Qiyas: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keçin
Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Səhifənin bütün məzmununun silinməsi |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{vikiləşdirmək}} |
|||
'''Qiyas''' - Bir şeyi başqa bir şeyə bənzədərək və ya onunla müqayisə edərək hökm vermə, mühakimə yeritmə. |
|||
==İslamda qiyas== |
|||
Sinni məzhəblərində bu məsələ təzadlı olduğu halda şiəlikdə xüsusi göstəriş olmadıqda, bu cür hökm vermək haramdır. Bu, şiələrin 6-cı imamı [[Cəfər ibn Muhəmməd]]in bir müddət tələbəsi olmuş sünnilərin əzəmətli imamı [[Əbu Hənifə]] ilə münazirəsindən aydın görünür. |
|||
Cəfəri-Sadiq soruşur: “Eşitdiyimə görə sən müqayisə əsasında hökm verirsən!” |
|||
Əbu Hənifə: |
|||
— Bəli! |
|||
— Vay olsun sənə! Müqayisə əsasında hökm verən ilk şəxs (məxluq) Şeytan olmuşdur. [[Allah]] ona “Adəmə səcdə et” - deyə buyurduqda o cavab verdi ki: “Mən səcdə etmirəm, çünki mən ondan daha yaxşıyam. Sən məni oddan, onu isə palçıqdan yaratdın.” |
|||
Daha sonra Cəfər ibn Muhəmməd şəriətdə müqayisənin batil olduğunu isbat etmək üçün bununla zidd olan bir neçə şəriət hökmü qeyd edərək buyurdu: |
|||
— Səncə bir nəfəri nahaqdan öldürməyin günahı ağırdır, yoxsa zinanın? |
|||
— Bir nəfəri nahaqdan öldürməyin. |
|||
— Bəs nə üçün qətl hadisəsini isbat etmək üçün 2, zinanı isbat etmək üçün isə 4 şahid lazımdır? İslamın bu qanunu müqayisə ilə uyğun gəlirmi? |
|||
— Xeyr! |
|||
— Sidik daha çox murdardır, yoxsa məni? |
|||
— Sidik. |
|||
— Bəs nəyə görə birincidə [[Allah]]-taala insanlara dəstəmaz almağı, ikincidə isə qüsl almağı əmr edir? Bu hökm müqayisə ilə uyğundur? |
|||
— Xeyr! |
|||
— Namaz daha çox əhəmiyyətlidir, yoxsa oruc? |
|||
— Namaz. |
|||
— Bəs nəyə görə heyz (aybaşı) halı görmüş qadına namazın qəzası vacib deyil, ancaq orucun qəzası vacibdir? Bu hökm müqayisə ilə uyğun gəlir? |
|||
— Xeyr! |
|||
— Qadın daha çox zəifdir, yoxsa kişi? |
|||
— Qadın. |
|||
— Bəs nə üçün kişinin irs payı qadının irs payının iki bərabəri qədərdir? (Əgər qadın zəifdirsə, onda qoy o daha çox irs aparsın.) Bu hökm müqayisə ilə uyğun gəlirmi? |
|||
— Xeyr! |
|||
— Nə üçün on dirhəm oğurlamış şəxs barədə [[Allah]] onun əlinin kəsilməsini, ancaq bir nəfər digər birisinin əlini kəsərsə, beş yüz dirhəm diyə verməsini əmr etmişdir? Bu hökm müqayisə ilə uyğun gəlirmi? |
|||
— Xeyr! |
|||
— Eşitmişəm ki, sən “Sonra da həmin gün [Qiyamət günü] (Allahın dünyada sizə əta etdiyi) nemətlər barəsində mütləq sorğu-sual olunacaqsınız” ayəsini belə təfsir edirsən: “Allah insanları yay fəslində yedikləri dadlı yeməklər və içdikləri sərin sular barədə sorğu-suala çəkəcək.” |
|||
— Düzdür, mən bu ayəni bu cür təfsir etmişəm. |
|||
— Əgər bir nəfər səni evinə qonaq aparıb qarşına dadlı yemək və sərin su qoysa, sonra bu işinə görə sənə minnət qoyarsa, bu adam barəsində necə fikirləşərsən? |
|||
— Deyərəm ki, xəsis adamdır. |
|||
— Allah xəsisdirmi? |
|||
— Bəs, Quranın “insanlar onlar barədə sorğu-sual olunacaqlar” dediyi nemətlərdən məqsəd nədir? |
|||
— Ondan məqsəd biz [[Əhli-beyt]] əleyhissəlamın dostluğudur. |
|||
{{din-qaralama}} |