılmağını istəmişdilər.


[[2007|2007-ci]] ilin oktyabrında Hosenfild ölümündən sonra Polşa prezidenti [[Lex Kaçinski]] tərəfindən Polşa xidmət nişanı (Polyakca: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski) ilə mükafatlandırılmışdı. <ref>{{cite web |url=http://www.dziennik.pl/Default.aspx?TabId=96&ShowArticleId=63954 |title=''Dziennik'' |author= |date= |website= |publisher= |language= |access-date= |archive-url =https://web.archive.org/web/20071021083436/http://www.dziennik.pl/Default.aspx?TabId=96 |archive-date =13 oktyabr, 2007 }}</ref>
[[2007|2007-ci]] ilin oktyabrında Hosenfild ölümündən sonra Polşa prezidenti [[Lex Kaçinski]] tərəfindən Polşa xidmət nişanı (Polyakca: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski) ilə mükafatlandırılmışdı.<ref>{{cite web |url=http://www.dziennik.pl/Default.aspx?TabId=96&ShowArticleId=63954 |title=''Dziennik'' |author= |date= |website= |publisher= |language= |access-date= |archive-url =https://web.archive.org/web/20071021083436/http://www.dziennik.pl/Default.aspx?TabId=96 |archive-date =13 oktyabr, 2007 }}</ref>


[[16 fevral|16 fevral,]] [[2009|2009-cu]] ildə Yad Vaşem, Kapitan Vilm Hosenfildi ölümünden sonra Dünya xalqları ədalətliləri ordeni ilə təltif edəcəyini açıqladı.<ref>{{cite web |url=http://www1.yadvashem.org/yv/en/righteous/stories/hosenfeld.asp |title=Wilhelm (Wilm) Hosenfeld - The Righteous Among The Nations |author= |date= |website= |publisher= |language= |access-date= |archive-url =https://web.archive.org/web/20160421183500/http://www.yadvashem.org/yv/en/righteous/stories/hosenfeld.asp |archive-date =21 aprel, 2016}}</ref> 19 iyun, 2009-cu ildə İsrail diplomatları Berlində Hosenfildin oğlu Detlevi mükafata layiq gördülər.<ref>[http://news.sky.com/home/world-news/article/15312581 Nazi Officer Honoured For Saving 'The Pianist']</ref>
[[16 fevral]], [[2009|2009-cu]] ildə Yad Vaşem, Kapitan Vilm Hosenfildi ölümünden sonra Dünya xalqları ədalətliləri ordeni ilə təltif edəcəyini açıqladı.<ref>{{cite web |url=http://www1.yadvashem.org/yv/en/righteous/stories/hosenfeld.asp |title=Wilhelm (Wilm) Hosenfeld - The Righteous Among The Nations |author= |date= |website= |publisher= |language= |access-date= |archive-url =https://web.archive.org/web/20160421183500/http://www.yadvashem.org/yv/en/righteous/stories/hosenfeld.asp |archive-date =21 aprel, 2016}}</ref> 19 iyun, 2009-cu ildə İsrail diplomatları Berlində Hosenfildin oğlu Detlevi mükafata layiq gördülər.<ref>[http://news.sky.com/home/world-news/article/15312581 Nazi Officer Honoured For Saving 'The Pianist']</ref>


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==

19:29, 31 iyul 2021 tarixindəki versiya

Vilm Hosenfild
Wilhelm Adalbert Hosenfeld
Doğum tarixi 2 may 1895(1895-05-02)[1]
Vəfat tarixi 13 avqust 1952(1952-08-13)[2][3] (57 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı

Almaniya İmperiyası

Üçüncü Reyx
Fəaliyyəti hərbi qulluqçu, müqavimət döyüşçüsü[d], müəllim, əsgər
Fəaliyyət illəri

1914–1917 (I Dünya Müharibəsi)

1939–1945 (II Dünya Müharibəsi)
Partiyası
Mükafatları Dəmir xaç ordeni, Dünya xalqları ədalətliləri, Polşa intibah ordeni
Üzvlüyü
hosenfeld.dk

Vilm Hosenfild (2 may 1895[1] – 13 avqust 1952[2][3], Volqoqrad, SSRİ) — peşəsi müəllimlik olan və müharibənin sonuna qədər kapitan rütbəsinə yüksələn alman ordusu zabiti idi. İkinci dünya müharibəsi dövründə Nasist Almaniyasının işğalı altında olan Polşa yəhudilərindən bəzilərinin həyatını xilas etmişdir. Bunların arasında Polşa yəhudisi olan pianoçu və bəstəkar Vladislav Şpilman da var. Bu hadisələr Vladislav Şpilmana həsr olunmuş "Pianoçu" filmində öz əksini tapmışdır.

Həyatı

2 may, 1895-ci ildə Makenseldə, mühafizəkar və dindar katolik, müəllim ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1914-cü ildə Birinci dünya müharibəsinə qatılmış və 1917-ci ildə yaralanmışdı. Bunun nəticəsində ikinci dərəcəli Dəmir xaç ordeni ilə mükafatlandırılmışdı.

Hosenfild, 1939-cu ilin avqustunda Vermaxta təyin edilmişdi. Əvvəlcə Pabianisdə bir həbsxana düşərgəsinin tikintisi və idarəsi ilə məşğul olmuş, bir müddət sonra, 1939-cu ilin dekabr ayında Veqrova təyin edilmişdi. 1940-cı ilin iyul ayında Varşavaya təyin edilmiş və 17 yanvar 1945-ci ildə Sovet əsgərlərinə əsir düşənə qədər Varşavada xidmət etmişdir.

1935-ci ildən Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasına üzv olmağına baxmayaraq içində partiyaya və nasist ideologiyasına qarşı şübhələr artırdı. Bunun əsas səbəblərindən biri isə polyakların və yəhudilərin məruz qaldıqları işgəncələr, çəkdikləri əziyyətlər və onların acınacaqlı sonları idi. O və onun bir neçə zabit dostları həmvətənlərinin hərəkətlərinə görə utanır, yəhudilərə yazığı gəlir və imkan dairəsində onlara kömək etməyə çalışırdılar.

Vladislav Şpilmanın "Varşava gündəlikləri"ndən:

" Bu dəfə mən cəsarətimi toplayıb ona sual verdim, sualım ağzımdan qəfil çıxdı:

— Siz almansınız?

O qızardı və az qala ağlayaraq qışqırdı, sanki mən onun xətrinə dəydim:

— Bəli, əfsuslar olsun ki, mən almanam. Polşada nələr baş verdiyini çox yaxşı bilirəm və mən xalqımın yerinə utanıram.

"

Həbsi və ölümü

Vilm, 1945-ci il, 17 yanvar tarixində Varşavanın 30 km yaxınlığında kiçik bir Polşa kəndi olan Blonedə SSRİ əsgərləri tərəfindən əsir götürülmüş və 25 illik həbs cəzasına məhkum edilmişdi.[4] 1946-cı ildə Qərbi Almaniyadakı həyat yoldaşına yazdığı məktubunda həyatlarını xilas etdiyi yəhudilərin adlarını qeyd etmiş və yoldaşından onlardan kömək istəməyini xahiş etmişdi. 1950-ci ildə Vladislav Şpilman ona kömək edən bu alman zabitinin adını öyrənir. Öz gündəliyində Vladislav Şpilman radiodan olan əməkdaşı Ziqmund Ledniskinin əsir saxlanıldığı yerdən Varşavaya qaytarılarkən müvəqqəti düşərgədə saxlanılan alman zabitləri ilə necə qarşılaşdığı yazır. Bu alman zabitlər arasında Vilm də vardı. Əsir düşdükdən sonra Polşa yəhudiləri onun lehinə şahidlik etsələr də məhkəmə buna inanmamışdı. Kapitan Vilm Hosenfild, böyük ehtimalla, işgəncə zamanı 13 avqust, 1952-ci ildə axşam saat 10:00-da, Stalinqrad yaxınlığındaki bir SSRİ əsir düşərgəsində dünyasını dəyişdi.

Mükafatlandırılması

Şpilmanın oğlu Anjey Şpilman Vilm Hosenfildinin Dünya xalqları ədalətliləri ordeni almağı üçün Yad Vaşemə müraciət etmişdir.[5] Şpilmanın ailəsi və minlərlə insan Hosenfildin müharibə dövründə göstərdiyi davranışlarına görə bu orden ilə mükafatlandırılmağını istəmişdilər.

2007-ci ilin oktyabrında Hosenfild ölümündən sonra Polşa prezidenti Lex Kaçinski tərəfindən Polşa xidmət nişanı (Polyakca: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski) ilə mükafatlandırılmışdı.[6]

16 fevral, 2009-cu ildə Yad Vaşem, Kapitan Vilm Hosenfildi ölümünden sonra Dünya xalqları ədalətliləri ordeni ilə təltif edəcəyini açıqladı.[7] 19 iyun, 2009-cu ildə İsrail diplomatları Berlində Hosenfildin oğlu Detlevi mükafata layiq gördülər.[8]

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 Hosenfeld Wilhelm (1895 - 1952 ) // The Righteous Among the Nations Database (ing.).
  2. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #124276172 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  3. ↑ 1 2 Wilm Adalbert Hosenfeld // Find a Grave (ing.). 1996.
  4. ↑ Vogel, p. 968-69, back flap
  5. ↑ Szpilman, The Pianist, 1999. Page 222.
  6. ↑ "Dziennik". 13 oktyabr, 2007 tarixində arxivləşdirilib.
  7. ↑ "Wilhelm (Wilm) Hosenfeld - The Righteous Among The Nations". 21 aprel, 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  8. ↑ Nazi Officer Honoured For Saving 'The Pianist'

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vilm_Hosenfild&oldid=6080315"