Xosrov bəy Sultanov
| Xosrov bəy Sultanov azərb. Xosrov bəy Paşa bəy oğlu Sultanov |
||||
 |
||||
|
||||
|---|---|---|---|---|
| 28 may 1918 — 11 iyun 1918 | ||||
| Sələfi: | vəzifə təsis olunub | |||
| Xələfi: | Fətəli xan Xoyski | |||
|
||||
| 17 aprel 1918 — 14 mart 1919 | ||||
| Sələfi: | Əkbər ağa Şeyxülislamov | |||
| Xələfi: | Aslan bəy Qardaşov | |||
|
||||
| 15 yanvar 1919 — 27 aprel 1920 | ||||
| Sələfi: | təsis edilib | |||
| Xələfi: | ləğv edilib | |||
| Təvəllüdü: | 10 may 1879 Kürdhacı, Qasımuşağı obası, Hacısamlı nahiyəsi, Zəngəzur qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası |
|||
| Vəfatı: | 7 yanvar 1943 (63 yaşında) İstanbul, Türkiyə |
|||
| Atası: | Əlipaşa bəy Sultanov | |||
Sultanov Xosrov bəy Paşa bəy oğlu (1879–1943) — dövlət xadimi, Qarabağın general-qubernatoru, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi naziri.
Mündəricat
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
Xosrov bəy Sultanov 1879-cu il may ayının 10-da Zəngəzur qəzasının Hacısamlı nahiyəsinin Qasımuşağı obasının Qurdqajı kəndində (indiki Laçın rayonu) dünyaya göz açmışdır. Gəncə gimnaziyasını bitirdikdən sonra Odessada ali tibb təhsili almışdır. 1918-ci ilin 28 mayında Tiflisdə Azərbaycan Milli Şurası adından Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi Bəyannaməsinə imza atan 26 nəfərdən biri də Xosrov bəy Sultanov olmuşdur. Xalq Cumhuriyyətinin həmin gün təşkil edilmiş birinci höküməti kabinetində Xosrov bəy hərbi nazir postunu tutmuşdur. O, Zaqafqaziya seyminin və Azərbaycan parlamentinin üzvü olmuşdur.
Hazırda Bakı Metropolitenində baş mühəndis işləyən Soltan bəyin nəvəsi Elbrus Muradovun verdiyi müsahibədə Xosrov bəy Sultanovun gözünün birindən necə məhrum olması barədə xatirələrini bölüşüb.
Elbrus bəy bildirir ki, Xosrov bəy Odessa Tibb Universitetində Nəriman Nərimanovla tələbə yoldaşı olub. Tələbəlik dövründə küçədən keçərkən bir rus zabitin yoldan keçən qıza sataşdığını görən Xosrov bəy qızı müdafiə edir və bu da duellə nəticələnir. Birinci gülləni zabit atır və güllə bəyin gözünü zədələyir. Amma yaralı Xosrov bəy də zabiti öldürür. Sonradan məlum olur ki həmin qız Odessa Universitetinin rektorunun qızıdır. Həmin qızla evlənən Xosrov bəyin ondan Murad adlı bir oğlu olsa da, uşaq yaşlarında dünyasını dəyişib.[1]
Siyasi fəaliyyəti[redaktə | əsas redaktə]
Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ilin 15 yanvarında Qarabağın general-qubernatoru təyin olunmuşdur. Həmin ilin 21 martında erməni-daşnak hərbi dəstələri Qarabağa yeganə keçid olan Əsgəran keçidini zəbt etmişlər. Amma daşnak generalı Dronun hərbi dəstələri Xosrov bəyin başçılıq etdiyi Azərbaycan əsgərləri tərəfindən mayın 30-da darmadağın edilmiş, Xankəndi və Şuşa geri alınmışdır.
Sovet dövrü[redaktə | əsas redaktə]
1920-ci ildə Qızıl ordunun Azərbaycana daxil olduğu xəbərini eşidən Xosrov bəy Sultanov özünü Qarabağ İnqilabi Komitəsinin sədri elan edir və Sovet ordusunun gəlişini gözlədiyini Nəriman Nərimanova deyir. Nəriman Nərimanov isə onun yerinə Dadaş Bünyadzadəni təyin edir. [2]
Mühacirət dövrü[redaktə | əsas redaktə]
1923-cü ildən general Xosrov bəy Sultanovun həyatında mühacirət dövrü başlanmışdır. O, Türkiyədə, İranda (1926), daha sonra Fransa və Almaniyada yaşamış, Almaniyada Tibb Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Bundan sonra, 1936-cı ildə Türkiyəyə qayıdan Xosrov bəy Sultanov Trabzonda məskunlaşmışdır.
Vəfatı[redaktə | əsas redaktə]
Xosrov bəyin ölüm tarixi 2016-cı ilin fevral ayına kimi 1947-ci il, vəfat yeri isə Trabzon göstərilsə də məzarının yeri dəqiq məlum olduqdan sonra 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdiyi və məzarının da İstanbulun Feriköy qəbiristanlığında olduğu məlum olmuşdur.[3]
Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]
Əlipaşa bəy Sultanovun oğlu, Sultan bəy Sultanovun balaca qardaşıdır. Onun xanımı Odessa universitetinin rektorunun qızı olub.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
- Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli ordusu
- Sultan bəy Sultanov
- Sultanovlar
- Zəngəzur qartalı (film, 2012)
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Ənvər Çingizoğlu. Xosrov bəy Sultanov. "Soy" dərgisi, 1 (9) 2008.
- Bəxtiyar Qaraca (2014-01-29). "Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması" (az). Azərbaycan Qəzeti. http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=33970. İstifadə tarixi: 2014-01-28.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Lent.az — İnformasiya agentliyi: Qarabağın qalib generalı - ARAŞDIRMA
- ↑ Riçard Hovanisyan - Ermənistan Respublikası, III cild, səh. 195-196
- ↑ "İlk hərbi nazirimizin məzarı tapılıb - FOTO". karabakhmedia.az. 21 Fevral 2016. http://news.milli.az/society/409500.html. İstifadə tarixi: 22 fevral 2016.
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- "Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Xosrov bəy Sultanov (1879-1947)" (az). "Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı. virtualkarabakh.az. 2013. http://www.virtualkarabakh.az/read.php?lang=1&menu=17&id=31#.VD0JhFefB1I. İstifadə tarixi: 2014-10-14.
- Youtube-da "Gizli Tarix" verilişininin xüsusi buraxılışı :Xosrov Bəy Sultanov
- Səda - Azərbaycanın İlk Hərbi Nazirinin Məzarı Tapılıb (22.02.2016)
 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərləri  |
|
|---|---|
| Milli Şuranın sədri | Məmməd Əmin Rəsulzadə |
| Parlamentin sədri | Əlimərdan bəy Topçubaşov |
| Baş nazirlər | Fətəli xan Xoyski • Nəsib bəy Yusifbəyli |
| Xarici işlər nazirləri | Məmmədhəsən Hacınski • Əlimərdan bəy Topçubaşov • Məmməd Yusif Cəfərov • Fətəli xan Xoyski |
| Hərbi nazirlər | Xosrov bəy Sultanov • Səməd bəy Mehmandarov |
| Daxili işlər nazirləri | Mustafa ağa Vəkilov |
| Sənaye və Ticarət nazirləri | Məmməd Yusif Cəfərov |
| Maliyyə nazirləri | Əliağa Həsənov |
 Azərbaycanın müdafiə nazirləri  |
|
|---|---|
| Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920) |
Xosrov bəy Sultanov (28 may 1918 - 11 iyun 1918) • Fətəli xan Xoyski (7 noyabr 1918 - 25 dekabr 1918) • Səməd bəy Mehmandarov (25 dekabr 1918 - 28 aprel 1920) |
| Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1920-1991) |
|
| Azərbaycan Respublikası (1991-dən sonra) |
Valeh Bərşadlı (5 sentyabr 1991 - 11 dekabr 1991) • Tacəddin Mehdiyev (11 dekabr 1991 - 17 fevral 1992) • Şahin Musayev (yanvar 1992 - 24 fevral 1992) • Tahir Əliyev (24 fevral 1992 - 16 mart 1992) • Rəhim Qazıyev (17 mart 1992 - 20 fevral 1993) • Dadaş Rzayev (20 fevral 1993 - 17 iyun 1993) • Səfər Əbiyev (17 iyun 1993 - avqust 1993) • Vahid Musayev (avqust 1993 - 25 avqust 1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (2 sentyabr 1993 - 6 fevral 1995) • Səfər Əbiyev (6 fevral 1995 - 22 oktyabr 2013) • Zakir Həsənov (22 oktyabr 2013- indiyədək) |
