Xatirənin lənətlənməsi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Qədim Roma tarixi
lat. Senatus Populusque Romanus
Senat və Roma xalqı
Dövrlər
Roma çarlığı

( e. ə. 754 e. ə. 509)

Roma Respublikası

( e. ə. 509 e. ə. 27)

Roma İmperiyası

( e. ə. 271453-cü illər)

Prinsipat
Qərbi Roma

Dominat
Bizans

Respublika konstitusiyası
S.P.Q.R.
Senat
Komisia
Magistratura

Magistratlar

Konsul
Pretor
Senzor
Kurullu Edil
Kvestor

Xalq tribunu
Qubernator
Propretor

Fövqəladə magistratlar

Diktator
Suvarilər rəisi
(Magister equitum)
Hərbi tribun

Çar
İnterreks
Triumvirat
Desemvirlər

Titullar

Leqat
Duks
Offisium
Prefekt
Vikar
Vigintiseksviri
Liktor

Hərbi magistr
İmperator
Prinseps
Baş pontifik
Avqust
Sezar
Tetrarx

Sülalələr
Yulilər-Klavdilər ( e. ə. 2768)
Flavilər (6996)
Nerva-Antonin (96192)
Konstantinlər (305363)
Valentinlər (364378)
Feodosiya (378395)
Yustinianlar (518602)
İraklilər (610695; 705711)

Əhali, inzibati və sosial tərkib
Latınlar
Sabinlər
Etrusklar
Patrisilər
Plebeylər
Pretorianlar
Barbarlar
Qladiator
Kuriya
Senturiya
Triba
Vestal bakirəsi
Matrona

Qədim Romada hüquq
Xatirənin lənətlənməsi
(Damnatio memoriae )
Roma vətəndaşlığı
Fərqlənmə kursu
(Cursus honorum)
Digesta
Konkubinat

Portal silver.svg

Xatirənin lənətlənməsi və ya Xatirədən silinmə (latınca abolitio memoriae, memoria damnata, Damnatio memoriae) Roma imperiyasında ölüm cəzasının bir forması olub xüsusən dövlət cinayətkarlarına, uzurpatlara (qanunsuz hakimiyyəti ələ keçirənlər), sui-qəsd iştirakçılarına, öz imperator adına ləkə gətirənlərə (ölümündən sonra) tətbiq edilirdi. Cinayətkarı xatırladan və mövcudluğunu sübut edən hər bir material: büst, heykəl, qəbirüstü yazı, qanun və əlyazmalar məhv edilirdi. Bəzən bu sözü gedən şəxsin ailə üzvülərinə və ya bütünlüklə ailəsinə də şamil edilirdi.

Bəzən bu damğa siyasi iradədən və maraqlardan asılı olaraq heç də mütləq xarakter daşımırdı, belə ki, Neronun xatirəsi ölümündən sonra lənətlənsə də, hakimiyyəti ələ keçirən Vitelliy onu ləğv etdirir və adını dövlətin şanına layiq görür. Domisian yeganə imperatordır kı, xatirənin lənətlənməsi damğası rəsmi olaraq ləğv edilməmişdir. Xatirənin lənətlənməsina layiqlərdən bir olan Kommodun adı Roma şəhərinin monumentləri üzərindən (Mark Avrelinin barelyefindən Kommodun təsviri silinmişdir ) silinsə də şəxsi evlərdə və əyalətlərdə saxlanılmaqda idi və hətta Septimiy Sever onu ilahiləşdirərək Allahlara aid etmişdir. Bu kodeks müasir dövrümüzdə də (SSRİ və Latın Amerika ölkələrində) tətbiq edilmişdir.

Xatirəsi lənətlənənlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]