Xankəndinin işğalı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Xankəndinin işğalı
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
Tarix noyabr 1991[1] — 9 may 1992[2][3]
Yeri Xankəndi, Azərbaycan
Nəticəsi Ermənistanın qələbəsi
Münaqişə tərəfləri

 Azərbaycan

 Ermənistan

Ölənlər və yaralananlar

34 mülki şəxs həlak oldu və 150 şəxs yaralandı.[4]

169 şəxs həlak oldu.[5]

Xankəndinin işğalı — Dağlıq Qarabağın ən böyük şəhəri olan Xankəndinin erməni qüvvələri tərəfindən işğal edilməsi.[6][7][8][9][10][11][12][1][13]

Arxa plan[redaktə | mənbəni redaktə et]

XVIII əsrin sonlarında Qarabağ xanlığı xanlarının xüsusi iqamətgahı olduğu üçün Xankəndi adlandırılmışdır.[14][15][16][17]

Aprel işğalından sonra Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin 10 avqust 1923-cü il tarixli fərmanı ilə Xankəndinin adı Stepan Şaumyanın adına Stepanakert olaraq dəyişdirilmişdir.[18] Bundan sonra Xankəndi Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin paytaxtı oldu.[19] 1979-cu il statistikasına əsasən şəhərdə 38.980 nəfər yaşayırdı.[20]

SSRİ-də aparılan Yenidənqurma siyasəti dövründə Ermənistanda və Dağlıq Qarabağda erməni millətçiliyi güclənməyə başladı. 1987-ci il boyunca Xankəndidə yerləşən DTK idarəsinin rəhbərliyi Bakıdakı Azərbaycan SSR rəhbərliyinə İrəvandan göndərilən emissarların və DQMV rəhbərliyindəki şəxslərin qanunazidd əməlləri haqqında məlumatlar verirdi.[21] 1988-ci ilin sentyabrında şəhərin etnik azərbaycanlı əhalisinə qarşı Xankəndi poqromu kimi tanınan kütləvi talan və poqrom baş verdi. Nəticədə şəhərin azərbaycanlı əhalisi şəhərdən qaçdı.[22][23][24] [25][10].[26][27] [28][29][10][30][1]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 Witt, Howard. "Besieged Armenians Live In Daze". Chicago Tribune. 31 May 1992. 13 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 June 2013.
  2. ↑ Taylor; Francis. The Europa World yearbook 2004 (45th). London: Europa. 2004. 554–555. ISBN 9781857432541. (#parameter_ignored)
  3. ↑ Eastern Europe, Russia and Central Asia (3rd). London: Europa Publications Limited. 2002. səh. 130. ISBN 9781857431377.
  4. ↑ "Azərbaycanın Xankəndi şəhərinin ermənilər tərəfindən işğalından 21 il ötür". Azəri Press Agentliyi (az.). 28 December 2012. 29 December 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 November 2020.
  5. ↑ Denber, Rachel. Bloodshed in the Caucasus: Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh (PDF). Human Rights Watch/. July 1993. 11, 5. 2017-01-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  6. ↑ Human rights and democratization in the newly independent states of the former Soviet Union, Volume 4; Volume 85. United States. Congress. Commission on Security and Cooperation in Europe. 1993. 125.
  7. ↑ The Daily Telegraph, Azeri jets bomb capital of enclave - Aug 23, 1992
  8. ↑ Denber, Rachel. Bloodshed in the Caucasus : escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh. New York, N.Y.: Helsinki Watch. 1992. səh. 32. ISBN 1-56432-081-2.
  9. ↑ "Human Rights Watch World Report - The Former Soviet Union". Human Rights Watch. 2015-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  10. ↑ 1 2 3 Denber, Rachel. Bloodshed in the Caucasus : escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh. New York, N.Y.: Helsinki Watch. ISBN 1564320812.
  11. ↑ "Report of Memorial Human rights center (In Russian)". 2014-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-28.
  12. ↑ "Группа Российских Войск в Закавказье (ГРВЗ)". 13 iyun 2010. 13 iyun 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 fevral 2021.
  13. ↑ Ambrosio, Thomas. Irredentism : ethnic conflict and international politics. Westport, Conn.: Praeger. 2001. ISBN 0275972607.
  14. ↑ "Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Tammətnli elektron materiallar məcmuəsi" [Nagorno-Karabakh conflict: A collection of full-text electronic materials] (PDF) (az.). Azerbaijani Presidential Library. 2005. səh. 123. İstifadə tarixi: September 17, 2020.
  15. ↑ Afandizadeh, Rana Makhmudovna. Архитектура Советского Азербайджана [Architecture of the Soviet Azerbaijan] (rus). Stroizdat. 1986. səh. 76.
  16. ↑ Chorbajian, Donabédian və Mutafian, 1994. səh. 139
  17. ↑ Степанакерт // Erməni Sovet Ensiklopediyası (rus). 11. Yerevan: Ermənistan Milli Elmlər Akademiyası. 1985. səh. 124–125.
  18. ↑ Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. С. 49.
  19. ↑ Hewsen, Robert H. Armenia: A Historical Atlas. Chicago: University of Chicago Press. 2001. səh. 265. ISBN 0-226-33228-4.
  20. ↑ "НАГОРНО-КАРАБАХСКАЯ АО (1979 г.)". Ethno-kavkaz.narod.ru (rus). 24 may 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2020.
  21. ↑ Vəzirov, Əbdürrəhman. Parterin ön sıralarında. İstifadə tarixi: 31 may 2022.
  22. ↑ "Карабах: хронология конфликт" [Karabakh: Chronology of the conflict]. BBC Russian (rus). BBC. August 29, 2005. July 11, 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2020.
  23. ↑ "Заключение Комитета ВС РСФСР по правам человека" [Conclusion of the Human Rights Committee of the RSFSR Supreme Council]. Karabakh Records (rus). 24 aprel 2012. 10 oktyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib.
  24. ↑ Denber, Rachel. Bloodshed in the Caucasus: Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh (PDF). Human Rights Watch/Helsinki. July 1993. 11, 5. 2017-01-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  25. ↑ De Waal, Thomas. Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. 2003. 175. ISBN 9780814719459.
  26. ↑ "Caroline Cox and John Eibner - Ethnic Cleansing in Progress: War in Nagorno Karabakh". sumgait.info. 5 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 fevral 2021.
  27. ↑ Denber, Rachel. Bloodshed in the Caucasus: Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh (PDF). Human Rights Watch/Helsinki. July 1993. 11. 2017-01-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  28. ↑ Cox, Caroline. Cox's book of modern saints and martyrs. London: Continuum. 2006. ISBN 0826487882.
  29. ↑ "Analysis: Council Of Europe Calls For Talks Between Azerbaijan, Karabakh Leadership". RadioFreeEurope/RadioLiberty (ingilis). İstifadə tarixi: 18 fevral 2021.
  30. ↑ Wines, Michael. "Trying to Tell a Truce From a War". The New York Times. May 27, 2001. 1.8. İstifadə tarixi: 2007-03-14.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xankəndinin_işğalı&oldid=6470657"