At: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sultan11 (müzakirə | töhfələr)
36.645 redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sultan11 (müzakirə | töhfələr)
36.645 redaktə
Ev atı səhifəsinə köçürüldü.
Sətir 46: Sətir 46:
* [[Kvaqqa]] (''Equus quagga'') növü
* [[Kvaqqa]] (''Equus quagga'') növü


== Mənbə ==
== At nəqliyyat vasitəsi kimi ==

Min illiklər boyu öz dövrunun ən surətli və ən rahat minik nəqliyyatı vasitəsi at olmuşdur. Bəzi tədqiqatçılar atdan nəqliyyatda istifadə edilməsini e.ə. IV minilliyin axırlarına, yuk və qoşqu heyvanı kimi istifadə olunmasını isə e.ə. III minilliyin sonu - II minilliyin əvvəllərinə aid edirlər.

Atın əhilləşdirildiyi ən qədim bölgələrdən biri də [[Cənubi Qafqaz]] olmuşdur. Azərbaycanda atdan minik vasitəsi kimi istifadə edilməsini e.ə.II, xususilə I minilliyə aid edilən arxeoloji qazıntılar: at sumukləri, qoşqu ləvazimatları və at bəzkləri də təsdiq edir. Eramızın ilk əsrlərində Azərbaycanda atı, əsaəsən minik vasitəsi kimi saxladıqlarından, məhz bu vaxtdan atcılıq daha guclu inkişafa başlamışdır.

İlk sinifli cəmiyyət yarandıqdan sonar atdan hərbi məqsədlər ucun istifadə olunmuşdur. [[Aşşur]] və [[Urartu]] mixi yazılarında bu haqda məlumatlara rast gəlinir.

İnkişaf etmiş orta əsrlərdən başlayaraq kənd təsərrufatı, sənətkarlıq və ticarətin inkişafı Azərbaycanda minik və yuk nəqliyyatına ehtiyacı daha da artırmışdı. [[Rusiya]], [[İran]], [[Hindistan]], [[Türkiyə]], [[İtaliya]] və başqa olkələrə [[neft]], [[duz]], [[ipək]] ixracı genişlənmişdi.

Ən vacib karvan yolları Azərbaycandan kecdiyinə gorə buraya coxlu tacirlər gəlirdilər. XVII əsrdə Azərbaycanda olan ingilis taciri Antoni Cenkinson qeyd edirdi ki, təkcə osmanlılar hər dəfə buradan 400-500 at yuku ipək aparırdılar. [[Hollandiya|Holland]] dənizcisi Yan Streys yazırdı ki, [[Dərbənd]]lə [[Şamaxı]] arasında hərəkət edən karvanın tərkibində 1800 at, xeyli [[dəvə]], [[ulaq]] və başqa yuk heyvanları var idi.

X IX-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda atdan istifadə edilməsi daha da mutəşşəkil olmuşdur. Bu dovrdə [[Azərbaycan]]da [[Qarabağ atı]], [[Qazax atı]], [[Şirvan atı]] və [[Quba Yorğası]] məşhur idi.



== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==

12:21, 14 noyabr 2010 tarixindəki versiya

At
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Tipüstü:
Sonağızlılar
Tip:
Xordalılar
Klad:
Olfactores
Yarımtip:
Onurğalılar
İnfratip:
Ağızçənəlilər
Klad:
Eugnathostomata
Klad:
Teleostomi
Klad:
Euteleostomi
Klad:
Xoanlar
Klad:
Rhipidistia
Klad:
Tetrapodomorpha
Klad:
Eotetrapodiformes
Klad:
Elpistostegalia
Klad:
Stegocephalia
Sinifüstü:
Dördayaqlılar
Klad:
Reptiliomorpha
Klad:
Amniota
Sinif:
Məməlilər
Klad:
Theriimorpha
Klad:
Theriiformes
Klad:
Trechnotheria
Klad:
Cladotheria
Klad:
Prototribosphenida
Klad:
Zatheria
Klad:
Tribosphenida
Yarımsinif:
Vəhşi heyvanlar
Klad:
Euteriyalar
İnfrasinif:
Plasentalılar
Maqndəstə:
Boreoeutheria
Dəstəüstü:
Lavrazioterilər
Klad:
Scrotifera
Qranddəstə:
Ferungulata
Ranqsız:
Dırnaqlılar
Klad:
Mesaxonia
Klad:
Panperissodactyla
Dəstə:
Təkdırnaqlılar
Yarımdəstə:
Hippomorpha
Fəsilə:
Atlar
Yarımfəsilə:
Equinae
Triba:
Equini
Cins:
At
Beynəlxalq elmi adı

At (lat. Equus) — Təkdırnaqlılar dəstəsinin Atlar (Equidae) fəsiləsinin yeganə müasir cinsi.

Təsnifatı

7 müasir və 1 nəsli kəsilmiş növü var:

Müasir növləri

Nəsli kəsilmiş növü

Mənbə

Xarici keçidlər

Həmçinin bax

  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
  2. ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=At&oldid=927489"