Xanskoe gölü
| Xanskoe | |
|---|---|
| rus. Ханское | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 0 m |
| Eni | 7 km |
| Uzunluğu | 19 km |
| Sahəsi | 86 km² |
| Dərin yeri | 1,8 m |
| Minerallaşma tipi | duzlu |
| Yerləşməsi | |
| 46°15′ şm. e. 38°22′ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Xanskoe[1] — Krasnodar diyarının Beysuqski limanınının şimal sahili yaxınlığında olan duzlu göl. Göl Yeyski rayonunun Yeyski kənd yaşayış məntəqəsi yaxınlığındadır. Bir çox mütəxəssislərin fikrinə görə tezliklə limanla birləşəcək. Göl səthinin sahəsi — 86 km²-dir.
Coğrafi mövqeyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xanskoe gölü Krasnodar diyarının şimali-qərbində, Azov dənizinin sahilində yerləşir. Göl Yasenski və Kopanski stansiyaları arasındadır. Yeyski yarımadasının cənubunda yerləşən gölü Krasnodar şəhərindən 130 km ayırır.
Ümumi məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xanskoe gölü laqun mənşəlidir. Qədim zamanlarda göl Azov dənizinin körfəzi olmuş və Beysuqski limanına birləşmişdir. Sonradan dənizin geoloji fəaliyyəti nəticəsində gölü dənizdən ayıran tirə yaranmış və sonda göl dənizdən ayrılmışdır. Xanskoe oval formaya malikdir. Cənub-şərqdən şimal-qərbə uzanmışdı. Gölün uzunluğu 16 km, eni isə 6-7 km-dir. 2000-ci ilin məlumatına görə göl səthinin sahəsi 108 km²-dir. Gölün orta dərinliyi — 0,5-0,9 m, maksimal dərinlik 1,2-1,8 etrdir.
Gölün mərkəzində, şimaldan cənuba doğru adalar qrupu uzanır. Adalar əsasən qumlu-balqqulağı qarışığından formalaşıb. Adalar daima formaya malik deyillər. Adaların sahəsi, forması və sayı suyun səviyyəsindən, eləcə də dalğaların fəaliyyətindən asılı olaraq dəyişir.[2]
Göl suyu yüksək minerallaşmaya malikdir. Kimyəvi tərkibi — sulfat-xloridli, magnezium-nitratlıdır. Göl əsasən yağış və qar suları ilə qidalanır. Əlavə olaraq gölə Azov dənizindən dar keçiddən su daxil olur. Yay aylarında güclü buxarlanma nəticəsində gölün sahəsi kiçilir və duzluluq 12 dəfə artır.
Göl təbiət abidəsi statusuna malikdir və qorunur.[3] Quraq illərdə göl tamamilə quruyur və duzla örtülü dib üzə çıxır. Xanskoe gölü müalicəvi palçığı ilə də tanınır. Palçıq sulfatlardan, karbonatlardan, xloridlərdən ibarətdir. Göl yaxınlığında müalicəvi sanatoriya fəaliyyət göstərir.
Göldə ətraf ərazidə qeydə alınan quş növlərinin yarısına rast gəlinir. Göldə olan adaların biri Şimali Qafqazın ən böyük quşların məskunlaşdığı ərazidir. Burda qıvrımlələk qutan, Hydroprogne caspia, böyük qarabatdaq və s. yuva qurur.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "СловарьГеоназвРоссииСНГ.pdf" (PDF). 2021-11-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 8. Северный Кавказ / под ред. Д. Д. Мордухай-Болтовского. — Л.: Гидрометеоиздат, 1964. — 309 с.
- ↑ "Об отнесении природных объектов к государственным памятникам природы". docs.pravo.ru (rus). 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-16. // Исполнительный комитет Краснодарского краевого Совета народных депутатов, Решение от 14 июля 1988 года № 326