Koroğlu: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 2: | Sətir 2: | ||
{{mənbə azlığı}} |
{{mənbə azlığı}} |
||
{{Mifoloji personaj |
{{Mifoloji personaj |
||
| adı = Koroğlu |
| adı = Koroğlu |
||
| orijinal adı = |
| orijinal adı = Rövşən |
||
| şəkil = Koroglu by A. Hajiyev.jpg |
| şəkil = Koroglu by A. Hajiyev.jpg |
||
| şəklin ölçüsü = |
| şəklin ölçüsü = |
||
| Sətir 11: | Sətir 11: | ||
| hissə = |
| hissə = |
||
| tipi = |
| tipi = |
||
| yer = |
| yer = Çənlibel |
||
| təsir sahəsi = |
| təsir sahəsi = |
||
| adının izahı = |
| adının izahı = Atası kor olduğu üçün özünə Koroğlu təxəllüsünü qoyub. |
||
| digər dillərdə adı = |
| digər dillərdə adı = |
||
| yunanca adı = |
| yunanca adı = |
||
| Sətir 22: | Sətir 22: | ||
| astral mövqeyi = |
| astral mövqeyi = |
||
| sülalə = |
| sülalə = |
||
| atası = |
| atası = Alı |
||
| anası = |
| anası = |
||
| qardaşı və bacısı = |
| qardaşı və bacısı = |
||
| Sətir 30: | Sətir 30: | ||
| arvadı = |
| arvadı = |
||
| uşaqları = |
| uşaqları = |
||
| əlaqəli personajlar = |
| əlaqəli personajlar = Keçəl Həmzə, Giziroğlu Mustafa bəy |
||
| həyat dövrü = |
| həyat dövrü = XVI əsrin II yarısı - XVII əsr |
||
| dəfn yeri = |
| dəfn yeri = |
||
| dini mərkəz = |
| dini mərkəz = |
||
| Sətir 42: | Sətir 42: | ||
| astroloji simvol = |
| astroloji simvol = |
||
| silahları = |
| silahları = |
||
| heyvan = |
| heyvan = Qırat və Dürat |
||
| həftənin günü = |
| həftənin günü = |
||
| vaxana = |
| vaxana = |
||
04:26, 8 oktyabr 2021 tarixindəki versiya
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
 | Bu məqalədə bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. |
| Koroğlu | |
|---|---|
| Rövşən | |
 | |
| Yer | Çənlibel |
| Adının izahı | Atası kor olduğu üçün özünə Koroğlu təxəllüsünü qoyub. |
| Cinsi | kişi |
| Atası | Alı |
| Əlaqəli personajlar | Keçəl Həmzə, Giziroğlu Mustafa bəy |
| Həyat dövrü | XVI əsrin II yarısı - XVII əsr |
| Heyvan | Qırat və Dürat |
Koroğlu — yarı-mistik türk xalq qəhrəmanı (təqribən XVI əsrin II yarısı). Türk xalqlarının bir çoxunun folklorunda Koroğlu obrazı (bəzi türk xalqlarının folklorunda Koroğlu) mövcuddur.
Xüsusiyyətləri
Koroğlu adlı qəhrəman türk xalqlarının folklorlarının ortaq motivlərindən biridir. Bəzi türk xalqlarının əfsanə və rəvayətlərində onun anasının işıqdan hamilə qaldığı, diri-diri torpağa basdırıldığı söylənilir. Koroğlu da məzarda dünyaya gəlir və ölmüş anasının döşünü əmərək həyatda qalır. Müxtəlif ölkələrdə ayarlanaraq fərqli versiyaları izah edirlər. Korluq anlayışı yalnız görməməyə deyil, görülməmələri də ehtiva edər. Qəhrəmanlar qorunmaq üçün görünməz olurlar. Xıdır zaman-zaman kor olaraq betimlenir çünki onun gözə ehtiyacı yoxdur. Korluq müdrikliyi işarəliyər. Müxtəlif bölgələrdə bəzən fərqli adlarla xatırlanan atası Alı (İslamdan sonra Əli), korluq tanrısı həqiqi bir versiyasıdır. Kor sözü işıq demək olduğu kimi yer altı, dağ, torpaq kimi mənaları da vardır. Bütün bunlar bir yerdə baxdıqda Koroğlu adı üç fərqli mənanı ifadə edir.
- Gözləri kor olan (gözə ehtiyacı olmayan) adamın oğlu.
- Torpağın, dağın (məcazi məzarın, yəni, ölümün) oğlu.
- Korun, yəni, atəşin (müqəddəs gücün) oğlu.
.png)
Koroğlu özünü dəfələrlə qurda bənzədər.
Haqqında
Cəlalilər hərəkatının başçılarından biri idi. XVI əsrin ortaları – XVII əsrdə Türkiyə şəhərlərini, Azərbaycan və s. əraziləri kəndli hərəkatı bürümüşdü. Azərbaycandakı cəlali dəstələrindən birinə Koroğlu başçılıq edirdi. Rəvayətə görə Koroğlunun əsl adı Rövşən olmuşdur. Koroğlu və silahdaşları haqqında yazılı mənbələrdə məlumat çox azdır. Tədqiqatçıların bəziləri Koroğlunun Xorasanda, digərləri Anadoluda, əksəriyyəti isə Azərbaycan ərazisində fəaliyyət göstərdiyini qeyd edirlər.
Şifahi xalq ədəbiyyatında Koroğlunun adı ilə bağlı hadisələr əfsanəviləşərək öz əksini "Koroğlu dastanı" – nda tapmışdır. Dastanla hadisə və şəxsiyyətlər silsiləsinin tarixilik xətti pozulmamış, Koroğlunun igid döyüşçü, gözəl qoşmalar müəllifi olan istedadlı şair və aşıq olması tarixi həqiqət kimi qorunub saxlanılmışdır. Dastanda adları çəkilən şəxsiyyətlərin (Giziroğlu Mustafa bəy, Kosa Səfər, Cəfər paşa, Həsən paşa və s.) əksəriyyəti tarixi simalardır. Koroğlunun əsas istinadgahı Çənlibel qalası olmuşdur (müxtəlif ərazilərdə "Çənlibel" adlı çoxlu qalalar mövcuddur). XIX əsrə aid mənbələrdə yaşayış məntəqəsi kimi Çənlibelin adı çəkilir.
A.Təbrizlinin "Tarixlər kitabı" əsərində cəlali dəstələrindən 20-dən çox başçısının, o cümlədən Koroğlunun adı xüsusi qeyd edilir. Koroğlunun vuruşmalardakı mərdlik və şücaəti, kasıbların dostu, zülmkarların düşməni xalq qəhrəmanına çevirmişdir.
Azərbaycan Əlyazmalar İnstitutundakı əlyazmalarda aşıq-şair Koroğlunun çoxlu şeirləri qorunub saxlanır.
Kitablar
- Koroğlu. (tərtib edəni M.H.Təhmasib). Bakı: Gənclik, 1975, 364 s.
- Koroğlu. (V.Xuluflu nəşri), Bakı: Elm, 1999, 200 s.
Xarici keçidlər
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) tərcümədə ing. — "{{{1}}}"
