Antimonit
| Antimonit | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) |
Sb₂S₃[1] |
| Strunz təsnifatı | II/D.08[2] |
| Xüsusiyyətləri | |
| Kristalloqrafik sinqoniya | rombik[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Antimonit (son lat. antimonium – sürmə) — stibnit – sulfidlər sinfindən mineral.
Xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kimyəvi tərkibi – Sb2S3. Sinqoniyası rombikdir. Kristalları iynəvarı, prizmatik, aqreqatları radial şüalı və iynəvarıdır. Rəngi qurğuşunu-boz. Metal parıltılıdır. Sərtliyi – 2, sıxlığı – 4630 kq/m³-dir. Hidrotermal damarlarda qalenit, sfalerit, sinnabarit, xalkopirit və s. minerallarla birlikdə tapılır. Tərkibində 71,4% stibium və 28,6% kükürd var. Stibium filizlərinin əsas komponentidir.[3]
Xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rəng – göyümtül çalarlı oksidləşmə rəngli qurğuşunu-boz; Mineralın cizgisinin rəngi – qurğuşunu-boz; Parıltı – güclü metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,61-4,65; Sərtlik – 2; Kövrəkdir; Ayrılma – {010} üzrə mükəmməl, {110} üzrə qeyri - mükəmməl; Sınıqlar – yarımqabıqvari, pilləli; Başqa xassələr – yarımkeçiricidir; Morfologiya – kristallar: uzunprizmatik, sütun - və iynəvarı, c oxuna paralel cizgil;. Uzunluğu 0,6 m-ə, qalınlığı 5 sm-ə çatan çox vaxt əyilmiş və burulmuş nəhəng kristalları məlumdur; İkiləşmə: tez-tez {110} və ya {010} üzrə polisintetik; Mineral aqreqatları: radial-şüalı, kol şəkilli, iynə - və yelpikvarı, bəzən sıx dənəvər kütlələr, sferolitlər, druzalar, püruzlar.
Mənşəyi və yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tipik orta - və aşağı temperaturlu hidrotermal mineraldır. Sürmə - civə, az hallarda qurğuşun-sink, bəzən qızıl filizi yataqlarında rast gəlir. Habelə isti bulaq çöküntülərində və vulkanik sublimatlarda qeyd edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kinovar, kvars, flüorit, sfalerit, qalenit, realqar, auripiqment, barit, kalsit. Mineralın tapıldığı yerlər: Hsi-Kuanq-Şan (Çin); İşinokava (Yaponiya); Saravak (Malayziya); Razdol (Rusiya); Nikitovka (Ukrayna); Luxumi (Gürcüstan) və b. Azərbaycanda Levçay sürmə-civə, Əylis sürmə və Darrıdağ (Culfa) mərgümüş yataqlarında yayılmışdır. Qızılitən və Ağzıbir (Kəlbəcər rayonu) qızıl təzahürlərində, Dəvəboynu (Laçın rayonu) mərğümüş təzahüründə və göstərilən rayonların bəzi başqa məntəqələrində də qeyd olunur.
Tətbiqi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Birləşmələri rezin, toxuculuq, şüşə sənayesində və b. geniş tətbiq olunan demək olar ki, yeganə sürmə filizidir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ International Mineralogical Association - Commission on new minerals, nomenclature and classification The IMA List of Minerals (February 2013) (ing.). 2013.
- ↑ Ralph J., Nikischer T., Mineralogy H. I. o. Stibnite // Mindat.org (ing.): The Mineral and Locality Database. [Keswick, VA], Coulsdon, Surrey: 2000.
- ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 546. ISBN 978-9952-441-02-4.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004
