Xırdalan
| Xırdalan | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
|
40°26′55″ şm. e. 49°45′23″ ş. u. |
|||
| Ölkə | |||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Sahəsi |
|
||
| Mərkəzin hündürlüyü | 50 ± 1 m | ||
| Saat qurşağı | UTC+04:00 | ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi | |||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Telefon kodu | +994 12 | ||
| Poçt indeksi | AZ0100 | ||
|
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Xırdalan — Azərbaycan Respublikasında şəhər, Abşeron rayonun inzibati mərkəzi. Xırdalan şəhəri Bakıdan 11 kilometr aralıda yerləşir.
Mündəricat
Əsas texniki-iqtisadi göstəricilər[redaktə | əsas redaktə]
Şəhərin baş planı Xırdalan, 2011-cü ildə hazırlanmış və 2030-ci ilə qədər nəzərdə tutulmuş, 2013-ci il aprelin 8-də təsdiqlənib. Plana əsasən, şəhərin ümumi sahəsi 1702,00 ha təşkil edir.Fəhlələrin ümumi sayı 1698 nəfər olan 20 sənaye müəssisəsi, şəhər ərazisində yerləşir. Mənzil fondunun ümumi sahəsi 1297,8 kv.m təşkil edir. Təhsil obyektlərinin arasında uşaq bağçaları və məktəblər müvafiq olaraq 920 və 7304 uşağın təhsil aldığı qeyd etmək lazımdır. Səhiyyə sistemi özündə 80 çarpayılıq xəstəxana və poliklinika gün ərzində 575 tamaşaçı üçün nəzərdə tutur.Şəhərin içməli su Ceyranbatan su anbarının,"Şollar" su anbarının və Masazır qəsəbəsində yerləşən gölün köməyi ilə təmin edilir. Olan kanalizasiya sisteminin əsas obyektlərinə aiddir: Kanalizasiya nasos stansiyası, kanalizasiya kollektoru və kanalizasiya xətti öz-özünə.Elektrik enerjisinin əsas mənbəyi "Xırdalan" yarımstansiyasının və "Əliağa Vahid" ilə, istehsal gücü 220/110/35/10 və 110/35/10 Kvt müvafiq olaraq təşkil edir. Hələlik şəhərində mərkəzləşdirilmiş istilik sistemi yoxdur. İstilik təchizatı 53 qazanxanaların köməyi ilə həyata keçirilir. DSX qaz təminatı mənbəyi Masazır qəsəbəsində və 71 qaz stansiyası sayılır. Daxil olan Abşeron telekommunikasiya qovşağı ATS-lərin gücü 341/342, 54620 nömrə [1] təşkil edir
Coğrafiya[redaktə | əsas redaktə]
Xırdalan şəhəri Bakı və Sumqayıt şəhərləri arasında, Abşeron yarımadasının qərb hissəsində, dəniz səviyyəsindən 71 metr yüksəklikdə, Ceyranbatan su anbarının cənubda yerləşir. Məsafə qədər Azərbaycan paytaxtının 5 km təşkil edir. Rixter Cədvəli üzrə [1] 8 ballıq seysmik aktivlik region
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
XX əsrin əvvəllərində kənd kimi yaranan, sovet dövründə isə şəhər tipli qəsəbəyə və Abşeron rayonunun mərkəzinə çevrilən Xırdalan 1930-1940-cı illərdə Binəqədi tərkibində qəsəbə, 1950-ci illərin birinci yarısında Maştağa, 1950-1960-cı illərdə yenidən Binəqədi rayonunun tabeliyinə verilmiş, Azərbaycan SSR Ali Soveti rəyasət Heyətinin 4 yanvar 1963-cü il tarixli fərmanı əsasında yaradılmış Abşeron rayonunun mərkəzi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
1936-cı ildə şəhər tipli qəsəbə olmuş Xırdalan İlham Əliyevin 29 noyabr 2006-cı il tarixli sərəncamına əsasən şəhər statusu almışdır[2].
1999-cu ildə aparılmış siyahıya almanının yekunlarına əsasən Xırdalan qəsəbəsinin əhalisi 28.576 nəfər olmuşdur.[3], 2013-cü ilin əvvəlinə isə bu rəqəm 94.6 minə yüksəlmişdir.
Görkəmli şəxsləri[redaktə | əsas redaktə]
- Mirəsədulla Mirqasımov — tibb elmləri doktoru, akademik.
- Nəbi Xəzri — Azərbaycanın xalq şairi.
- Ağahüseyn Cavadov - Azərbaycan aktyoru, Azərbaycan SSR xalq artisti
- Oqtay Mirqasımov - Azərbaycan kinorejissoru, ssenarist, Azərbaycanın xalq artisti
- Mirəli Mirqasımov - heykəltəraş, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi
- Teymur Rzayev - Azərbaycan rəssamı, Azərbaycan Respublikası Əməkdar rəssamı, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü.
- Aydın Xırdalanlı - Azərbaycan meyxanaçısı, şair, qəzəlxan.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1,0 1,1 SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1989)
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Abşeron rayonunun Xırdalan qəsəbəsinə şəhər statusunun verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
- ↑ Population statistics of Eastern Europe
əhali[redaktə | əsas redaktə]
Şəhərdə 114.850 nəfər, əsasən azərbaycanlılar yaşayır [3]
İqlimi[redaktə | əsas redaktə]
Regionda mülayim isti yarımsəhra və quru çöl iqlimi üstünlük təşkil edir. Havanın orta illik temperaturu 13.1 °, orta aylıq maksimal temperatur 24.6, minimum - 2.4 dərəcə. Havanın nəmliyi 76%,illik yağıntı 163 mm. Küləklər əsas istiqamətləri: Şimal, şimal-qərb, cənub və cənub-qərb. Küləyin orta sürəti 6,8 metr / saniyə [1]</ref>
| Abşeron rayonunun yaşayış məntəqələri | ||
|---|---|---|
| Şəhərlər | Xırdalan |  |
| Qəsəbələr | Aşağı Güzdək • Digah • Ceyranbatan • Güzdək • Hökməli • Qobu • Mehdiabad • Pirəkəşkül • Saray | |
| Kəndlər | Fatmayı • Görədil • Masazır • Məmmədli • Novxanı • Nubar | |
| Azərbaycan Respublikasının iqtisadi rayonları | |
|---|---|
| Abşeron | Abşeron • Xızı • Sumqayıt • Xırdalan |
| Gəncə-Qazax | Ağstafa • Daşkəsən • Gədəbəy • Gəncə • Goranboy • Göygöl • Qazax • Qovlar • Naftalan • Samux• Şəmkir • Tovuz • Dəliməmmədli |
| Şəki-Zaqatala | Balakən • Qax • Qəbələ • Oğuz • Şəki • Zaqatala |
| Lənkəran | Astara • Cəlilabad • Lerik • Lənkəran • Masallı • Yardımlı • Liman • Göytəpə |
| Quba-Xaçmaz | Şabran • Xaçmaz • Quba • Qusar • Siyəzən • Xudat |
| Aran | Mingəçevir • Şirvan • Ağcabədi • Ağdaş • Beyləqan • Bərdə • Biləsuvar • Göyçay • Hacıqabul • İmişli • Kürdəmir • Neftçala • Saatlı • Sabirabad • Salyan • Ucar • Yevlax • Zərdab |
| Yuxarı Qarabağ | Xankəndi • Ağdam • Cəbrayıl • Füzuli • Xocalı • Xocavənd • Şuşa • Tərtər • Horadiz • Ağdərə |
| Kəlbəcər-Laçın | Kəlbəcər • Qubadlı • Laçın • Zəngilan |
| Dağlıq Şirvan | Ağsu • İsmayıllı • Qobustan • Şamaxı |
| Naxçıvan | Naxçıvan* • Babək* • Culfa* • Kəngərli* • Ordubad* • Sədərək* • Şahbuz* • Şərur* |
|
Abşeron rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
