Xırdaçiçəkli şam
| Xırdaçiçəkli şam | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Xırdaçiçəkli şam |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Xırdaçiçəkli şam (lat. Pinus parviflora) — bitkilər aləminin i̇ynəyarpaqlılar şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
Arealı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Yaponiyanın dağ rayonlarında dəniz səviyyəsindən 2500 m hündürlüyə qədər olan ərazilərdə və Koreya sahillərində Utserye yarımadasında bitir.
Botaniki xarakteristikası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Hündürlüyü 15–20 m-ə çatan ağacdır. Gövdəsi çox vaxt bünövrədən budaqlanır. Çətiri cavanlıqda ensiz-konusvarı olub, yaşlandıqdan sonra enli-konusvarı, şaxəlidir. Qabığı hamardır, yaşlandıqda nazik qabıqlarla çıxır. Cavan zoğlarında qabıqların qalınlığı təxminən 3 mm-dir, yaşıl və ya yaşılımtıl qonur olub, ağımtıl, qıvrım tükcüklərlə örtülür. Yaşlı zoğları açıq-boz rənglidir, çılpaqdır. Uc tumurcuqların uzunluğu 4–7 mm, eni 2,5–3 mm, yumurtavarı-silindrikdir, qatranlı deyil, qırmızı və ya tünd qonurdur, kənarları açıq saçaqlıdır. İynəyarpaqları dəstələrdə 5 ədəd olmaqla toplanır, 3 hissəlidir, uzunluğu 3-6 sm, eni 0,1-0,15 sm, yumşaqdır, tünd yaşıldır, ucu kütdür, kənarları seyrək dişlidir (1 sm kənarında 12-14 diş), zoğların uclarında yığılır, aşağı əyilir. Qozaların uzunluğu 5-10 sm, qalınlığı 3-4 sm, yumurtavarı və ya qısa silindrik, apofizləri ucunda enli-yumru, qabarıq, içəri qatlanmış, bir az bilinən göbəklidir tək və ya bir neçəsi bir yerdədir, yuxarı istiqamətlənir və ya horizontal olur, qatranlıdır, budaqlarda 6-7 il qalır. Toxumların uzunluğu 10 mm-ə qədər, uzunsov-yumurtavarı, qaramtıl, qısa qanadlıdır. Dekorativdir, -30 0 C şaxtalara dözür. Şamın bu növü 2008-ci ildən Bakı şəhərinin yaşıllaşdırılmasında geniş istifadə olunur. Cırtdan forması "Arnold Arboretum Dwarf" sütunvari çətiri ilə fərqlənir. "Cleary" formasının 10 yaşında hündürlüyü 0,9-1,8 m-ə çatır. Cırtdan piramidal formanın "Tempelhof" mavi-yaşıl iynəyarpaqları vardır. Boz-mavi yumşaq iynəyarpaqları olan "Negishi" forması da vardır. Bu formaların hamısı rütubətli, yaxşı drenajlı torpaqlara üstünlük verir, işıqsevəndir, duzlaşmaya və qaza davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Abşeronda yeni salınan parklarda, bağlarda rast gəlinir və mədəni şəraitdə becərilir.
Sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Homotipik sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Pinus cembra var. japonica J.Nelson
- Strobus parviflora (Siebold & Zucc.) Moldenke