Xalkantit
Xalkantit | |
---|---|
| |
Ümumi məlumatlar | |
Kateqoriya | Mineral |
Formul (təkrarlanan vahid) |
CuSO₄·5H₂O |
Strunz təsnifatı | VI/C.03a[1] |
Xüsusiyyətləri | |
Zolaq rəngi | ağ |
![]() |
Xalkantit (mis kuporosu) – Cu [SO4]· 5H2O - Triklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: nadir.
Növ müxtəliflikləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Maqneziumlu sinkkupro- və ferroxalkantitlər.
Xassələri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Rəng – tünd-mavi, göyümtül, yaşılımtıl; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə; Şəffaflıq – şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 2,12-2,30; Sərtlik – 2-2,5; Ayrılma – {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvari; Başqa xassələr – suda asan həll olur; Morfologiya – kristallar: nadir rast gəlir; lövhəvari, qısaprizmatik; Mineral aqreqatları: qabıqlar, stalaktitlər, dənəvər, böyrək- və tozvari kütlələr.

Mənşəyi və yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Ekzogen mənşəlidir. Mis minerallarının və misli mineralların oksidləşmə məhsuludur. Adətən yataqların oksidləşmə zonalarının üst hissəsində rast gəlir. Suda tez həll olduğundan yalnız quraqlıq şəraitlərdə yaxşı mühafizə olunub qalır. Xalkantitin sənaye əhəmiyyətli iri yığınları yalnız Çukikamata yatağında (Çili) qeyd edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: antlerit, broşantit, xalkopirit, melanterit və s. Mineralın tapıldığı yerlər: Çukikamata (Çili); Nevada ştatı (ABŞ); Rio-Tinto (İspaniya); Rammelsberq (Almaniya) və b. Azərbaycanda mineralın iri stalaktitləri Filizçay yatağının köhnə dağ-mədən qazımalarında tapılmışdır. Xalkantit Gədəbəy, Katsdağ, Daşkəsən və Çıraqdərə yataqlarının oksidləşmə zonalarında da qeyd edilmişdir.
Tətbiqi
[redaktə | vikimətni redaktə et]İkinci dərəcəli Cu filizidir; başqa mis mineralları ilə birlikdə mis və onun birləşmələrini almaq üçün istifadə edilir.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]Mənbə
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.