Xroman

Xroman
Ümumi
Kimyəvi formulu	C₉H₁₀O
Molyar kütlə	168.3 q/mol
Termik xüsusiyyətlər
Qaynama nöqtəsi	215 °S
Alışma temperaturu	156.4 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	93-35-6
PubChem	5281426
SMILES	c1cc(cc2c1ccc(=O)o2)O
ChEBI	33224
ChemSpider	120093

Xroman (benzodihidropuran) - heterotsiklik quruluşa malik üzvi birləşmədir və kimyəvi formulu: С ₉ Н ₁₀ О Daha mürəkkəb quruluşa malik törəmələri vardır: tokoferol,tokotrienol. Dianin birləşməsi, eləcə də dərman preparatları- troqlitazon, ormeloxifene və nebivolol. Bu maddələr çox vaxt elə xromanlar adlanır. Xromane, 2 və 3 mövqelərində orto əridilmiş bir benzol halqa olan bir piran halqadan ibarət olan bir benzopirandır

Alınması:

Fenolun və asetonun kondesləşməsindən alınır .Mezitil fenolun oksidləşməsindən Dianin birləşməsi alınır. Dianin bu reaksiyanı turş mühitdə aparmışdır 2,2,4-trimetil-4-4(oksifenil)xroman adlandırmışdır

Fiziki Xassələri

• Qaynama temperaturu: 215 °C
• Molekul kütləsi: 268,3 q\mol
• Alışma temperaturu: 156,4 oC

Kimyəvi xassələri

Sərbəst oksi qrupun iştirakı ilə β-(o-oksifenil) etilalkil (XXXV və XLII) və ya arilketon təsiri il γ-xromen (XLIII) əmələ gəlir ki, buda katalizator iştirakı ilə xromana bərpa olunur(VI).

Natrium amalqaması və spirt qüvvətli reduksiyaedicidir və ketonların xromanlara reduksiya edilməsində istifadə edilir(XLVII-XLVIII)

Tədbiqi

Tibbdə və yüngül sənayedə istifadə edilir.

Mənbə

1. Кан Р., Дермер О. Введение в химическую номенклатуру = Introduction to Chemical Nomenclature / Пер. с англ. Н. Н. Щербиновской, под ред. В. М. Потапова, Р. А. Лидина. — М: Химия, 1983. — 224 с.
2. Senning A. Elsevier's Dictionary of Chemoetymology. The whies and whences of chemical nomenclature and terminology. — Elsevier, 2007. — 434 p. — ISBN 978-0-444-52239-9.
3. Джилкрист Т. Химия гетероциклических соединений = Heterocyclic Chemistry / Пер. с англ. А. В. Карчавы и Ф. В. Зайцевой, под ред. М. А. Юровской. — М: Мир, 1996. — С. 442. — ISBN 5-03-003103-0.
4. Перейти обратно:1 2 ACDLabs. List of retained names. Дата обращения 14 мая 2013. Архивировано 20 мая 2013 года.
5. Кан, Дермер, 1983, с. 112.
6. Кан, Дермер, 1983, с. 113—116.
7. Перейти обратно:1 2 Senning, 2007
8. Перейти обратно:1 2 Соединение отсутствует в списках последней редакции.
9. Соединение перенесено с позиции 43 в списках последней редакции.
10. Соединение перенесено с позиции 45 в списках последней редакции.
11. Кан, Дермер, 1983, с. 117.